Германија ќе ги јакне воените „мускули“- ќе потроши рекордни 100 милијарди евра

По неколкунеделни преговори, германските политичари конечно постигнаа договор за огромен фонд за модернизација на војската од 100 милијарди евра.Германија потроши месеци промовирајќи ја својата епохална промена кон помускулеста воена политика. Сега земјата конечно има план за трошење за да го оствари тоа.

Три месеци откако канцеларот Олаф Шолц прв го објави германскиот таканаречен Цајтенвенде, или историска пресвртница, политичките лидери го одобрија главниот столб на новата политика – огромниот фонд за воена модернизација од 100 милијарди евра. Монетарната инјекција – која е надвор од нормалниот буџет на Германија – има за цел да и даде на хронично недоволно финансираната германска војска брза надградба на опремата, помагајќи да се подготви курсот за Берлин да игра позначајна улога во воената алијанса на НАТО и во воените мисии на ЕУ.
„Германија сега ќе обезбеди значително поголем придонес за безбедноста во Европа… што исто така одговара на нејзината големина“, рече Шолц пристигнувајќи на самитот на лидерите на ЕУ во Брисел.

Германија, најголемата економија во ЕУ и најнаселената земја, се соочува со остри критики откако Русија ја нападна Украина за одолговлекување со испраќањето на одредено оружје за да му помогне на Киев. Берлин возврати дека неговите вооружени сили, Бундесверот, немаат критична воена опрема и не можат да заштедат повеќе тешко вооружување како тенкови или хаубици, од кои планираат да испратат одреден број во Украина.

Иако најновиот план ќе помогне да се решат тие недостатоци, тој е дизајниран за неколку години и не може веднаш да ја промени ситуацијата. И некои јастребски гласови во Германија тврдат дека земјата мора да оди уште подалеку. Еве пет работи што треба да ги знаете за неодамна договорениот воен инвестициски фонд на Германија.

1) Германија сега ќе ги исполни таргетите на НАТО за воените трошоци
Инјекцијата од 100 милијарди евра ќе ги зголеми годишните воени трошоци на Германија од околу 50 милијарди евра на просечни 70 милијарди евра во текот на пет години. Тоа би ја ставило Германија во согласност со целта на НАТО да потроши 2 отсто од економското производство за одбрана – обврска што Берлин досега отворено ја прекршуваше.

Сепак, договорот постигнат во неделата навечер не ја зацврстува целта од 2 проценти во германскиот устав. Наместо тоа, се вели дека реперот треба да се достигне „на повеќегодишен просек“, што значи дека Германија може да потроши повеќе од 2 отсто некои години поради големи воени инвестиции, но помалку во други.Критичарите како Рудигер Волф, поранешен државен секретар во германското Министерство за одбрана, велат дека тоа не е доволно.

За време на сослушувањето во германскиот парламент минатиот месец, Волф тврдеше дека фондот од 100 милијарди евра треба да се користи исклучиво за справување со потребите за модернизација и недостатоците во опремата – и дека Германија треба да ја постигне својата цел од 2 проценти преку дополнително зголемување на редовниот годишен буџет за одбрана од 50 милијарди евра до 70 милијарди евра. Овој пристап, тврди тој, е единствениот начин „да се обезбедат трајно потребните финансиски ресурси“ за Бундесверот да ги исполни своите задачи во рамките на НАТО „во ширина и длабочина“.

2) Потребни беа некои буџетски пари
Но, зголемувањето на редовниот одбранбен буџет на земјата е чувствителна тема во Германија, која долго време се придржува до строгите правила за долгот.Во актуелната германска владина коалиција, министерот за финансии Кристијан Линднер – член на фискално конзервативните Слободни демократи (ФДП) – сака земјата да ја врати својата „сопирачка за долг“, односно уставно утврдените правила за фискално ограничување кои се суспендирани две години поради коронавирусот. Тоа е главната причина зошто 100-те милијарди евра беа формирани како посебен фонд, со што се избегнува мега-инвестициите да се вбројуваат како дел од редовниот буџет на земјата и се ослободуваат од сопирачката за долгот.

За да се направи тоа, специјалниот фонд треба да биде вграден во германскиот устав, потег за кој е потребно двотретинско мнозинство во германскиот парламент. Тоа значеше дека владината коалиција на Шолц мораше да постигне договор за парите со централнодесничарската опозиција, за што беа потребни недели преговори.

