Во мировниот план на Кина нема ништо ново

ПЕКИНГ – Кина повика на прекин на огнот меѓу Украина и Москва и отворање мировни преговори во предлог од 12 точки за прекин на борбите што започнаа пред една година.

Пекинг тврди дека има неутрален став во војната, но Кина, исто така, рече дека има „пријателство без граници“ со Русија и одби да ја критикува нејзината инвазија на Украина, па дури и да ја нарече инвазија. Тој го обвини Западот дека го провоцира конфликтот и „го разгорува пламенот“ со обезбедување на Украина со одбранбено оружје.

САД, исто така, рекоа дека Кина можеби се подготвува да ѝ обезбеди воена помош на Русија, нешто за што Пекинг вели дека нема докази. Портпаролот на кинеското Министерство за надворешни работи, Ванг Венбин, ги нарече обвинувањата „ништо повеќе од клевети и измислувања“.

Постојат сомнежи дали на Кина може да се гледа како на чесен посредник.

Кина и Русија сѐ повеќе ја усогласуваат својата надворешна политика за да се спротивстават на либералниот меѓународен поредок предводен од САД. Министерот за надворешни работи Ванг Ји ја потврди силата на нивните билатерални врски кога се состана со рускиот претседател Владимир Путин оваа недела во Москва.

Портпаролот на Стејт департментот Нед Прајс претходно во четвртокот изјави дека САД ќе ја задржат оценката на предлогот, но дека лојалноста на Кина со Русија значи дека таа не е неутрален посредник. „Ние не би сакале да видиме ништо повеќе од праведен и одржлив мир… но ние сме скептични дека извештаите за ваков предлог ќе бидат конструктивен пат напред“, рече тој.

Пред објавувањето на документот, насловен „Позицијата на Кина за политичкото решавање на украинската криза“, украинскиот претседател Володимир Зеленскиј го нарече важен прв чекор да се вклучи Кина.

„Мислам дека, генерално, фактот што Кина почна да зборува за мир во Украина, мислам дека не е лошо“, рече тој на прес-конференцијата во четвртокот со шпанскиот премиер.

Во документот од 12 точки објавен во петокот наутро од страна на кинеското Министерство за надворешни работи, исто така, се бара крај на западните санкции наметнати врз Русија и повикува на мерки за спречување напади врз цивили и цивилни објекти, безбедна нуклеарна постројка, воспоставување хуманитарни коридори за цивили и обезбедување на извоз на житото по прекините кои ги надуваа глобалните цени на храната.

Тој главно ги повторува долгогодишните кинески позиции, вклучително и дека „суверенитетот, независноста и територијалниот интегритет“ на сите земји се гарантирани.

„Дијалогот и преговорите се единствениот остварлив излез за решавање на украинската криза“, се вели во предлогот. Тој не понуди детали за тоа каква форма треба да имаат разговорите, какви било предуслови или кои земји треба да бидат вклучени, но рече дека „Кина е подготвена да продолжи да игра конструктивна улога во овој поглед“.

Таа, исто така, повика на крај на „менталитетот на Студената војна“ – стандардниот термин на Кина за она што го смета за хегемонија на САД и одржување на сојузите како што е НАТО.

„Безбедноста на една земја не треба да се следи на сметка на другите. Безбедноста на еден регион не треба да се постигнува со зајакнување или проширување на воените блокови“, се вели во предлогот. „Легитимните безбедносни интереси и грижи на сите земји мора да се сфатат сериозно и соодветно да се решат“.

Кина беше воздржана во четвртокот кога Генералното собрание на ОН одобри необврзувачка резолуција со која се повикува Русија да ги прекине непријателствата во Украина и да ги повлече своите сили. Таа е една од 16-те земји кои гласаа против или воздржани за речиси сите пет претходни резолуции на ОН за Украина.

Резолуцијата, подготвена од Украина во консултација со нејзините сојузници, усвоена со 141 спрема 7 против и 32 воздржани, испрати силна порака во пресрет на првата годишнина од инвазијата која се чини дека ја остава Русија поизолирана од кога било.

Кина рече дека сегашниот конфликт „не е нешто што сака да го види“ и постојано вели дека секоја употреба на нуклеарно оружје би била целосно неприфатлива, како имплицитно отфрлање на изјавата на Путин дека Русија ќе ги искористи „сите расположливи средства“ за да ги заштити своите територија.

„Конфликтот и војната никому не му користат“, се вели во предлогот.

„Сите страни треба да ја задржат рационалноста и воздржаноста… да ги поддржат Русија и Украина да се сретнат една со друга, да го продолжат директниот дијалог што е можно поскоро, постепено да промовираат деескалација и релаксација на ситуацијата и конечно да постигнат сеопфатен прекин на огнот“, се вели во соопштението.

Иако ниту една страна веројатно нема да се согласи Кина да игра посредничка улога, па дури и да внимава многу на кинескиот предлог, Пекинг требаше да го разјасни својот став.

Предлогот доаѓа откако односите меѓу САД и Кина достигнаа историски минимум околу Тајван, споровите околу трговијата и технологијата, човековите права и агресивните дејствија на Кина во Јужното Кинеско Море.

Советникот за национална безбедност на САД, Џејк Саливан, изјави за Си-Ен-Ен во четвртокот дека неговата прва реакција на предлогот е дека „може да застане на точка еден, а тоа е: Почитувајте го суверенитетот на сите нации“. (АП)