Четири причини кои ја оставија Бугарија надвор од Шенген

„Не сакам да бидам член на клуб кој би ме прифатил токму мене за свој член“ – легендарната автоиронична исповед на Гручо Маркс би била соодветна како почесна бугарска реакција на шенгенското „не“. Но, за ова „не“ не треба да ја обвинуваме само Бугарија и нејзините власти. Всушност, во овој едносложен збор се сублимирани најмалку четири сосема различни политички околности, пишува Александар Андреев во коментар на Дојче веле.

Понатаму тој наведува:

Првата е најклучната, иако најмалку се зборува за неа: и ЕУ и Шенгенскиот договор како негов додаток се непоправени квази држави со сериозни структурни дефекти. Да не навлегуваме во детали: станува збор за тековно појавени, сè уште нерешени градби, каде што правилата се пишуваат во лет, а понекогаш се толкуваат произволно, а на крајот важните одлуки речиси секогаш зависат од една или друга национална влада, од нејзините домашни политички интереси и од нејзиното моментално „расположение“. Затоа се покажа дека позицијата на мнозинството во Шенген, вклучувајќи ги Берлин и Париз, практично не може да надвладее наспроти инаетот на една или две средни европски земји.

Второ: Зошто точно се против Австрија и Холандија? Најкраткиот одговор е: од домашни политички причини и затоа што им е бесплатно. Да потсетиме дека претходната влада на Марк Руте падна како резултат на таканаречената афера за детски надоместоци. По објавите во холандските медиуми, според кои илјадници семејства на имигранти од Бугарија ја измамиле државата со додатоците, речиси 20.000 родители морале ретроактивно да ги вратат надоместоците што ги добиле и паднале во беда. И кога обвинението се покажа како неосновано, Руте поднесе оставка во јануари 2021 година. Сега тој повторно е премиер, но проблемот со мигрантите очигледно сè уште не му дава мир. Како и некои негови гласачи.

Слична е ситуацијата и со ветото ставено од Австрија. Актуелниот австриски канцелар, конзервативецот Карл Нехамер, уште како министер за внатрешни работи, изгради имиџ на еден од најревносните агитатори за максимална строга контрола на надворешната граница на ЕУ. А денес токму напливот на мигранти по таканаречената балканска рута му дава навидум непоколеблив аргумент против приемот на Бугарија и Романија – аргумент кој во Австрија секако му носи сериозни политички дивиденди. И тоа не му нанесува непосредна штета ниту во ЕУ, ниту во Шенгенскиот договор. Односно, поради споменатите структурни дефекти, Хаг и Виена можат „слободно“ да ја наметнат својата волја.

Третата политичка околност е обновениот пар меѓу Бугарија и Романија, што за неколку влади во шенгенска Европа создава така да се каже „транспарентност“ и предизвикува воздишка на олеснување.

До степен до кој мислењето дека двете држави беа прифатени во ЕУ набрзина, и до ден денес „не ја напишаа својата домашна задача“ за владеењето на правото (без разлика што беше укинат Механизмот за соработка и верификација), одбивањето да бидеш прифатен во Шенген изгледа како многу соодветен сигнал и кон сопствените гласачи (да речеме во Холандија или Австрија) и за оние што чекаат во лобито на ЕУ: нема да ја направиме истата грешка по втор пат!

За четвртата политичка околност веќе сѐ е кажано, особено во случајот со Бугарија. Накратко: нема напредок во судските реформи, лошо функционално владеење на правото, убиствени надворешни проценки за нивото на корупција и манипулација со правдата, нестабилна и сомнителна заштита на европската надворешна граница, извештаи за секаков вид трговија со луѓе, масовна емиграција во побогати земји… Додавајќи ја на тоа веќе долгогодишната владина криза, како и двосмислените политички и народни реакции на руската војна против Украина, под цртата добиваме земја која навистина не треба да сака да биде членка на Клубот подготвен да го прифати токму неа.

Накратко. За вчерашното „не“ се виновни структурните дефекти на ЕУ и Шенген, политичкото сметкаџиство и лицемерието на неколку влади, а пред сѐ стагнацијата во Бугарија, која трае веќе деценија и половина, пишува во коментарот Дојче веле.