Не вртите глава од обвинувањата за геноцид од страна на Израел

Расправата дали Израел врши геноцид во Газа сега пред Меѓународниот суд на правдата администрацијата на американскиот претседател Џо Бајден ја дочека со отфрлања.
Се чини дека „незаслужено“  е договорениот термин меѓу американските официјални лица.

„Обвинението за геноцид е неосновано“, изјави државниот секретар Антони Блинкен од говорницата во Тел Авив оваа недела. „Безвредни, контрапродуктивни и без каква било основа“, изјави портпаролот на Советот за национална безбедност Џон Кирби за обвинувањата кон тел Авив.

Ставот на рамнодушност на администрацијата е оптоварен со лековерноста. Случајот од 84 страници поднесен до судот од Јужна Африка е преполн со катастрофални докази дека Израел ги прекршил своите обврски според меѓународната Конвенција за геноцид од 1948 година, која го дефинира геноцидот како „акти извршени со намера да се уништи, целосно или делумно, национална, етничка, расна или религиозна група“. Документот пред судот е прецизен, фуснотиран и изворен, а многу експерти велат дека правниот аргумент е невообичаено силен.

Врвните израелски политички и воени лидери самите помогнаа да се зајакне случајот против нивната влада (или, како што велат во Израекл, нивната голема уста). Зборовите на израелските официјални лица се нудат како доказ за намерата: од премиерот Бенјамин Нетанјаху кој ги повика Израелците да се „присетат“ на старозаветниот извештај за масакрот на Амалек („Не поштедувај никого, туку убивај мажи и жени, доенчиња и доенчиња“- гласи еден пасус); на министерот за одбрана Јоав Галант кој ветува дека „Газа нема да се врати на она што беше порано – ќе елиминираме сè“; на министерот за енергетика и инфраструктура кој вети дека  „нема да добијат капка вода или батерија додека не си заминат од овој свет“. Отворено зборувајќи за уништување на Газа и растурање на нејзините жители, израелските лидери објавија што, во други случаи на геноцид, било скриено или негирано.

Се разбира, не може да се каже колку ефикасно ќе го образложи тоа секоја страна или како судиите ќе одлучуваат. Овонеделните сослушувања во Хаг нема да одговорат дали Израел врши геноцид – тоа ќе дојде по понапорно собирање и презентирање докази, а може да потрае со години. Засега, Јужна Африка побара од судот „како прашање на екстремна итност“ да му нареди на Израел да го запре нападот со цел да ги заштити Палестинците и да ги зачува доказите. Судискиот совет треба да биде убеден само дека обвинението за геноцид е веродостојно за да нареди привремени мерки во наредните денови или недели.
Дури и определбата дека доказите укажуваат на геноцид ќе ја обврзе меѓународната заедница да го заштити избезумениот, гладен народ во Газа со барање за прекин на огнот и преплавување на Палестинците со помош. На долг рок, случајот може да постави рани основи за санкции против Израел или за гонење на неговите службеници.

Постапките се значајни и за САД. Администрацијата на Бајден беше незаменлив спонзор на оваа војна – вооружување, финансирање и дипломатски штитење на Израел и покрај сè пострашните извештаи за палестинските умирања и раселувања. Ако се утврди дека насилството во Газа е геноцид, САД би можеле да бидат обвинети за соучесништво во геноцид, кривично дело само по себе. Со оглед на огромната моќ на САД и нивното досие за меѓународна неказнивост, шансите за какви било значајни последици можеби се мали – но, сепак, Американците треба да разберат дека случајот е  суштински и сериозен и дека нивната влада е вмешана.

