Европа се плаши дека дошол нејзиниот втор „Минхенски момент“

МИНХЕН – Сенката од 1938 година виси тешко над Минхен.

Плашејќи се од обновената европска војна, светските лидери го смирија Хитлер со тоа што се согласија да му ги отстапат Судетските области. Тие го направија тоа на само еден чекор од „Бајришер Хоф“, хотелот кој овој викенд ќе биде домаќин на Минхенската безбедносна конференција.

Зградата позната како Führerbäu, во која беше потпишан Минхенскиот договор, е споменик на способноста на дипломатите погрешно да го читаат својот противник.

Како што пристигнуваат во главниот град на Баварија, светските лидери свесни за историјата ќе бидат свесни колку лесно може да се фрли на колена европската безбедносна архитектура. Тие сигурно ќе го вклучат во нивните говорни точки.

Откако американскиот претседател Доналд Трамп ги запрепасти западните сојузници со воспоставување директни мировни преговори со Москва, заобиколувајќи ги Украина и Европејците, рускиот лидер Владимир Путин се приближи до својата цел – дестабилизација на Европа и НАТО – отколку што некогаш дојде да го преземе Киев.

Додека двајцата претседатели одржаа 90-минутен разговор во средата, секретарот за одбрана на Трамп, Пит Хегсет, го симна пристапот на Украина во НАТО – како и неговата политика на „отворени врати“ – и изгледите за американските трупи на теренот пред да бидат јавно објавени разговорите.

„Зошто ѝ даваме на Русија сè што сака уште пред да започнат преговорите?“, се запраша шефица за надворешна политика на ЕУ, Каја Калас, при пристигнувањето на состанокот на министрите за одбрана на НАТО во Брисел следниот ден.

„Секое брзо решение е валкана зделка“, рече таа. „Тоа едноставно нема да функционира“.

Хегсет и Трамп „се лишија од важните лостови што можеа да ги искористат во идните преговори за да ја притиснат Русија на отстапки“, изјави за „Еурактив“ Мари Думулен, директорка на програмата на Европскиот совет за надворешни односи за поширока Европа.

Нивниот пристап не е целосно конзистентен со реториката на Трамп за „мир преку сила“, но „не е ниту сосема неочекуван“, рече Думулен.

Неочекувано или не, европскиот контингент пристигнува во Минхен подготвен за дипломатија со уште повисоки влогови отколку што очекуваа пред денови.

Ако можат да добијат можност за разговор со Американците, ќе биде биде добро. Брисел и Киев се настрана во американско-руските мировни преговори.

Трамп најави дека најверојатно наскоро ќе се сретне со Путин во Саудиска Арабија, додека Кина притиска да преземе улога како посредник.

Продажниот терен во Украина

Од бомбастичкиот разговор со Путин, Трамп не повика ниту еден европски лидер – освен еден.

Украинскиот претседател Володимир Зеленски беше известен дури потоа, но барем тој беше известен. Пораката од Вашингтон беше повеќе од јасна: за мир, Украина ќе мора да ја отстапи самата територија што Русија почна да ја зазема уште во 2014 година.

Средбата САД-Украина планирана за петок, каде што потпретседателот Џеј-Ди Венс и државниот секретар Марко Рубио ќе ја предводат американската делегација, е двосмислена по својата намера.

На многу начини, се развива кошмарно сценарио за Украина. Најдобриот случај е што САД вршат нежен притисок врз Зеленски – а најлошото е што му се претставува некаков вид на fait accompli.

„Се надевам дека резултатите од тој состанок ќе бидат позитивни. Време е да се запре оваа смешна војна, каде дојде до масовна и непотребна СМРТ и ДЕСТРУКЦИЈА. Бог да ги благослови народите на Русија и Украина“, објави Трамп на неговата социјална мрежа.

Зеленски рече пред да замине за Минхен дека сака да изготви „план за запирање на Путин“ со Соединетите Држави пред да се случат какви било разговори.

Украина, која инсистира дека е штитот на Европа од Исток веќе единаесет години, очајно бара точки на потпора.

Киев веројатно ќе се жали на нагоните на Трамп за склучување договори, со ветувања за минерали, профитабилни договори за реконструкција и гарантирано купување на оружје од САД, доколку спогодбата падне повеќе во корист на Украина.

Тие, исто така, се очекува да инсистираат на тоа дека мировната формула на Зеленски – прекин на огнот, избори, преговори, мировен договор и трговски придобивки – сè уште е најдобрата опција.

Европска борба

Во меѓувреме, европските лидери и безбедносни функционери, најверојатно, ќе се борат за средба со придружбата на Трамп – и двопартиската делегација на Конгресот – во текот на викендот.

Европските дипломати му рекоа на „Еурактив“ дека ќе ги искористат разговорите во Минхен за да бараат американски колеги во различни констелации и да се обидат да ги потенцираат нивните точки кога станува збор за Украина.

Министрите за надворешни работи на Европа, исто така, се очекува да се состанат во таканаречен Квинта-формат – вклучувајќи ги САД, Франција, Германија, Италија и Обединетото Кралство – како и во формат Г7, додавајќи ги Јапонија и Канада.

Се очекува Калас да се сретне со Рубио, како и со специјалниот пратеник на Трамп за Украина/Русија, Кит Келог. Аранжманите за средба на претседателот на Европскиот совет и Комисијата со Американците сè уште се во тек, велат познавачите на разговорите.

Влоговите се јасни за европската страна: расцепување на Украина и потенцијална долготрајна безбедносна закана која може да ескалира во секое време доколку дојде до лош договор.

Но, само барањето место на преговарачката маса можеби нема да биде доволно за Европа да добие место. Европските лидери би можеле да се запрашаат колку нивните напори – и одговорите на таквите како Венс, Рубио и Келог – би влијаеле врз одлучувањето на Трамп.

И ако Европа навистина добие место на состанокот во Минхен, кој би седнал на него? Германскиот канцелар Олаф Шолц, кој се соочува со избори следниот викенд, се смета за загубен, додека францускиот претседател Емануел Макрон нема да се појави.

Шолц, чија земја е домаќин на конференцијата, нема да се сретне со Венс, потврдија германските власти.

Нордиските и источноевропските лидери сигурно ќе дадат сѐ од себе.

„Сè што ни треба е мир. ПРАВЕДЕН МИР“, напиша полскиот премиер Доналд Туск на Икс. „Украина, Европа и САД треба да работат на ова заедно. ЗАЕДНО“.

Во меѓувреме, Москва, која отсуствува од конференцијата по нејзината инвазија, но моментално ја држи главната рака на бојното поле, најверојатно ќе се радува. (Еурактив)