Зошто Србија засекогаш ќе го сака Новак Ѓоковиќ

Новак Ѓоковиќ можеби изгуби поддржувачи ширум светот, но никогаш нема да ја изгуби Србија.

Невакцинираниот тениски шампион не успеа во својата последна жалба во неделата против депортацијата од Австралија поради јавно здравје, во случај што предизвика длабоки, заштитнички чувства во неговата родна земја.

„Како премиер на Србија, не сум среќна“, рече премиерката Ана Брнабиќ како реакција на одлуката. „Но, не треба да бидеме премногу емотивни. Едвај чекам да го видам Новак во неговата земја, во Србија, за да можеме заедно да го поминеме ова и да му понудиме поддршка во овие тешки моменти“.

Протестите за Ѓоковиќ пред парламентот во Белград траеја со денови, а националните медиуми деноноќно известуваа за обидот на играчот да ја поништи укинувањето на визата и да се натпреварува на Австралија опен, кој го освои девет пати во легендарната кариера.

Бесот се излеа од самиот врв за време на борбата на Ѓоковиќ со австралиските власти. Српскиот претседател Александар Вучиќ во петокот ја критикуваше Австралија дека го „малтретира“ Ѓоковиќ и го нападнала „него, неговото семејство, цела нација“.

За земја во која многу луѓе веруваат дека светот ја гледа исклучиво во негативно светло по балканските војни во 1990-тите, сагата на Ѓоковиќ повторно ги отвори старите рани.

Спортската суперѕвезда „го надмина спортот и стана проекција – на српскиот глобален успех, триумф и издржливост по децении меѓународни критики и омаловажувања“, рече Јелена Суботиќ, професорка на Државниот универзитет Џорџија во Атланта, фокусирана на политичките наративи на Балканот и пошироко.

„За многу Срби, секоја од победите на Новак, во извесна смисла, е нивна победа“, додаде таа.

Ѓоковиќ божеството

Искачувањето на Ѓоковиќ на врвот на еден од најпопуларните спортови во светот долго време беше лек за Србите.

Во земја која претрпе токсичен национализам, брутална војна и моќен лидер Слободан Милошевиќ во 1990-тите, Ѓоковиќ ја претставуваше крајната успешна приказна додека земјата излезе од распадот на поранешна Југославија – хипер-успешен тениски шампион, со глобална база на фанови и низа оподдршки вредни десетици милиони евра.

Во Србија е широко распространета перцепцијата дека поединечни спортисти се натпреваруваат како претставници на својата земја, според писателот и поранешен фудбалер Иван Ергиќ, и ако се смета дека се малтретирани, тогаш тоа се смета за навреда за нацијата.

Многумина „спортските настани ги гледаат како еден вид консолидација на националниот идентитет и многу често, особено на Балканот, тие служеле како механизам за ‘градење на нацијата’“, рече Ергиќ.

Спортските луѓе се обожувани за да им го обезбедат на обичните луѓе достоинството што беше одземено толку долго во уништените од војна постсоцијалистички земји, додаде тој. Во извесна смисла, рече Ергиќ, Ѓоковиќ и другите врвни спортисти се мерилото по кое се мери самата Србија.

Одговорот во Србија во суштина беше: Ако светот го сака Ѓоковиќ, ја сака Србија; ако светот го навредува Ѓоковиќ; тоа ја навредува Србија.

„Кога сето тоа пропадна, предизвика огромно незадоволство, лутина и реакција. Ѓоковиќ толку директно се заплетка со српскиот национален идентитет што нападите врз него се чувствуваат како лична навреда и за нацијата“, додаде Суботиќ.

Вучиќ, лидерот на земјата, се приклони кон таа перспектива за време на критика на австралиските власти – кои исто така беа широко критикувани за користење на Ѓоковиќ како пион во нивната стратегија за претстојните национални избори.

„Никогаш не можеа да ни го одземат срцето, нашата гордост и нашето достоинство… нападите и притисокот врз Новак Ѓоковиќ, врз српски државјанин, Србин, од нејасни причини, беше невозможно да не реагирам“, рече Вучиќ.

Српска лојалност

Додека Србите формираат заштитен прстен околу Ѓоковиќ, малкумина јавно го критикуваа за контроверзните забелешки за вакцинацијата, псевдонаучните ставови и за орагизација на тениски турнир во јуни 2020 година, кој стана настан за супер-ширење на корона вирусот.

Навистина, српските медиуми одлучно го поддржаа во австралискиот спор, при што новинарот Александар Стојановиќ рече дека Ѓоковиќ бил спортски маченик на исто ниво со спринтерите со поздравот за Црната моќ на Томи Смит и Џон Карлос, боксерот Мухамед Али и играчот на НФЛ Колин Кеперник, чии кариери беа оштетени или целосно торпедирани поради политички протест во спортската арена.

Мислењето на Стојановиќ го одразува мислењето на голем дел од земјата, кои веруваат дека Ѓоковиќ се спротивставува на угнетувачките државни механизми.

Недостатокот на критички гласови кога станува збор за Ѓоковиќ, исто така го одразува фактот дека Србија има една од најлошите рангирања за слободата на изразување во регионот и во Европа.

Таа моментално се наоѓа на 93-то место на рангирањето за слободата на печатот во светот на Репортери без граници и е опишана како „земја со слаби институции што е плен на лажни вести што се шират од сензационални медиуми поддржани од владата“, и каде што „новинарите се предмет на речиси секојдневно напади“.

Најраспространетите медиуми во земјата се таблоиди кои ја следат линијата на владата и ги напаѓаат противниците на администрацијата.

Тие се озлогласени и по нивната „тенденција“, рече Суботиќ, да шират дезинформации и теории на заговор. „Информер“, најозлогласениот српски таблоид, тврди дека австралиската влада „е марионета во рацете на Американците и Британците“ и дека судиите од Мелбурн имаат личен антагонизам кон Србија.

Додека Ѓоковиќ се обидува да освои повеќе Грен слемови и да стане најуспешниот машки тенисер во историјата и покрај неговиот австралиски неуспех, тој може да биде сигурен во едно: Србите ќе бидат со него секогаш.

„Неговиот тенис речиси служи како удобна храна – Србија можеби е тешко место за живеење, но барем го имаме Новак“, рече Суботиќ. (Политико)