Што вели обвинението на Доналд Трамп за американската демократија?

Па, тоа конечно се случи. Трамп е обвинет. За демократите и расфрланите анти-трамписти од десницата, веројатно нема да биде чувство ни приближно толку задоволувачки или да генерира schadenfreude (насладување) онолку колку што си замислувале. Всушност, може да изгледа позитивно антиклимактично.

На крајот на краиштата, Трамп не беше обвинет за неговите политички злосторства и прекршоци. Други истраги сè уште може да стигнат до него. Но, фактот дека не постои кореографиран политички театар е токму начинот на кој демократиите имаат тенденција да функционираат: неуредни, поделени, осигурувајќи дека нема неказнивост.

Сикофантите на Трамп како Елиза Стефаник и Енди Бигс се жалат дека земјата станува авторитарна и како „третиот свет“. Без разлика на основниот расизам на ваквите изјави – отсуството на спектакл докажува дека тие не се во право, како и фактот дека земјите кои имаат далеку подобри резултати во рангирањето на глобалната демократија од САД не се двоумат да тргнат по поранешните лидери поради погрешни постапки.

Поранешниот германски претседател Кристијан Вулф беше обвинет за корупција – и ослободен. Поранешниот француски претседател Никола Саркози беше обвинет за поткуп на судија и за прекршување на финансирањето на кампањата; тој е осуден на затворска казна (неговите жалби се во тек). Италијанскиот премиер Силвио Берлускони, еден вид Трамп пред Трамп, беше осуден на четири години затвор. Во Франција, некогаш би било незамисливо претседателот – кој со едно читање на оригиналната, прилично ројалистичка концепција на Петтата република, ја отелотворува земјата како целина – да биде третиран како обичен криминалец. Но, тоа е поентата: законот не може да дозволи исклучоци; и во демократијата и според владеењето на правото, треба да бидеме еднакви.

Сигурно, лесно може да изгледа дека, на крајот, постојат различни правила и различни казни за различни луѓе: Берлускони никогаш не ја видел внатрешноста на затворот; поради возраста, казната му е заменета со четири часа неделно работа со пациенти со деменција. Ако жалбите пропаднат, Саркози на крајот ќе мора само да доживее домашен притвор со електронска нараквица за следење за неговото незаконско трошење на кампањата. Берлускони повторно ја започна својата политичка кариера и денес седи многу удобно во италијанскиот сенат. Но, ова е повторно типично за демократиите: нема сеопфатни шоу судења или дури и само катарзични моменти; сепак – за разлика од земјите што конгресменката Стефаник би ги поврзала со „третиот свет“ – нема ниту целосна неказнивост.

Обвинителството испраќа сигнал дека влегувањето во политика не е пат кон избегнување на правдата. Берлускони, кој со децении беше во правни проблеми, јасно се надеваше дека пратеничкиот имунитет ќе го спаси од последиците на скандал по скандал. Но, да се биде популарен и невин не е иста работа; и секој добар демократски систем ќе го обесхрабри бегството напред во политиката за да се избегне соодветна одговорност. Трамп, исто така, се чини дека претпоставуваше дека објавувањето на неговата кандидатура за 2024 година ќе ги направи обвиненијата помалку веројатни – и клучно е да се докаже дека таквите претпоставки се погрешни.

Се разбира, со оглед на јасната и присутна опасност што Трамп веќе со години ја претставува за републиката, имаше два моменти кога тој можеше еднаш засекогаш да биде отстранет од политиката; и во двата случаи, кога успешните импичменти можеа да му забранат трајно да ја извршува функцијата, кукавичките републиканци застанаа на патот. На некои од нив може тајно да им олесни дека правосудниот систем сега ја врши работата за нив. Сепак, по секоја веројатност, моделот на двојство ќе продолжи: од една страна, тајните надежи дека Трамп е непоправливо оштетен како претседателски кандидат, или барем дека неговиот капацитет да ја обликува Републиканската партија во култ на личноста е намален; од друга, гласни прогласи за лојалност и обвинувања дека демократите ја користат владата како оружје.

Без разлика што велат демократите, или што прави демократски окружен обвинител, републиканските обвинувања ќе бидат изнесени со максимален обем и со максимална витуперација. Трамп ја става „одмаздата“ на централно место во неговата политика. Врамувањето на демократските натпревари како прашања за одмазда е исто толку опасно – но тешко дека демократите го започнаа тоа.

Желбите за одмазда и огорченоста се богати ресурси за политичката машина која прави убав профит на страна: Трамп веќе го монетизира обвинението, исто како што профитираше од големата лага за изборите. Како што открија авторитарните популистички лидери ширум светот, споделените поплаки и правењето секој да се чувствува како жртва може да создаде солидарност. Ова би се случило без разлика колку добро се кореографирани обвиненијата, или што велат или не велат демократите.

Иронично, еден фактор што може да го поткопа овој политичко-финансиски деловен модел на мачеништво е чистата мрзливост на сагата за премолчуваните пари. Трамп во тоа време очигледно повеќе не веруваше во неговата самооценка дека може да пука во некого на Петтата авенија и дека базата сепак ќе го поддржи. Тешко е да се поверува дека на луѓето, по снимката на Access Hollywood, би се грижеле за уште еден, прилично конвенционален, скандал. Како што требаше да докажат следните години, неговите следбеници, особено евангелистите, не беа особено задоволни од неговиот личен живот.

Можеби постои поетска правда во веројатноста дека човекот кој се обложи дека е краен аутсајдер кој ги прекршува сите конвенции, може да го стигне казната  како резултат на многу старомоден скандал.

(Јан-Вернер Милер е професор по политика на Универзитетот Принстон и писател. Текстот е објавен во „Гардијан“.)