Најчестиот лек за ублажување на болка во светот предизвикува ризично однесување, покажуваат студиите

Еден од најчесто консумираните аналгетици ширум светот, може да направи многу повеќе отколку едноставно да ја ублажи болката.
Ацетаминофен, исто така познат како парацетамол, нашироко се продава под брендовите Tylenol и Panadol, а студија од 2020 година покажа дека, покрај тоа што е аналгетик, го зголемува и однесувањето на луѓето за преземање ризик. Гореспоменатата студија ги мери промените во однесувањето на луѓето кога се под дејство на вообичаени лекови без рецепт.
Се чини дека ацетаминофен ги тера луѓето да чувствуваат помалку негативни емоции кога размислуваат за ризични активности, тие едноставно не се чувствуваат толку исплашени. Бидејќи речиси 25 отсто од населението во САД зема ацетаминофен секоја недела, намалената перцепција за ризик и зголеменото преземање ризик може да имаат важни ефекти врз општеството, објасни неврологот Болдвин Веј од Државниот универзитет во Охајо по објавувањето на резултатите од студијата во научното списание Social Cognitive and Affective Neuroscience.
Резултатите од студијата се додаваат на се поголем број научни истражувања кои сугерираат дека ефектите на ацетаминофен за намалување на болката се прошируваат и на различни психолошки процеси, намалувајќи ја чувствителноста на луѓето на повредени чувства, намалувајќи ја емпатијата, па дури и затапувајќи ја когнитивната функција.
Горенаведеното истражување сугерира дека афективната способност на луѓето да ги согледаат и проценат ризиците може да биде нарушена кога земаат ацетаминофен. Иако ефектите може да бидат благи, тие секако се вредни за внимание со оглед на тоа што ацетаминофен е најчестата состојка на лековите во Америка, која се наоѓа во повеќе од 600 различни видови на лекови без рецепт и лекови на рецепт, пренесува „Сајенс алерт“ (Science Alert).

Преземање поголем ризик

Веј и неговиот тим спроведоа серија експерименти во кои беа вклучени повеќе од 500 студенти. Тие мереле како единечна доза од 1.000 mg на ацетаминофен (препорачаната максимална единечна доза за возрасни), по случаен избор доделена на учесниците, влијаела на нивното однесување за преземање ризик, во споредба со плацебо по случаен избор даден на контролната група.
Во секој од експериментите, учесниците морале да напумпаат ненадуен балон на компјутерскиот екран, при што за секое одделно пумпање заработувале имагинарни пари. Нивните инструкции биле да заработат што е можно повеќе замислени пари со пумпање на балонот, но да се погрижат балонот да не пукне, во спротивно ќе ги загубат парите.
Резултатите покажаа дека студентите кои земале ацетаминофен превземале значително повеќе ризици при дување балони, во споредба со повнимателната и поконзервативна плацебо група. Севкупно, оние на ацетаминофен ги надувуваа и пукнаа нивните балони повеќе од контролната група.

Ако не сте склон кон преземање ризик, можете да пумпате неколку пати, а потоа да одлучите да заработите бидејќи не сакате вашиот балон да пукне и да ги изгубите парите. Но, за оние кои земаат ацетаминофен, како што балонот станува поголем, се верува дека имаат помала вознемиреност и помалку негативни емоции за тоа колку е голем балонот и можноста да пукне, објасни Веј.

Откриена е значајна врска

Покрај овој експеримент, учесниците исто така пополнуваа анкети за време на два други експерименти, оценувајќи го нивото на ризик што го воочија во различни хипотетички сценарија, како што се обложување на приход од еден ден на спортски настан, скокање со банџи од висок мост или возење автомобил без сигурносен појас.. Во една студија, потрошувачката на ацетаминофен се чини дека го намалува согледаниот ризик во споредба со контролната група, иако друга слична студија не го забележа истиот ефект, пренесува „Сајенс алерт“.
Врз основа на просекот на резултатите во различните тестови, Веј и неговиот тим заклучија дека постои значајна врска помеѓу земањето ацетаминофен и изборот да се преземе поголем ризик, дури и ако набљудуваниот ефект може да биде мал. Сепак, тие признаваат дека очигледните ефекти на лекот врз однесувањето со преземање ризик може да се објаснат и со други видови психолошки процеси, како што е можеби намалувањето на чувствата на анксиозност.
Можно е додека балонот се надувува, оние кои примаат плацебо се чувствуваат повознемирени за евентуално пукање. Кога анксиозноста станува преголема, тие престануваат со испитувањето. Ацетаминофен може да ја намали таа анксиозност, што доведува до поголемо преземање ризик, објаснуваат авторите на студијата.
Пронаоѓањето алтернативни психолошки објаснувања за овој феномен, како и пронаоѓањето на биолошки механизми одговорни за ефектите на ацетаминофен врз човечкиот избор во овие ситуации, се теми на кои треба да се занимаваат идните истражувања, според американските научници.
Пронаоѓањето алтернативни психолошки објаснувања за овој феномен, како и пронаоѓањето на биолошки механизми одговорни за ефектите на ацетаминофен врз човечкиот избор во овие ситуации, се теми на кои треба да се занимаваат идните истражувања, според американските научници.

Сè уште е еден од најкористените лекови

И покрај сериозноста на гореспоменатите откритија, ацетаминофен сè уште е еден од најкористените лекови во светот. Светската здравствена организација (СЗО) го смета за суштински лек, а ЦДЦ на САД го препорачува како примарен лек што треба да го земате за ублажување на симптомите на СОВИД-19.
Во светлината на наодите за ацетаминофен, можеби ќе сакаме да преиспитаме некои од тие совети, рече Веј.
Можеби некој со благи симптоми на СОВИД-19 не мисли дека е толку ризично да ја напушти куќата и да среќава луѓе ако земаат ацетаминофен. Навистина ни треба повеќе истражување за ефектите на ацетаминофен и други лекови кои се издаваат без рецепт на изборот и ризиците што ги преземаме, заклучи Веј.