Се менува мировниот менталитет на Европа – започна брутално вооружување

Не постои официјална дефиниција за „воена економија“, но има многу индикатори. Воената економија значи дека државата ги мобилизира своите ресурси, производствените капацитети и трудот за поддршка на воената подготовка и производство пред војна или за време на неа.

Најочигледната економска промена е пренасочувањето на индустриското производство од потрошувачки производи до оружје, муниција и друга воена опрема, пренесува Дојче Веле.

„Покрај традиционалниот воен хардвер, современото оружје бара инвестиција во технологија и дигитални услуги, како што се софтвер, анализа на податоци, сателитски системи и сигурна Интернет инфраструктура“, вели Пени Нас, експерт за јавна политика во американскиот организација на германскиот фонд Маршал.

Со цел да се управува, централизираната државна контрола врз клучните индустрии и се зголемува редистрибуцијата на ресурсите. Оваа контрола им овозможува на владите да дадат приоритет на суровините и да ги пренасочат во индустрии и производи поврзани со војна. Другите материјали, како што се гориво или храна, можат да бидат рационализирани со цел армијата да има предност.

Кој има корист од воената економија?
„Во вистинска воена економија, сите елементи на општеството се пренасочуваат кон одбраната на татковината“, вели Нас.

Ова прилагодување е скапо и обично доведува до големо зголемување на државната потрошувачка за финансирање на сè. Ова може да резултира во поголемо задолжување, инфлација, зголемување на даноците и помали средства за социјални расходи.

Армин Штајнбах, соработник на аналитичкиот центар во Брисел „Бругел“ и професор на Бизнис школата ХЕЦ во Париз, тврди дека тие се најголемите победници на компании насочени кон воени производи, дигитална технологија, информации и интелигенција и фармацевтска и медицинска технологија.

„Транзицијата во воена економија може да биде катализатор на научен и технолошки напредок“, рече Штајнбах за ДВ. „Новите комуникациски системи, авионите, радарите и напредокот во разузнавачките системи носат придобивки – и овие технологии влијаат на другите индустрии“.

Транзицијата кон воена економија
Транзицијата од цивилна во воена економија може да се случи бавно или брзо, во зависност од ситуацијата. За време на Втората светска војна, Германија имаше предност затоа што однапред знаеше дека ќе нападне и се подготви. САД, Велика Британија и другите сојузници доцнеа со одговорот и мораа брзо да ги надоместат заостанатите ресурси.

Денес, Русија и Украина се во слични ситуации. Русија значително ја зголеми воената потрошувачка, производството на воена опрема и воведе контрола на капиталот за да го забави одливот на пари од земјата. Инфлацијата се зголеми и владата ја зголеми јавната потрошувачка за одржување на граѓанска економија.

Посиромашната Украина е во уште полоша ситуација. Откако беше нападната, таа се бори да преживее и да инвестира многу повеќе во воени производи. Украина денес троши 58 проценти од својот буџет за воени расходи, забележува Штајнбах.

Како и Русија, Украина ја мобилизира работната сила, која одвои многу искусни работници од традиционалното производство. На барање на владата, многу фабрики се реновираат за производство на оружје и муниција.

Други земји во режим на воена економија
Постојат голем број други земји кои се до одреден степен до режим на воена економија заради сегашните воени конфликти. Меѓу нив се и Мјанмар, Судан и Јемен, каде што беснеат граѓански војни. Конфликтите во Израел, Сирија, Етиопија и Еритреј, исто така, доведоа до економски нарушувања затоа што тамошните влади се фокусираа на воените напори.

Израел ги зголеми своите трошоци за одбрана. Многу работници се регрутирани да се борат, кои беа отстранети од пазарот на граѓански труд. Со цел да ги финансира овие трошоци, владата го зголеми данокот на додадена вредност (ДДВ), цените на комуналните услуги и даноците на имот.

Европската унија е подготвена за повторно поврзување

ЕУ неодамна беше активирана поради слабеењето на поддршката на САД на Украина, НАТО и Европа воопшто. После една деценија на американска поддршка на Европа, администрацијата на Доналд Трамп се приближи до рускиот претседател Владимир Путин.

Ова беше особено загрижувачко за европските земји кои се потпираа на трансатлантски гаранции за безбедност.

Членките на НАТО- 23 од нив кои се дел од Европската унија- едвај успеаја да издвојат два проценти од БДП за одбрана. Сега дури и овој процент не се смета за доволен. Претседателот на Европската комисија Урсула фон дер Лејен, на 4 март, го претстави планот за одбрана „Повторно вооружување на Европа“ (REREM).

Планот на 800 милијарди евра е насочен кон зајакнување на воениот капацитет на ЕУ. Предвидува вкупно 150 милијарди заеми за земјите -членки на ЕУ. Покрај тоа, олабавувањето на строгите буџетски правила ќе им овозможи на земјите да ја зголемат потрошувачката, што може да доведе до дополнителни 650 милијарди евра во воените трошоци во наредните години.

Германија подготвена да ги зголеми воените инвестиции
На 21 март, Германија презеде значителен чекор со нови правила за буџет во Бундестагот. Отсега, владата ќе има поголема слобода на инвестиции во одбраната затоа што повеќето воени расходи повеќе нема да бидат ограничени со фискалните правила. Тој чекор беше толку голем што бараше промена во уставот на земјата и може да донесе значителни промени во безбедносната политика на континентот.

Пени Нас верува дека е потребен подобар пристап кон енергијата и поголема координација на европско ниво за да се избегне униформност на различните капацитети за национална одбрана.

„Вообичаените набавки и заедничкото истражување и развој треба да ги намалат трошоците“, објаснува Нас.

„Има многу разговори на политичко ниво за зголемување на воениот капацитет на Европа, но ова сè уште е во рана фаза“, додава тој.  „Европа започна од силни позиции, со силни фискални ресурси и производствени капацитети“.