Израел и неговите поддржувачи во САД, се разбира, ќе го обликуваат ова поинаку. Тие точно ќе истакнат дека Израел претрпе неподнослив удар на 7 октомври, кога милитантите на Хамас го почнаа патот на злосторствата низ јужен Израел, колејќи стотици цивили и влечејќи стотици други назад во Газа како заложници.Но, самоодбраната не може да ги оправда актите на геноцид, а нападот на Израел врз Газа е диво непропорционален одговор на злосторствата од 7 октомври. Израел не вети, ниту изврши остро насочена одмазда против Хамас (чии лидери ги раководат нивните политички операции од Катар) или стратешки лов на заложниците.
Израел спаси само еден заложник, а израелските војници застрелаа тројца израелски заложници кои вееја бело знаме и молеа за спас, подоцна објаснувајќи дека ги помешале со Палестинци. Речиси сите 110 израелски заложници кои се вратија дома беа ослободени со примирје, преговори и размена на затвореници.

Неколку часа по нападот на Хамас, Израел воведе брутална блокада на Појасот Газа, прекинувајќи ја струјата, водата, горивото и храната на заробената популација од околу 2,2 милиони, од кои околу половина се деца. Самата блокада преставува воено злосторство за колективна казна, но тоа беше само подигање на завесата. За неколку часа, бомбите почнаа да паѓаат – и продолжија до ден-денес.

Во израелскиот видео клип, цитиран од Јужна Африка во нејзината апликација, полковникот Јогев Бар-Шешет зборуваше од Газа: „Кој ќе се врати овде, ако се врати, ќе најде изгорена земја“, рече тој. „Нема куќи, нема земјоделство, нема ништо. Тие немаат иднина“.

Израел уби над 23.000 луѓе во Газа, според Министерството за здравство на Газа. Повеќе од 9.000 од загинатите се деца. Повеќе од 1.000 деца биле подложени на мачни ампутации до крајот на ноември, понекогаш без достапна анестезија. Жените кои се пораѓале, исто така, биле принудени на царски рез без анестезија, според лекарите во Газа. Цели населби се разурнати, а повеќе од 85 отсто од населението е раселено.

За да го разберете овој извонреден спазам на насилство како чин на национална самоодбрана, треба да прифатите дека единствената шанса на Израел за безбедност зависи од тоа Газа да биде уништена и испразнета – со смрт или раселување – од практично сите Палестинци. И, навистина, израелските власти го кажаа истото.

Ципи Хотовели, амбасадорката на Израел во Велика Британија, неодамна му објасни на британскиот ТВ водител Иан Дејл дека Израел мора да ја уништи Газа бидејќи „секое училиште, секоја џамија, секоја втора куќа“ е поврзано со тунел што го користи Хамас.

„Тоа е аргумент за уништување на цела Газа, секоја зграда во неа“, рече Дејл. „Дали имате друго решение?

Како што се презентираа аргументите во Хаг, израелските власти се обидоа да го ублажат својот имиџ.Во вторникот, израелската војска објави видео на Твитер во кое инсистира (на англиски) дека „нашата војна е против Хамас, а не против народот на Газа“. Израелскиот Канал 12 објави дека Нетанјаху ги предупредил своите министри да бидат внимателни што велат за војната. „Внимателно изберете ги зборовите“, наводно рекол Нетанјаху, и покрај неговата насилна реторика.

Портпаролот на израелската влада Ејлон Леви во неколку наврати го нарече јужноафриканскиот случај „крвава клевета“ – повикување на антисемитските европски теории на заговор кои го поттикнаа прогонството на Евреите уште од средниот век. „Историјата ќе ве суди и ќе ве суди без милост“, рече Леви, обраќајќи ѝ се на владата на Јужна Африка.Убедувањето дека Јужна Африка спроведува древна и одвратна традиција на антисемитизам допира до екстремна чувствителност околу овој случај.

Современите поими за воени злосторства и геноцид произлегоа од ужасите на холокаустот. Да се слушне обвинението за геноцид свртено против еврејската држава често предизвикува  неверување кај луѓето – вклучително и кај многу Американци – кои беа внимателно едуцирани за Холокаустот додека очајната мака на Палестинците беше минимизирана или игнорирана.
Раз Сегал, израелски историчар и експерт за геноцид, кој тврди дека акциите на Израел во Газа се „учебнички случај на геноцид“, неодамна ми ја опиша оваа когнитивна дисонанца.

