Како светските лидери реагираат на смртта на Џими Картер
Светските лидери изразија сочувство по смртта на поранешниот американски претседател Џими Картер, кој почина во неделата на 100-годишна возраст. 39. американски претседател водеше последователни надворешнополитички иницијативи кои сè уште траат денес, вклучувајќи го мировниот договор на Блискиот Исток меѓу Израел и Египет, нормализацијата на односите со Кина што ја иницираше администрацијата на Ричард Никсон и потпишувањето на договори со кои Панама се стекна со контрола над Панамскиот канал од САД.
Во 2002 година, Картер ја доби Нобеловата награда за мир „за неговите децениски неуморни напори за изнаоѓање мирни решенија за меѓународните конфликти, за унапредување на демократијата и човековите права и за промовирање на економскиот и социјалниот развој“.
Но, Картер беше широко критикуван за неговото справување со заложничката криза во Иран во 1979 година, во која десетици американски граѓани беа држени во заробеништво 444 дена од иранските револуционери кои упаднаа во американската амбасада во Техеран, лути поради поддршката на САД на авторитарниот владетел на Иран Шах. Мохамед Реза Пахлави.
Египетскиот претседател Абдел Фатах ел Сиси:
„Во овој момент на тага, изразувам искрено сочувство до семејството на поранешниот американски претседател Џими Картер, како и до претседателот и народот на Соединетите Американски Држави. Претседателот Картер беше симбол на хуманитарни и дипломатски напори, неговата длабока верба во мирот и правдата инспирираше многу поединци и институции ширум светот да го следат неговиот пат. Неговите напори за зачувување на мировниот договор меѓу Египет и Израел ќе останат врежани во историјата, а неговата хуманитарна работа покажува стандард на љубов, мир и братство“.
Претседателот на Панама, Хозе Раул Мулино:
„Изразувам сочувство до семејството и до народот и владата на САД за смртта на поранешниот претседател Џими Картер. Неговото време во Белата куќа ги одбележа сложените времиња, кои беа клучни за Панама со цел да преговара и да се договори за Договорите Торихос-Картер во 1977 година, со кои се постигна префрлање на каналот во панамски раце и целосен суверенитет на нашата земја. Нека почива во мир неговата душа“.
Генералниот секретар на ОН, Антонио Гутереш:
„Длабоко сум натажен откако дознав за смртта на 39-от претседател на Соединетите Американски Држави, г. Џејмс Ерл „Џими“ Картер, Џуниор. Упатувам најдлабоко сочувство до семејството Картер и владата и народот на Соединетите Држави. Раководството на претседателот Картер значајно придонесе за меѓународниот мир и безбедност, вклучувајќи ги и значајните договори од Кемп Дејвид, Договорот САЛТ II и договорите за Панамскиот канал. Посветеноста на претседателот Картер за меѓународниот мир и човековите права, исто така, беше целосно изразена откако тој го напушти претседателството. Тој одигра клучна улога во посредувањето во конфликти, следењето на изборите, промовирањето на демократијата и превенцијата и искоренувањето на болестите. Овие и други напори му ја донесоа Нобеловата награда за мир во 2002 година и помогнаа да се унапреди работата на Обединетите нации“.
Францускиот претседател Емануел Макрон:
„Во текот на својот живот, Џими Картер беше цврст застапник за правата на најранливите и неуморно се бореше за мир. Франција ги испраќа своите искрени мисли до неговото семејство и до американскиот народ“.
Британскиот премиер Кир Стармер:
„Ми беше многу жал што слушнав за смртта на претседателот Картер и би сакал да му оддадам почит на неговата децениска несебична јавна служба. Неговото претседателствување ќе остане запаметено по историскиот договор на Кемп Дејвид меѓу Израел и Египет, а токму за таа доживотна посветеност на мирот ја доби Нобеловата награда за мир. Мотивиран од неговата силна вера и вредности, претседателот Картер го редефинира постпретседателството со извонредна посветеност на социјалната правда и човековите права дома и во странство“.
Украинскиот претседател Володимир Зеленски:
„Изразуваме искрено сочувство до американскиот народ и до семејството на поранешниот американски претседател Џими Картер за неговата смрт. Длабоко ја цениме неговата цврста посветеност на христијанската вера и демократските вредности, како и неговата непоколеблива поддршка за Украина во лицето на неиспровоцираната агресија на Русија. Својот живот го посвети на промовирање на мирот во светот и одбрана на човековите права. Денес, да се потсетиме: мирот е важен, а светот мора да остане обединет во застанувањето против оние кои ги загрозуваат овие вредности. Нека е вечен неговиот спомен“.
