Што е преминот Рафа, последната надеж на Газанците за бегство од војната, и како работи?

Мал број Палестинци и странски државјани конечно успеаја да ја напуштат Газа, откако неколку недели интензивни преговори резултираа со делумно отворање на преминот Рафа со Египет.

Границата на југот на опколената енклава се смета за последна надеж за Газанците да избегаат додека израелските бомби паѓаат во појасот.

Во средата, некои ја напуштија Газа преку Рафа по договорот постигнат со посредство на Катар меѓу Израел, Хамас и Египет, во координација со Соединетите Држави.

Тоа доаѓа набргу откако камионите со помош можеа да почнат да влегуваат во енклавата во поголем број во спротивна насока – развој за кој исто така беа потребни долги разговори.

Рафа е единствениот граничен премин во Газа кој не е контролиран од Израел, кој ги затвори своите премини со територијата по нападот на Хамас на 7 октомври. Се наметна како клучна локација бидејќи хуманитарната ситуација на територијата се влошува.

Еве што треба да знаете за тоа.

Каква е ситуацијата во Рафа сега?

Во првите неколку недели од војната меѓу Израел и Газа, преминот Рафа остана затворен – оставајќи ги Палестинците без излез од енклавата.

Но, неодамна беше делумно отворен за да дозволи мал број камиони со помош во Газа. А потоа во средата, тој повторно се отвори за да дозволи излез на ограничен број на стотина повредени Палестинци и странски државјани – првите незаложници кои беа ослободени од Газа по нападите на Хамас врз Израел на 7 октомври.

Повредените Палестинци беа брзо префрлени во болниците во Египет, додека амбулантни возила и работници на конзулатот чекаа на египетската страна за да ги обработат примените во земјата.

Во првичното ажурирање во средата попладне, официјални лица од палестинската страна соопштија дека иматели на 110 странски пасоши ја напуштиле Газа. Сè уште не е јасно дали сите тие со странски пасоши преминале во Египет.

Во меѓувреме, хуманитарните работници рекоа дека залихите што стигнале во Газа се само мал дел од она што е потребно за 2,2 милиони луѓе сместени во енклавата под блокадата наметната од Израел и Египет. Клучно е што ниеден камион со гориво не влегол на преминот со недели; Израел постојано изјавува дека горивото ќе го пренасочи Хамас за сопствените воени напори.

Светската програма за храна) ја опиша ситуацијата во Газа како „катастрофална“ поради недостигот на храна, вода, електрична енергија и гориво и повика да се дозволи поголема помош на територијата.

Зошто преминот е толку важен во моментов?

Лоциран во северниот дел на Синај во Египет, преминот Рафа е единствениот граничен премин помеѓу Газа и Египет. Се наоѓа на оградата долга 12,8 километри што ја дели Газа од пустината Синај.

Газа се менуваше неколку пати во изминатите 70 години. Таа падна под египетска контрола во арапско-израелската војна во 1948 година, а беше освоена од Израел во војната во 1967 година, по што Израел почна да населува Евреи таму и значително го ограничи движењето на нејзините палестински жители. Во 2005 година Израел ги повлече своите војници и доселеници од територијата, а две години подоцна појасот беше заземен од Хамас.

Оттогаш, Египет и Израел воведоа строги контроли на нивните граници со територијата, а Израел дополнително го блокира со ограничување на патувањето по море или воздух. Израел, исто така, ја огради територијата со силно утврдена гранична ограда.

Пред војната што започна на почетокот на октомври, Израел имаше два премини со Газа: Ерез, кој е за движење на луѓе и Керем Шалом, за стока. И двата беа многу ограничени и беа затворени од почетокот на војната.

Тоа го остави преминот Рафа со Египет како единствена влезна точка на територијата кон надворешниот свет.

Според податоците на Обединетите нации, од јули оваа година, во просек по 27.000 луѓе месечно ја преминувале границата. Границата беше отворена 138 дена, а затворена 74 годинава до тој месец.

Затворањата често зависат од безбедносната и политичката ситуација на теренот. Додека Израел нема директна контрола врз преминот, затворањето на Египет често се совпаѓа со заострувањето на ограничувањата на Газа од страна на Израел.

Како се промени пристапот на преминот Рафа со текот на времето?

Израел и Египет потпишаа мировен договор во 1982 година, според кој еврејската држава се повлече од Синајскиот Полуостров што го зазеде од Египет во 1967 година.

Израел потоа го отвори преминот Рафа, кој го контролираше додека не се повлече од Газа во 2005 година. Помеѓу тогаш и преземањето на Газа од Хамас во 2007 година, преминот беше контролиран од Европската унија, која тесно соработуваше со египетските власти.

Помеѓу 2005 и 2007 година, околу 450.000 патници го користеле преминот со просечно околу 1.500 луѓе дневно.

По преземањето на Хамас, Египет и Израел значително ги зајакнаа ограничувањата за движење на стоки и луѓе во и надвор од територијата. Но, во 2008 година, милитантите разнесоа утврдувања на границата со Египет во близина на Рафа, поради што најмалку 50.000 жители на Газа преминаа во Египет за да купат храна, гориво и други резерви.

Набргу по пробивањето, Египет ја запечати својата бариера со бодликава жица и метални барикади.

Оттогаш, преминот Рафа е строго контролиран, со ограничен пристап и долги бирократски и безбедносни процеси потребни за Палестинците кои сакаат да преминат во Египет.

Како обично се преминува граница во Рафа?

Движењето низ Рафа во нормални денови е крајно ограничено; само жителите на Газа со дозволи, како и странските државјани можат да го користат за патување меѓу Газа и Египет.

Жителите на Газа кои сакаат да ја преминат границата често чекаат долго. Времето на чекање може да трае до три месеци.

На патниците им е потребна дозвола за излез од Хамас и дозвола за влез од Египет. Процесот бара лицетода ги достави своите документи до владината канцеларија на Хамас за дозвола за излез од територијата. Неколку дена подоцна, ќе добие СМС порака во која ќе се каже кој ден може да замине, што може да биде и до три месеци подоцна.

На денот на поаѓање, автобус ќе ги однесе патниците од палестинската страна на границата до египетската, каде што ќе чекаат со часови за египетските власти да ги примат и да ги обработат барањата за виза. Многу патници се одбиени таму.

Зошто Египет не сака да го отвори преминот за Газанците?

Египет, кој веќе е домаќин на милиони мигранти, е вознемирен поради можноста стотици илјади палестински бегалци да преминат на негова територија. Во Газа живеат повеќе од 2 милиони Палестинци.

Египетскиот претседател Абдел Фатах ел-Сиси неодамна рече дека неговата земја се обидува да помогне – но сѐ има свои граници.

„Се разбира, сочувствуваме. Но, бидете внимателни, додека сочувствуваме, мораме секогаш да го користиме нашиот ум за да постигнеме мир и безбедност на начин кој не нè чини многу“, рече тој.

Многумина, исто така, се налутија на идејата повторно да се претвори населението во Газа во бегалци со нивно раселување од Газа. Повеќето жители на Газа се регистрирани од ОН како бегалци, чии претци потекнуваат од области кои сега се дел од Израел.

„Мислам дека тоа е план на вообичаените осомничени да се обидат да создадат де факто прашања на терен. Нема бегалци во Јордан. Нема бегалци во Египет“, рече јорданскиот крал Абдула.

Египет го повика Израел да дозволи хуманитарна помош да влезе преку Рафа, но допрва треба да попушти на повиците на САД да се воспостави безбеден коридор за цивили на египетска територија. (Си-Ен-Ен)