„Идејата дека еврејската држава може да изврши воени злосторства, уште повеќе геноцид, од самиот почеток станува незамислива идеја“, вели  Сегал, професор на Универзитетот Стоктон во Њу Џерси. „Неказнувањето на Израел е вметнато во системот“.

Говорејќи пред трибуналот во четвртокот, јужноафриканскиот адвокат Макс ду Плесис тврдеше дека децениското угнетување на Палестинците од страна на Израел мора да се смета како клучен контекст на насилството во Газа, за кое рече дека „не е правилно врамено како едноставен спор меѓу две страни“. Израел, посочи тој, е окупаторска сила „која го подложи палестинскиот народ на угнетувачко и продолжено кршење на неговите права на самоопределување повеќе од половина век. И тие прекршувања се случуваат во свет каде Израел со години се смета себеси за надвор и над законот“.

Зборот геноцид гласно одѕвонува во нашата имагинација. Мислиме на Руанда, Босна, Ерменците, Патеката на солзите и, се разбира, Холокаустот. Слушнав дека многу луѓе се противат на сугестијата дека Газа би можела да доживее геноцид. Холокаустот, на крајот на краиштата, збриша над 60 отсто од европските Евреи. Војната на Израел – поттикната, не помалку, од убиствата на Евреите – уби околу 1 процент од Палестинците во Газа. Еден процент е страшен, се разбира, но дали е геноцид?

Меѓутоа, според конвенцијата за геноцид, терминот опишува намера да се избрише одредена група луѓе и да се преземат чекори за да се постигне таа цел. Не постои праг на смрт, или дел од смртта, што мора да се достигне. Можно е да се убие релативно мал број луѓе, но сепак да се изврши чин на геноцид.

На ова прашање треба да му пристапиме понизно, бидејќи ние – Американците, Западот –  покажавме дека сме добри во признавањето на геноцидот само во ретроспектива. Практично секоја катаклизма што сега ја знаеме како геноцид, вклучително и Холокаустот, беше пречекана, прво, со сомнеж и лингвистички препирки додека конечно – и многу предоцна – беше објавена декларација.

Руанда, која често се споменува веднаш по Холокаустот во валканите анали на геноцидот, беше признаена како таква само откако Европејците и Американците потрошија драгоцени недели влечејќи се и одбивајќи интервенција, при што американските власти одбија и да го кажат зборот „геноцид“ во јавноста. Негирањето на босанскиот геноцид продолжи до ден-денес.
Кога го прочитав документот составен од Јужна Африка, мојот ум се преврте: Како може да се случи? Како беше дозволено тоа да се случи?

Застрашувачките детали од Газа продолжуваат и продолжуваат. Колапс на медицинскиот систем. Колење на хуманитарни работници. Убиството на новинарите. Војна против библиотеките, домовите за богослужба и културата. Уништување на цели семејства и на економските потреби и можности.Никаде не е безбедно во Газа. Повеќето од луѓето гладуваат. Околу 70 отсто од загинатите се жени и деца, а по две мајки се убиваат секој час, процениле Обединетите нации.

Во четвртокот, јужноафриканскиот застапник Тембека Нгкукаитоби се осврна на одбивањето на Израел да дозволи пристап до гориво и вода за Газа.

„Ова не признава никаква двосмисленост: тоа значи да се создадат услови за смрт на палестинскиот народ во Газа“, рече Нгкукаитоби. „Да умрете со бавна смрт поради глад и дехидрација или брзо да умрете поради бомбашки напад или снајперисти. Но, сепак да умрете“.

Уништување на пекари, водоводни цевки, канализациски и електрични мрежи. Подигнување на израелски знамиња над урнатините. Повици од владата на Израел да ги врати доселениците во Газа.Не треба да се прашувам како можеше да се дозволи тоа да се случи. Тоа се случува сега и сите ние гледавме. (Њујорк Тајмс)