Лидерот на опозицијата во Турција ја обвини Русија за мешање во изборите

Опозицискиот лидер и главен ривал на Реџеп Ердоган во претседателската трка во Турција ги обвини руските власти за мешање во изборите.

„Почитувани руски пријатели, вие стоите зад монтажите, заговорите, длабоките лажни содржини и снимките што беа изложени вчера во оваа земја. Ако сакате да го продолжиме нашето пријателство по 15 мај, тргнете ги рацете од турската држава“, напиша Кемал Киличдароглу на Твитер.

Тој додаде дека сѐ уште се залага за „соработка и пријателство“ со Русија, за која Турција стана еден од најголемите пазари за гас и која ја гради првата нуклеарна централа во земјата.

Во март, Киличдароглу вети дека ќе одржува здрави односи со Русија доколку победи на изборите на 14 мај.

Тој ги нарече решавањето на војната во Украина и продолжувањето на договорот за жито приоритетни насоки на неговата надворешна политика. Во исто време, Киличдароглу зборуваше и за потребата од обновување на односите со Западот, кои значително се влошија во текот на 20-те години на власт на Ердоган, прво како премиер, а потоа и како претседател.

Минатата недела турската опозиција соопшти дека располага со разузнавачки информации дека на социјалните мрежи се подготвува кампања за омаловажување на Киличдароглу. Може да вклучува лажни видеа и аудио снимки.

„Путин активно го поддржуваше Ердоган, испраќајќи му пофалби, помагајќи да се прикажат дипломатските победи и истурувајќи пари во Турција“, рече Емре Пекер, директор за Европа во Групацијата Евроазија. Последниот таков пример е одложувањето на плаќањата за гас за 4 милијарди долари, така што нападот на Киличдароглу врз Русија не е изненадувачки, забележува Пекер.

Популарноста на Ердоган се намалува во последниве години на позадината на економските проблеми во Турција: хроничната девалвација на националната валута, лирата, ја доведе инфлацијата на рекордно ниво за 20 години (повеќе од 80% минатата година).

На три дена од изборите, Ердоган заостанува 5 процентни поени зад Киличдароглу, покажа анкетата на Конда од 11 мај. Актуелниот претседател го поддржале 43,7%, а неговиот главен конкурент – 49,3%.

Ердоган, кој претходно го критикуваше американскиот амбасадор Џеф Флејк за јавна средба со Киличдароглу, изјави дека „Турција со овие избори ќе му даде порака на Западот“. Неговиот министер за внатрешни работи Сулејман Сојлу отиде уште подалеку, опишувајќи го гласањето на 14 мај како „политички обид за државен удар од страна на Западот“.

Шестпартиската опозициска коалиција предводена од Киличдароглу водеше кампања за ветување за реформи и укинување на распространетиот систем на контрола што Ердоган го изгради две децении. Под водство на Ердоган, Турција се трансформираше во претседателски систем поддржан од огромна покровителска мрежа лојална на неговата Партија на правдата и развојот (АКП).

 „Како што се приближуваме до гласањето, се чувствувам возбуден, но и одговорен за судбината на 85 милиони луѓе ширум Турција“, рече Канан Кафтанџиоглу, водечка членка на ЦХП, која моментално ја издржува забраната за политиката, откако судот ја обвини за навреда на Ердоган. И покрај забраната, Кафтанџиоглу продолжи да работи, помагајќи му на Киличдароглу во неговата борба за претседателската функција преку надгледување на напорите за обезбедување фер избори.

„Верувам дека овие избори ќе бидат пример, не само за Турција, туку и за целиот свет. За прв пат, авторитарниот режим ќе биде отстранет од демократијата“, рече таа. „Ако успееме, тоа ќе биде пример за другите земји кои се борат за сопствените демократии“.

На парламентарните избори, анкетите, исто така, сугерираат дека коалицијата на Ердоган би можела да го изгуби своето владејачко мнозинство, но опозицијата мора да освои и мнозинство во парламентот и претседателството за да се осигура дека ќе ја постигне својата примарна цел да ја врати Турција во парламентарна демократија.

„Не му веруваме на врховниот изборен совет, но ги презедовме сите мерки на претпазливост“, рече Киличдароглу за време на неодамнешното интервју, опишувајќи како ЦХП и нивните партнери во опозицијата ќе постават набљудувачи на секоја гласачка кутија и ќе спроведат паралелно пребројување на денот на изборите. за да се обезбеди фер гласање. „И покрај сето тоа, ние ќе победиме“, рече тој.

За опозицијата, нивниот континуиран опстанок, како и самата демократија се на гласање; коалицискиот партнер на Ердоган, Девлет Бахчели неодамна изјави дека опозицијата може да добие „доживотни казни или куршуми во нивните тела“.

„Ова се изборите што одредуваат дали Ердоган се смета за избран претседател со автократски тенденции, кој потоа изгуби и ја напушти власта, каде што приказната е една од издржливоста на турската демократија. Или, дали се тоа избори на кои после сѐ што направи, со Осман Кавала [филантроп] во затвор, со Селахатин Демирташ [курдски политички лидер] во затвор, со десетици уапсени новинари, каде Ердоган повторно победува и се враќа да работи ова уште пет години“, рече Нејт Шенкан од Фридом хаус.

Гласањето за претседател се очекува да биде тесно, каде дури и разлика од неколку процентни поени може да влијае на тоа кој кандидат може да тврди дека гласањето било фер и дава јасен мандат или дали ќе оди на втор круг две недели подоцна. Овој исход се очекува делумно да зависи од курдските гласачи, вклучувајќи го и значителниот дел што сега го поддржува Киличдароглу, откако главно курдската левичарска Демократска партија на народите одлучи да не пријави претседателски кандидат, а нивниот затворен лидер Демирташ го поддржа Киличдароглу.

Резултатот, исто така, во голема мера ќе зависи од гласовите во 11-те турски провинции кои беа длабоко погодени од двојните силни земјотреси во кои загинаа над 50.000 луѓе, ја срамнија инфраструктурата и раселија милиони.

Владата се спротивстави на напорите да им се дозволи на регистрираните за гласање во зоната на земјотресот да гласаат на друго место, принудувајќи ги оние што сакаат да гласаат да се вратат во областите уништени од земјотресот на денот на изборите.

„Ова е голем проблем и ние искрено немаме идеја што ќе се случи“, рече Нуран Јилмаз, заменик-шеф на ЦХП во крајбрежниот град Анталија чие семејство во најјужната провинција Хатај беше раселено од земјотресот и ќе биде принудено да се врати таму да гласа.

„Нашата партија работи на тоа, но ќе бидеме принудени да платиме за да патуваме во Хатај. Целото мое семејство, сестра ми и брат ми ќе одат во Хатај и сами ќе си платат, само за да гласаат“, рече таа.

Поради загриженоста за правичноста на претстојното гласање, Шенкан рече дека ова е различно од тоа дали изборите треба да се сметаат за слободни. „Мислам дека правичноста повеќе не е предмет на дебата, со оглед на непропорционалното користење на државните медиуми од страна на Ердоган, неговата контрола врз главните радиодифузни и печатени медиуми, цензурата на социјалните медиуми, затворањето на Демирташ, има цела низа начини на кои овие избори не е фер“, рече тој. (Според агенциите)