Еврос гори веќе единаесетти ден, уништени шуми колку еден Њујорк

Стотици пожарникари продолжија денес, веќе единаесетти ден, да се борат со огромниот пожар во североисточниот регион на Еврос. Во пожарот загинаа 21 лице во изминатите 10 дена, што стана најсмртоносниот шумски пожар во Европа ова лето.

Според противпожарната служба, операциите се фокусирани во областите во близина на селата Лефкими, Лептокарија и Трис Врисес. На планината Родопи има пламен во областите Каситера и Кирки. Вкупно, 475 пожарникари со 100 возила, 16 екипи пеш оперираат во областа додека шест водени бомбардери и четири хеликоптери им помагаат на нивните напори. Оваа година е на пат да стане втората најуништувачка сезона со пожари  во Грција со вкупно изгорени над 160.000 хектари земја. 

Не можејќи да се справи со обемот на катастрофата, грчката влада се погласно бара жртвени јарци. Властите велат дека првичниот пожар во близина на пристанишниот град Александропулис најверојатно бил предизвикан од гром. Но, додека гневот расте поради недоволните превентивни напори и службите за итни случаи молат за засилување, голем дел од Грција е преокупиран да најде кого што ќе го обвини. Водечките грчки политичари се обидоа да го фокусираат вниманието на нацијата на фаќање пиромани, а некои дури шират теории на заговор за тоа кој ги подметнал пожарите.

Василис Кикилијас, министер за цивилна заштита, во гневен телевизиски говор минатата недела ги обвини „потпалувачите без личен живот“ за пожарите. „Вие правите злосторство против државата, нема да се извлечете, ќе ве најдеме, ќе одговарате“, рече тој.

Со повеќе од 770 квадратни километри срамнети со земја – површина приближно колку Њујорк – пожарот во Еврос е најголемиот пожар што Европската служба за информации за шумски пожари (EFFIS) некогаш го забележала откако почна да собира податоци во 2000 година.

И тоа е само еден од неколкуте шумски пожари што моментално горат во Грција. Низ целата земја, пожарите опустошија огромни површини земја – повеќе од 1.500 квадратни километри  досега. Уништувањето е остар потсетник на заканата што климатските промени ја претставуваат за земјата: Медитеранскиот регион станува се потопол и посув како што планетата се загрева, што го олеснува ширењето на пожарите.

„Мораме да продолжиме да ги зајакнуваме националните и колективните напори за превенција и подготвеност во поглед на побруталните сезони на пожари“, предупреди Јанез Ленарчич, комесар за кризи на ЕУ, минатата недела како одговор на пожарот во Еврос.

Експертите велат дека европските земји треба особено да го засилат управувањето со шумите, бидејќи пожарите особено брзо се шират низ големите површини сува вегетација. Сепак, иако грчката влада призна дека треба да ги зајакне превентивните напори, нејзиниот одговор во последните недели беше да бара жртвени јарци.

Повеќето пожари во ЕУ се палат поради човечко однесување – без разлика дали се намерни или не, но ставањето акцент на она што ги предизвика пожарите наиде на критики од експертите.

Виктор Реско де Диос, професор по шумски науки на шпанскиот Универзитет во Леида, рече дека фокусирањето на тоа кој или што го предизвикал пожарот им дозволува на владите „да  обвинат поединци за пожарите“, наместо неуспесите на политиките.

„ Ако дискусијата е околу тоа што предизвикало ширење на пожарот, тогаш ќе треба да разговараме за тоа кој е одговорен за управување со шумите – и во овој случај, вината може да биде на политичарите“, додаде тој. „Ова е причината зошто дебатата често брзо се префрла од управувањето со шумите на она што го предизвикало палењето“.

Низ Грција, пожарите и политичкиот фокус на пронаоѓање виновници – ги поттикнуваат постоечките тензии. Во Еврос, локалното население го впери прстот кон мигрантите и бегалците. Регионот, блиску до турската граница, е честа транзитна точка за оние кои бараат подобар живот во Европската унија.

„Ние сме во војна“, рече Парис Пападакис, пратеник од екстремно десничарската партија Грчко решение, која го претставува Еврос. „Тие дојдоа овде на координиран начин и запалија над 10 места“, тврди тој за мигрантите.

Неколку весници објавија запаливи наслови обвинувајќи ги мигрантите исто така.Некои локални жители буквално ловеле жртвени јарци, во еден случај затвориле 13 баратели на азил што ги обвинија за подметнување пожар во комбе. Обвинителството во Александрополис ги обвини 13-те лица за обид за подметнување пожар, но подоцна беа ослободени. Нивните заробувачи чекаат судење.

Претседателот на Грчкото решение, Киријакос Велопулос, минатата недела исто така ги обвини „нелегалните имигранти“ за пожарите. Минатиот месец, тој се обиде да го надгради постоечкото противење на енергијата на ветер, обвинувајќи ги турбините  за пожарите – теоријата на заговор според која земјиштето се пали за да се отвори простор за ветерниците, што е широко распространета во Грција. 

Грција уапси десетици осомничени пиромани во последните недели, но многу од нив подоцна беа ослободени. Три од четири лица приведени минатиот четврток беа ослободени, на пример. Запалките пронајдени кај нив, кои се сметаат за инкриминирачки докази, не работеле, додека сомнителните спрејови се покажало дека се само дезодоранси за автомобили. Четвртоосомничениот е лице со сериозни психолошки проблеми, јавуваат локалните медиуми.

Досега, никој – ниту локален ниту мигрант – не е осуден за подметнување пожари околу Еврос. Но, властите се прилично сигурни дека повеќето од жртвите на пожарот се мигранти и бегалци кои се сокриле во шумата.

Павлос Павлидис, судскиот вештак во Александропулис, за грчките медиуми изјави дека две од 18-те јагленисани тела во регионот минатата недела биле деца.

„Сите тие беа пронајдени во групи од две или три лица на растојание од 500 метри“, рече тој, „очигледно додека се обидувале да избегаат“. (Политико)