Бидејќи специјалниот фонд истекува по пет години, идејата е дека дотогаш редовниот буџет за одбрана ќе треба да се зголеми на најмалку 70 милијарди евра за Германија да продолжи да ја исполнува целта за трошење на НАТО од 2 проценти, дури и без специјалната монетарна инјекција. Сепак, сè уште е нејасно како таквите зголемувања на буџетот може да се договорат со дисциплинираните фискални планови на Линднер и „сопирачките за долговите“.

Сепак, имајќи предвид дека Германија ќе одржи нови општи избори за нешто повеќе од три години, можеби до истекот на специјалниот фонд ќе има нова влада која ќе мора да се грижи за таквите прашања – и, на крајот, секогаш може да одлучи да формира уште еден посебен воен фонд.Другите земји од ЕУ, кои имаат понеповолни услови за задолжување на финансиските пазари и повеќе долгови од Германија, можат само да сонуваат за таков луксуз. Многу земји сакаат ЕУ да ги изземе воените надградби од сопствените строги фискални правила на ЕУ – барање што германската влада, а особено Линднер, го отфрлаат.

3) Нови авиони, бродови и тенкови се на пат
Иако официјалната листа на воени инвестиции на Германија е тајна, постои еден огромен проект што владата го објави јавно: купување на американски борбени авиони Ф-35, кои треба да ги заменат децениските борбени авиони Торнадо. Имено, овие високотехнолошки авиони треба, ако дојде до најлошото, да можат да носат американско нуклеарно оружје, по обновената загриженост од рускиот нуклеарен арсенал.

Германската влада, исто така, рече дека сака да ја подобри општата опрема на своите војници, кои долго време страдаат од списокот на недостатоци – недостигаат ноќни пушки и заштитни елеци, а се неопремени и капацитетите за обука.

„Морам да ви кажам дека има ужасни недостатоци во областа на опремата и борбената готовност“, рече Ева Хогл, која служи и како омбудсман и застапник на воениот персонал како парламентарна комесарка на германските вооружени сили. Хогл, говорејќи за време на една дискусија во април, наведе еден пример: елитните нуркачки сили на германската морнарица во Екернфорде „немаат функционална сала за пливање повеќе од 10 години“.

Договорот сега прецизира дека новите пари мора да се искористат за инвестиции на Бундесверот, што ги зголемува надежите кај германските одбранбени компании, како Рајнметал, дека ќе добијат нови нарачки за нови тенкови и муниција. Во меѓувреме, северногерманските бродоградилишта се надеваат дека ќе изградат пет нови корвети, повеќе фрегати и неколку борбени чамци, како што објави јавниот радиодифузен сервис НДР. Околу 60 отсто од хеликоптерите на германската армија моментално не можат да летаат, што значи дека има итна потреба од инвестиции.

Голем предизвик, сепак, ќе биде да се обезбеди дека инвестициите ќе се направат навремено. Германската канцеларија за воени набавки има репутација на бавна и бирократска. Хогл предупреди дека овие проблеми „стануваат се повеќе и повеќе, а не помалку“.

4) Украина нема веднаш да има корист
Имајќи предвид дека 100-те милијарди евра ќе бидат потрошени во текот на пет години, Германија најверојатно нема наскоро да има повеќе тенкови и артилерија да и донира на Украина.Сепак, двата тенкови што Украина ги бараше со месеци од Германија – главниот борбен тенк Леопард и борбеното возило на пешадијата Мардер – нема да дојдат од резервите на армијата на земјата, туку од нејзините одбранбени компании. Овие фирми велат дека имаат деактивирано модели на тие тенкови за продажба. Шолц досега одбиваше да им даде на компаниите одобрение за извоз на овие тенкови, наведувајќи ја загриженоста дека овој потег може да ја ескалира војната и потенцијално да ја направи Германија цел.

5) Германските критичари сè уште ќе сакаат да видат акција
Владата на Шолц беше мета на меѓународни критики во последниве месеци затоа што премногу се двоуми да и даде на Украина воена поддршка. Додека ветувањата на Шолц да ја направи Германија поистакната европска воена сила се добредојдени во многу главни градови на ЕУ, особено на истокот, многу нации чекаат да видат дали тие зборови ќе бидат проследени со дела. На тој план, досегашниот учинок на Шолц е прилично слаб.

 Специјалниот фонд треба да биде усвоен од Парламентот веќе овој петок. (Политико)