Унгарскиот премиер Виктор Орбан:
„Споменот на претседателот Џими Картер секогаш ќе се негува во Унгарија. Со враќањето на светата круна на народот на Унгарија на крајот на 70-тите, тој им даде надеж на слободољубивите Унгарци во безнадежно време. Би сакал да изразам најдлабоко сочувство до семејството Картер и американскиот народ“.
Канадскиот премиер Џастин Трудо:
„Наследството на Џими Картер е наследство од сочувство, љубезност, емпатија и напорна работа. Целиот свој живот им служеше на другите и дома и низ целиот свет – и сакаше да го прави тоа. Тој секогаш беше внимателен и дарежлив со неговите совети до мене. Неговата несебична служба нека продолжи да не инспирира сите во годините што доаѓаат“.
Бразилскиот претседател Луис Инасио Лула да Силва:
„Џими Картер беше сенатор, гувернер на Џорџија и претседател на САД. Пред сѐ беше љубител на демократијата и бранител на мирот. Во доцните 1970-ти, тој изврши притисок врз бразилската диктатура да ги ослободи политичките затвореници. Подоцна, како поранешен претседател, тој продолжи да води кампања за промоција на човековите права, мирот и искоренувањето на болестите во Африка и Латинска Америка. Картер го постигна подвигот да има работа како поранешен претседател, во текот на децениите, што беше исто толку важно, па дури и поважно од неговиот мандат во Белата куќа.
Кубанскиот претседател Мигел Дијаз-Канел:
„Сочувство до народот и владата на САД, особено до семејството и најблиските на претседателот Џејмс Картер. Нашиот народ со благодарност ќе се сеќава на неговите напори за подобрување на односите, неговите посети на Куба и неговата изјава во корист на слободата на (кубанската) Петорка“.
Британскиот крал Чарлс III:
„Со голема тага дознав за смртта на поранешниот претседател Картер. Тој беше посветен јавен службеник и го посвети својот живот на промовирање на мирот и човековите права. Неговата посветеност и понизност послужија како инспирација за многумина, и со голема наклонетост се сеќавам на неговата посета на Обединетото Кралство во 1977 година. Моите мисли и молитви се со семејството на претседателот Картер и американскиот народ во овој момент“.
Израелскиот претседател Исак Херцог:
„Денес светот се збогува со храбар лидер: 39. претседател на Соединетите Американски Држави, Џими Картер. Во последниве години имав задоволство да разговарам и да му се заблагодарам за неговите историски напори да ги донесе заедно двајцата големи лидери, Бегин и Садат, и да воспостави мир меѓу Израел и Египет, кој останува сидро на стабилноста низ Блискиот Исток и Северна Африка многу децении подоцна. Неговото наследство ќе биде дефинирано со неговата длабока посветеност за воспоставување мир меѓу народите“.
Јапонскиот премиер Шигеру Ишиба:
„Бев длабоко тажен кога слушнав за смртта на 39-от претседател на САД, Џими Картер. Упатувам срдечно сочувство до неговото ужалено семејство, како и до Владата и народот на Соединетите Држави. Претседателот Џими Картер постигна историски достигнувања преку неговите неуморни напори не само за време на неговото претседателствување, туку и во текот на целиот свој живот во мировната дипломатија, за што беше награден со Нобеловата награда за мир. Ја обновувам мојата длабока почит кон претседателот Картер, кој значајно придонесе за зајакнување на пријателските односи меѓу Јапонија и САД и за одржување на мирот и стабилноста во меѓународната заедница“.
Германскиот канцелар Олаф Шолц:
„Ние им се придружуваме на нашите американски пријатели во жалоста за загубата на нивниот поранешен претседател Џими Картер. САД изгубија посветен борец за демократија. Светот изгуби голем посредник за мир на Блискиот Исток и за човекови права“.
Портпаролот на кинеското Министерство за надворешни работи Мао Нинг:
„Кина изразува длабоко сочувство за смртта на поранешниот американски претседател Џими Картер. Поранешниот претседател Картер беше клучен промотор и одлучувач во воспоставувањето на дипломатските односи меѓу Кина и САД. Со текот на годините, тој даде значителен придонес во развојот на кинеско-американските односи и пријателството меѓу двете земји, што ние високо го пофалуваме“.