Што не очекува во 2024: Четири милијарди луѓе ќе излезат на гласање во 40 земји, пет избори ќе го одредат патот по кој ќе оди светот

Во 2024 година ќе се одржат избори во околу 40 земји во кои живее повеќе од половина од светското население. Повеќе од четири милијарди луѓе ќе излезат на гласање и ќе го одредат патот по кој ќе оди светот во иднина.

Изборите што ќе се одржат во 2024 година ќе ја разнишаат глобалната стабилност, смета колумнистот на Си-Ен-Ен, Дејвид Анделман.

Според него, гласачите во 2023 година доживеаја длабоки шокови, но не е ни блиску до она што можеме да го очекуваме во новата година.

Во тој контекст, Анделман забележува дека во светот има тренд на незадоволство од демократијата и дека расте популарноста на екстремно десничарските ставови, партии и политичари.     

Избори ќе се одржат во Бангладеш, Индонезија, Пакистан, Јужна Африка, Мексико, во девет европски земји, а на Балканот во Хрватска и Северна Македонија.

Сепак, се издвојуваат пет изборни трки кои ќе ја одбележат годината – Тајван, Русија (17 март), Индија (април и мај), Европскиот парламент (од 6 до 9 јуни) и САД (5 ноември).

Во однос на изборите во Тајван кои ќе бидат на почетокот на годината, први од клучните пет, како што се издвојуваат, може да доведат до ескалација на тензиите меѓу Пекинг и Тајпеј. 

Сега лидер во изборната трка е Лаи Чинг-те, кој планира – доколку победи – да ја продолжи проамериканската политика на актуелниот претседател. Другите кандидати, напротив, се за почеток на преговори со Пекинг или барање „златна средина“.        

Според Анделман, со тројца претседателски кандидати, тесниот фаворит и кандидат на владејачката Демократска напредна партија (ДПП) Лаи Чинг-те ја вознемири Кина со неговото ветување дека ќе продолжи со решителната одбрана на суверенитетот на островот, поставена од актуелниот претседател Цаи Инг-вен. Неговиот најблизок соработник, Хоу Ју-Их од опозицискиот Куоминтанг (КМТ), сака да започне разговори со Пекинг. Аутсајдерот Ко Вен-је од Тајванската народна партија (ТПП) и поранешен градоначалник на Тајпеј нуди средина поблиску до помирувањето. „Ако гласачите се согласат со статус кво, очекувајте Пекинг да го засили притисокот“, вели Анделман.

Во март се закажани изборите во Русија, каде што Владимир Путин е голем фаворит повторно да стане руски претседател во 2024 година. Тој се надева дека ќе го продолжи своето 24-годишно владеење за уште шест години.

На 8 декември Путин објави дека се кандидира за петти мандат, кој ќе го задржи на власт до 2030 година.

Во 2020 година, тој го измени уставот за да може теоретски да остане на власт до 2036 година, што би можело да му овозможи да владее подолго од Јосиф Сталин.

„Нема сомнеж во планираниот доживотен мандат на рускиот претседател Владимир Путин. Неговиот реизбор е само лист од смоква. До крајот на мандатот, Путин ќе има 78 години и ќе го престигне советскиот лидер Јосиф Сталин како најдолг руски владетел по Катерина Велика“,, пишува Анделман.

Засега се чини дека има само еден официјален противник – Алексеј Нечаев, бизнисмен кој случајно е член на политичката коалиција на Путин, Серуски народен фронт.

Анделман вели дека може да има хаос во Русија, како што беше во 2018 година по претседателските избори, но и дека стотици илјади потенцијални граѓани против Путин ја напуштиле земјата.

„Со многу реална можност дека ова би можеле да бидат последни избори за рускиот претседател – со оглед на неговата возраст – охрабрениот Путин би можел да го сврти своето внимание на уште поширок и дестабилизирачки обид за повторно составување на советската империја по изборите. И не треба да се исклучи директен конфликт со НАТО“, пишува колумнистот на Си-Ен-Ен.

