Американски суд ги блокираше царините на Трамп, биле нелегални

Американски трговски суд го прогласи режимот на сеопфатни царини на Доналд Трамп за нелегален, во драматичен пресврт што може да ја блокира контроверзната глобална трговска политика на американскиот претседател.

Одлуката на панел од тројца судии во Судот за меѓународна трговија со седиште во Њујорк дојде по неколку тужби во кои се тврдеше дека Трамп ги пречекорил своите овластувања, оставајќи ја трговската политика на САД зависна од каприците на претседателот и ослободувајќи економски хаос низ целиот свет.

Тарифите обично треба да бидат одобрени од Конгресот, но Трамп досега го заобиколи тој услов тврдејќи дека трговскиот дефицит на земјата претставува национална вонредна состојба. Тоа му овбозможи минатиот месец на американскиот претседател да примени сеопфатни царини за повеќето земји во светот, во шокантен потег што ги потресе пазарите.

Во пресудата на судот се наведува дека царинските наредби на Трамп „ги надминуваат сите овластувања дадени на претседателот… да го регулира увозот преку царини“.

Судиите сакаа да наведат дека не донесуваат пресуда за „мудроста или веројатната ефикасност на употребата на царини од страна на претседателот како лост“. Наместо тоа, нивната пресуда се фокусираше на тоа дали трговските даноци биле законски применети на прво место. Нивната употреба е „недозволива не затоа што е неразумна или неефикасна, туку затоа што [федералниот закон] не го дозволува тоа“, се објаснува во одлуката.

Финансиските пазари ја поздравија одлуката на судот, а американскиот долар се засили по неа, зголемувајќи се во однос на еврото, јенот и швајцарскиот франк. Во Европа и во Азија акциите, исто така, се искачија во четврток, додека американските фјучерси укажуваа на скок на акциите котирани на Волстрит.

Судската одлука веднаш ги поништува сите царински наредби издадени преку Законот за меѓународни економски овластувања за вонредни состојби, закон наменет за справување со „невообичаени и вонредни“ закани за време на национална вонредна состојба.

Судиите рекоа дека Трамп мора да издаде нови наредби што ја одразуваат трајната забрана во рок од 10 дена.

Сепак, администрацијата на Трамп веќе поднесе жалба против пресудата. Претставници на Белата куќа го критикуваа авторитетот на судот. „Не е работа на неизбрани судии да одлучуваат како правилно да се справат со национална вонредна состојба“, изјави Куш Десаи, портпарол на Белата куќа, во изјава за Ројтерс.

Пресудата, доколку биде важечка, прави огромна дупка во стратегијата на Трамп да користи високи тарифи за да изнуди отстапки од трговските партнери, да врати работни места во производството на САД и да го намали трговскиот дефицит на стоки во САД од 1,2 билиони долари, што беа меѓу неговите клучни ветувања за време на кампањата.

Без помош на Законот за меѓународни вонредни овластувања, администрацијата на Трамп ќе мора да преземе побавен пристап, започнувајќи подолги трговски истраги и почитувајќи ги другите трговски закони за да ги поддржи заканите со тарифи.

Секоја правен предизвик против пресудата ќе мора да се разгледа во американскиот апелациски суд за федералниот округ во Вашингтон, а на крајот и во Врховниот суд на САД.

Од судот не беше побарано да се осврне на некои специфични за индустријата тарифи што Трамп ги воведе за автомобили, челик и алуминиум, користејќи различен закон, па затоа тие веројатно ќе останат на сила засега.

Аналитичарите во Голдман Сакс забележаа дека може да има други правни патишта Трамп да воведе тарифи за сите земји. „Оваа пресуда претставува назадување за тарифните планови на администрацијата и ја зголемува неизвесноста, но можеби нема да го промени конечниот исход за повеќето главни трговски партнери на САД“.

Стивен Милер, заменик-шефот на кабинетот на Белата куќа задолжен за политика, ја нападна пресудата со објава на социјалните мрежи тврдејќи дека „судскиот пуч е надвор од контрола“.

Трамп не објави веднаш одговор на Truth Social. Наместо тоа, тој објави за она што го окарактеризира како поволна пресуда во друга тужба, во која го тужи Пулицеровиот одбор, кој ги доделува најпрестижните новинарски награди во САД.

Најмалку седум тужби ги оспорија граничните даноци на Трамп, централен дел од трговската политика на Трамп.

Судот ја донесе својата одлука како одговор на два случаи. Едната беше поднесена од група мали бизниси, вклучувајќи го и увозникот на вино, VOS Selections, чиј сопственик рече дека царините имаат големо влијание и дека неговата компанија можеби нема да преживее.

Другата беше поднесена од десетина американски држави, предводени од Орегон. „Оваа пресуда потврдува дека нашите закони се важни и дека трговските одлуки не можат да се донесуваат по желба на претседателот“, рече главниот обвинител на Орегон, Ден Рејфилд.

Тужителите во тужбата за царини тврдеа дека законот за вонредни овластувања не му дава на претседателот овластување да применува царини, а дури и да го стори тоа, трговскиот дефицит не се квалификува како вонредна состојба, што се дефинира како „невообичаена и вонредна закана“. САД имаат трговски дефицит со остатокот од светот веќе 49 години по ред.

Трамп воведе царини за повеќето земји низ светот во обид да ги намали огромните и долгогодишни трговски дефицити на САД. Тој, исто така, се фокусираше на увозот од Канада, Кина и Мексико, тврдејќи дека тоа имало за цел да се бори против нелегалниот проток на имигранти и синтетички опиоиди преку границата на САД.

Неговата администрација посочи на одобрувањето од страна на судот на итна употреба на царини од страна на поранешниот претседател Ричард Никсон во 1971 година и тврдеше дека само Конгресот, а не судовите, може да го утврди „политичкото“ прашање дали образложението на претседателот за прогласување вонредна состојба е во согласност со законот.

Тарифите на Трамп за „денот на ослободувањето“ ги потресоа глобалните финансиски пазари и доведоа до тоа многу економисти да ги намалат изгледите за економски раст на САД. Сепак, досега, влијанието на царините врз американската економија сè уште не е почувствувано од потрошувачите. (Според агенциите)