19 ноември во историјата – Абрахам Линколн го одржа најважниот говор

На 19 ноември 1863 година, на посветувањето на воените гробишта во Гетисбург, Пенсилванија, за време на американската граѓанска војна, претседателот Абрахам Линколн одржa еден од најнезаборавните говори во американската историја. Со помалку од 275 зборови, Линколн брилијантно и трогателно ја потсети јавноста уморна од војна зошто Унијата мораше да се бори и да победи во Граѓанската војна.

Битката кај Гетисбург, која се водеше околу четири месеци претходно, беше една од најкрвавите битки во Граѓанската војна. Во текот на три дена, повеќе од 45.000 мажи беа убиени, повредени, заробени или исчезнати. Битката, исто така, се покажа како пресвртница на војната: поразот и повлекувањето на генералот Роберт Ли од Гетисбург ја означи последната конфедеративна инвазија на северната територија и почетокот на крајниот пад на јужната армија.

Задолжен од гувернерот на Пенсилванија, Ендрју Кертин, да се грижи за мртвите во Гетисбург, адвокатот по име Дејвид Вилс купил 17 хектари пасиште за да се претвори во гробишта за повеќе од 7.500 кои паднале во битка. Вилс го покани Едвард Еверет, еден од најпознатите оратори на тоа време, да одржи говор на посветувањето на гробиштата. Речиси како последователна мисла, Вилс исто така испрати писмо до Линколн – само две недели пред церемонијата – барајќи „неколку соодветни забелешки“ за да се освети теренот.

На посветата, насобраните два часа го слушаа Еверет пред да зборува Линколн. Обраќањето на Линколн траеше само две или три минути. Говорот го одразуваше неговото редефинирано верување дека Граѓанската војна не беше само борба за спас на Унијата, туку борба за слобода и еднаквост за сите, идеја која Линколн не ја застапуваше во годините пред војната. Ова беше неговиот возбудлив заклучок: „Светот малку ќе забележи, ниту долго ќе го памети она што го кажуваме овде, но никогаш не може да заборави што тие направија овде. За нас, живите, е да бидеме посветени овде на недовршената работа што тие што се бореа овде досега толку благородно напредуваа. Нашето место е да бидеме овде посветени на големата задача што останува пред нас – од овие почестени мртви да преземеме зголемена посветеност на таа цел за која тие ја дадоа последната целосна мерка на посветеност – ние овде силно решиме дека овие мртви не умреа залудно – дека оваа нација, под Бога, ќе има ново раѓање на слободата – и таа влада на народот, од народот, за народот, нема да исчезне од земјата“.

Приемот на говорот на Линколн во Гетисбург првично беше мешан, поделен строго по партиска линија. Сепак, „малиот говор“, како што тој подоцна го нарече, многумина денес мислат дека е најелоквентната артикулација на демократската визија некогаш напишана.