(Графика) Кој најмногу добива од цената на бензините: веќе не важи пола за државата, пола за другите

Во структурата на малопродажните цени доминираат акцизите, набавната цена на дериватите и Данокот на додадена вредност  

Колку би чинел литар бензин или дизел, доколку се одбијат акцизата, данокот на додадена вредност и другите трошоци кои ја формираат крајната цена на дериватите? Верувале или не, набавната цена на бензините (во зависност од октаните) е 12,026 денари односно 13,818 денари за литар, а на дизелот е 14,81 денари за литар. Другото се давачки и трошоци.

Од вторник, новата цена што ја одреди Регулаторната комисија за енерггетика изнесува 52 денари за литар безоловен бензин од 95 октани, 54 денари за бензинот од 98 октани, додека литар еуродизел чини 46,50 денари. Во овие цени е и дополнителната акциза од три денари за литар што беше експресно вградена во понеделникот, истиот ден кога Уредбата на Владата беше објавена во Службен весник.

„Пола за државата – пола за другите“ – ова правило кое горе-долу важеше до пред околу два месеци, сега е нарушено во корист на државата. Изместување од ваквиот баланс дојде поради две причини – првата е огромниот пад на цената на нафата на светскиот пазар, а со тоа и на дериватите кај нас, а од друга страна е повисоката акациза за три денари што почна да се применува пред два дена.

Во малопродажните цени на нафтените деривати содржани се и највисоките набавни цени што ги признава Регулаторната комисија за енергетика, а како репер се земаат движењата на цените, односно средната берзанска цена на котација на „Mediterranean cargoes FOB (Italy)“ која деновиве е 400 долари по тон.

Така, регулаторот во последната одлука за одредување на малопродажните цени на домашните нафтени компании им ги признава следниве највисоки набавни цени: за бензинот 95 октани – 12,026 денари за литар, за бензинот 98 е 13,818 денари за литар, а за еуродизелот е 14,810 денари за литар. Набавната цена на екстралесното масло за горење е (ЕЛ-1) е 13,035 денари за литар, а на мазутот 14,316 денари за килограм.

Во малопродажните цени доминираат акцизите, кои сега изнесуваат 24,692 денари за литар за бензините и 18,121 денари за литар дизел. Акцизата за екстралесното гориво ЕЛ-1 изнесува 9,136 денари за литар, додека за мазутот е 0,1 денари за килограм.

На ова се наадоврзуваат и разни други трошоци, како надоместокот за складирање и трговска маржа, кој за Еуросупер БС-95 изнесува 5,630 денари за литар, за Еуросупер БС-98 е 5,533 денари за литар, за Еуродизелот е 5,396 денари за литар, за екстра лесното (ЕЛ-1) е 5,553 денари за литар, додека за мазутот е 1 денар за килограм.

Во малопродажните цени (со исклучок за мазутот) содржан е и надоместокот за транспортни трошоци од склад до бензинските станици во износ од 0,75 денари за литар за сите нафтени деривати.

Покрај тоа во малопродажната цена се додава и надоместокот за финансирање на активностите во областа на животната средина кој за бензините е 0,080 денари за литар, за дизелот е 0,030 денари за литар, за екстра лесното (ЕЛ-1) е 0,040 (денари/литар) и за мазутот изнесува 0,050 денари за килограм.

За задолжителни резерви на нафта и нафтени деривати се додаваат 0,890 денари за литар моторен бензин, за дизелот и за ЕЛ-1 по 0,3 денари за литар и за мазутот 0,740 денари за килограм.

Кога ќе се соберат сите овие износи, на крајот се пресметуваат и 18 отсто Данок на додадена вредност, кој во случајот на бензинот 95 изнесува околу 7,932 денари за литар, а за дизелот 7,093 денари за литар. За разлика од акцизата која е фиксен изност, независно од набаавната ценана дериватите, ДДВ како процент е фиксен, но во апсолутен износ варира и е поиздаашен кога цената на нафтените деривати е повисока.

Инаку, да не беше дополнителната акциза, неделава бензинот наместо 3,5 денари ќе поскапеше само половина денар, а дизелот ќе поевтинеше 1,55 денари.

И со повисоките давачки, кај нас цената на дериватите е убедливо најниска во однос на земјите од регионот и цо ЕУ. Така кај нас безоловниот еуросупер на 20 април чинеше 48 денари литар, во Србија 73,23 денари за литар, во Косово 74,6 денари за литар, во Албанија 82,46 денари, во Грција 85,54 денари, а најблиску е Бугарија со 57,85 денари за литар.

Слично е и со еуродизелот – кај нас на 20 април беше 45 денари за литар, на Косово 72,62 денари, во Грција 73,23, со Србија 78,16 денари, во Албанија 82,46 денари и во Бугарија 60,92 денари за литар.

Во изминатите два месеци цената на дериватите има тренд на опаѓање. За споредба, на 30 декември малопродажната цената за литар дизел беше 63 денари, а на бензинот 98 изнесуваше 70,5 денари за литар. (М.Ј.)