Зошто и како најбогатите не плаќаат данок

Давачка од само два отсто ќе донесат 250 милијарди долари годишно. Како што покажува извештајот на истражувачката група за следење на даноците на Европската унија (ЕУ даночна опсерваторија), на Вишата економска школа во Париз, доколку се соберат овие 250 милијарди долари даноци, таа сума би била еднаква на само два отсто од речиси 13 билиони долари богатство што го поседуваат 2.700 милијардери низ целиот свет.

Во моментов, милијардерите ефективно плаќаат многу помалку персонален данок од другите даночни обврзници со поскромни средства, бидејќи тие можат да манипулираат со своето богатство и со лажни компании да се заштитат од данок на доход, објави групата во својот Извештај за даночно затајување за 2024 година.

„Според нас, ова е тешко да се оправда. Оваа ситуација е закана за одржливоста на даночните системи и општествената прифатливост на оданочувањето“, изјави за новинарите директорот на истражувачката група Габриел Зукман, пренесува Си-Ен-Ен.

Се проценува дека персоналниот данок на милијардерите во САД е близу 0,5 отсто, па дури и нула во Франција со инаку високи даноци, проценува Опсерваторијата.

Најбогатите да сносат поголема одговорност

Растечката нееднаквост во богатството во некои земји ги поттикнува повиците за најбогатите граѓани да поднесат поголем даночен товар додека јавните финансии се борат да се справат со стареењето на населението, огромните финансиски потреби за енергетската транзиција и долгот што порасна за време на пандемијата на коронавирус.

Буџетот на американскиот претседател Џо Бајден за 2024 година вклучуваше планови за минимален данок од 25 отсто на најбогатите 0,01 отсто, но тој предлог оттогаш падна настрана бидејќи пратениците во Вашингтон се преокупирани со разни други фронтови.

Додека координираниот меѓународен притисок за оданочување на милијардерите би можел да потрае со години, Опсерваторијата укажа на успехот што владите го постигнале во сè, освен со ставање крај на банкарската тајна и намалување на способноста на мултинационалните компании да го префрлат профитот во земји со ниски даноци.

Лансирањето на автоматско споделување на информации за сметките во 2018 година го намали износот на богатството во офшор даночните раеви, процени Опсерваторијата.

Според договорот од 2021 година меѓу 140 земји, планот е да се ограничи способноста на мултинационалните компании да ги намалат даноците со резервирање на добивки во земји со ниски даноци од следната година со поставување на глобален корпоративен данок од 15 проценти.

„Нешто што многу луѓе мислеа дека е невозможно, сега знаеме дека всушност може да се направи. Следниот логичен чекор е да се примени таа логика на милијардерите, а не само на мултинационалните компании“, рече Зукман.

Има уште можности

Во отсуство на широк меѓународен притисок за минимален данок на милијардерите, Зукман рече дека „коалицијата на подготвени земји“ може еднострано да го води патот.

Иако горенаведените мерки ставија крај на децениската конкуренција меѓу земјите околу даночните стапки, остануваат бројни можности за намалување на даночните сметки, се вели во извештајот.

На пример, богатите сè повеќе го префрлаат богатството во недвижен имот наместо во офшор сметки, додека компаниите можат да ги искористат дупките во минималната стапка на корпоративен данок од 15 проценти.

Во меѓувреме, владите се повеќе се натпреваруваат за инвестиции преку субвенции, а не само преку ниски даночни стапки, посочува  Опсерваторијата. (Еуроактив)