Реизборот на Путин, како што истакнува, ќе значи многу за односот на силите во светот во наредните години.

Речиси една милијарда Индијци ќе бидат повикани на гласање во април-мај, кога најнаселената држава во светот ќе излезе на избори на кои премиерот Нарендра Моди и неговата националистичка партија БЈП бараат трет мандат.

Политичката кариера и успехот на Моди, како што истакнуваат аналитичарите, се засноваат на поддршката на индиските Хиндуси  и поттикнувањето непријателство кон големото муслиманско малцинство во земјата.

И покрај сузбивањето на граѓанските слободи, тој доаѓа како јасен фаворит, а неговите поддржувачи му признаваат за зајакнувањето на позицијата на неговата земја на глобалната сцена.

„Следниот месец Моди ќе отвори голем хинду храм, кој ќе се издигне на пепелта на старата џамија како симболична потврда за доминација на Моди и за цела хинду Индија“, пишува Анделман.

На изборите за Европскиот парламент, први по Брегзит, закажани за јуни, право на глас ќе имаат 400 милиони луѓе.

Гласањето ќе биде тест за поддршка на десничарските популисти.  Темелите на потенцијално огромен десничарски пресврт се градат со години. Десничарските европски конзервативци и реформисти (ЕЦР) се предвидува да имаат одличен резултат.

„Во Европа се очекува големо поместување надесно. Таму десничарските ставови брзо добиваат на популарност, а десничарскиот блок станува се посилен. Европската конзервативна и реформистичка десница би можела дури да стане трета по големина група во новиот Европски парламент. Тие ќе покренат прашања за понатамошната помош за Украина, санкциите против Русија (веќе ставени на вето од Унгарија и Словачка), ограничувањата за имиграцијата, откажувањето од контролата на климата, правдата и владеењето на правото низ ЕУ и промените во пристапот на Европа кон Кина“, вели Анделман.

Како и да е, Брисел може да се охрабри од Полска, каде што поранешниот претседател на Европскиот совет Доналд Туск се врати на власт на про-ЕУ платформа.  

Десетици милиони Американци ќе гласаат за претседател на 5 ноември во натпревар кој би можел да го задржи актуелниот Џо Бајден на власт до 86-тата година од животот.

Но, анкетите покажуваат дека повеќето гласачи мислат дека демократот, „кој е склон кон гафови“, е премногу стар за да биде врховен командант.

Кампањата на Бајден претрпе нов удар откако Претставничкиот дом предводен од републиканците гласаше за отворање формална истрага за импичмент за тоа дали тој неправилно профитирал од надворешните работи на неговиот син додека беше потпретседател под Барак Обама.

Трамп влегува во трката за номинација на Републиканската партија како јасен фаворит, и покрај повеќекратните криминални судења со кои се соочува.

Коментаторот на Си-Ен-Ен вели дека Трамп дури и ако не биде избран за претседател, гласањето и кампањата до 5 ноември би можеле да ја урнат структурата на демократијата во САД. А, ако биде избран, „тоа може да има последици за големи делови од светот“. 

„Изборната победа на Доналд Трамп во 2024 година може да ги поткопа темелите на демократијата во Соединетите Американски Држави и во целиот свет“, вели Анделман.

Тој исто така тврди дека победата на Трамп многу ќе влијае на НАТО и на општата реторика на САД. Посебно не му се допаѓа што поранешниот претседател за време на изборната кампања го цитираше Путин и ги пофали севернокорејскиот лидер Ким Џонг-ун и унгарскиот премиер Виктор Орбан.

„Каде ќе биде светот за една година од сега, ќе го одредат милијардите гласачи кои ќе ја посетат или избегнуваат гласачката кутија со различен степен на слобода и транспарентност – и политичарите кои ќе покажат колку ги почитуваат изборите што ги направиле нивните луѓе. Се надеваме дека добро ќе размислат и ќе гласаат мудро“, истакнува коментаторот на Си-Ен-Ен. 

Анделман заклучува дека гласачите во 2024 година ќе ја одредат формата на светот во кој ќе живееме.