САД и Русија го направија првиот чекор да почнат мировни преговори за Украина

Русија и САД во вторникот се согласија да започнат да работат на ставање крај на војната во Украина и подобрување на нивните дипломатски и економски врски, изјави американскиот врвен дипломат по разговорите што одразуваа извонредно лице во надворешната политика на САД под претседателот Доналд Трамп.

Во интервју за Асошиетед прес, државниот секретар Марко Рубио рече дека двете страни се согласиле да се стремат кон три цели: да се врати персоналот во нивните соодветни амбасади во Вашингтон и Москва, да се создаде тим на високо ниво за поддршка на мировните преговори за Украина и да се истражат поблиски односи и економска соработка.

Тој, сепак, истакна дека разговорите – на кои присуствуваше и неговиот руски колега, Сергеј Лавров – го означиле почетокот на разговорот и дека треба да се направи повеќе работа на патот.

Ниту еден украински функционер не беше присутен на состанокот, кој се случи додека нападнатата земја полека, но постојано го губи теренот против се побројните руски трупи во тешката војна што започна пред речиси три години. Претседателот Володимир Зеленски рече дека неговата земја нема да прифати никаков исход од овонеделните разговори доколку Киев не учествува. Европските сојузници, исто така, изразија загриженост дека се настрана.

Зеленски го одложи патувањето во Саудиска Арабија планирано за оваа недела, наведувајќи го фактот дека официјални лица од неговата земја не биле поканети на разговорите меѓу САД и Русија во кралството за преговори за завршување на војната.

Украинскиот лидер во вторникот нагласи дека сака да избегне неговата посета да биде поврзана со разговорите. Тој рече дека неговата посета е презакажана за 10 март.

На прес-конференцијата Рубио рече дека дел од фокусот е на „обезбедување дека нашите дипломатски мисии можат да функционираат“ и да водат „живи дипломатски“ односи. Вториот елемент е да се спроведат мировни преговори за Украина, кои, според него, ќе вклучуваат „ангажман и консултации“ со Украина и „партнерите во Европа“, вели тој.

Но, тој вели дека на крајот, на третиот чекор, САД сакаат да се придвижат кон „ангажман во идентификување на извонредните можности што постојат доколку овој конфликт дојде до прифатлив крај… да се здружат со Русите геополитички, за прашања од заеднички интерес и искрено економски“.

„Очигледно, дипломатскиот дел е оној за кој мислиме дека се надеваме дека ќе продолжиме прилично брзо, бидејќи тоа вклучува третман на нашите соодветни мисии.

Второто ќе биде тешко, а тоа е прашањето за Украина и крајот на тој конфликт.

Но, мислам дека тоа е од суштинско значење за да биде возможно и третото, а тоа е нашата способност да работиме заедно на други геополитички прашања од заеднички интерес, и, се разбира, некои прилично уникатни, потенцијално историски, економски партнерства.

Меѓутоа, клучот што ја отклучува вратата за тие можности е крајот на овој конфликт“, рече Рубио.

„Она што е важно да се разбере се две работи. Првата е [дека] единствениот лидер во светот кој може да го направи ова, кој дури може да ги собере луѓето да почнат да зборуваат за тоа на сериозен начин, е претседателот Трамп.

Втората работа што би ја рекол е дека за да заврши конфликтот, за сите вклучени во тој конфликт тоа мора да биде прифатливо за нив“.

Тој вели дека денешниот состанок бил „првиот чекор од долгото и тешко патување“.

Рубио рече дека „за да се стави крај на каков било конфликт, мора да има отстапки од сите страни“, но би било погрешно да се „предодредат тие“.

Тој ја навестува улогата на ЕУ понатаму, велејќи дека „има и други страни кои имаат санкции, Европската унија ќе мора да биде на маса во одреден момент, бидејќи тие имаат и санкции кои се воведени“.

Американскиот советник за национална безбедност Мајкл Валц ги повтори повиците за „безбедносна гаранција предводена од Европа“ и зголемени трошоци за одбрана во Европа.

„Фактот што една третина од нашите сојузници во НАТО сè уште не придонесуваат за одбрана со минимум 2 отсто од својот БДП една деценија откако сите заедно го склучивме тој договор не е прифатлив“, вели тој.

„Сите ние треба да ги донесеме тие тешки одлуки. Сите ние мораме да придонесеме за нашата заедничка одбрана и очекуваме дека ова ќе биде двонасочна улица за нашите европски сојузници, а фактот што и Обединетото Кралство, Франција и другите зборуваат за посилно придонесување за безбедноста на Украина, сметаме дека е добра работа“.

На Лавров на прес-конференцијата му беше поставено прашање за потенцијалот на какво било распоредување на трупи на НАТО во Украина. Тој го птфрли предлогот како „целосно неприфатлив“.

„Забележавме дека претседателот Трамп беше првиот од западните лидери што рече дека вовлекувањето на Украина во НАТО е една од главните причини заона што се случува, една од најголемите грешки на Бајден. Да беше Трамп претседател, тоа никогаш немаше да се случи.

Претседателот Путин повеќе од еднаш истакна дека проширувањето на НАТО и апсорпцијата на Украина од страна на НАТО е директна закана за Руската Федерација и нашиот суверенитет.

И денеска објаснивме дека секое појавување на вооружените сили од земјите на НАТО под некое знаме, под европско или под други знамиња, не менува ништо.

Се разбира, тоа е целосно неприфатливо“, рече рускиот министер.

Лавров, исто така, вели дека двете страни се согласиле да започнат „што е можно поскоро“ процесот за мировни преговори за Украина, а Русија ќе чека САД да ги потврдат своите претставници за разговорите и потоа да назначат нивни.

Повторувајќи ги трите точки дадени од Рубио и Валц претходно, тој потоа зборуваше за „создавање услови“ за поширока соработка меѓу САД и Русија, вклучително и за „обновување консултации за геополитички прашања“ и „отстранување на вештачките бариери на патот на заемно корисна економска соработка“.

Тој изјави дека разговорите биле „многу корисни“, бидејќи страните „не само што се слушале, туку се слушнале“.

„Ги имам сите причини да верувам дека американската страна ја разбира нашата позиција“, рече Лавров.

Отсуството на Киев на разговорите во вторник потресе многу Украинци, а Франција во понеделник свика итен состанок на земјите од Европската унија и Велика Британија за да разговараат за војната. Учеството на Киев во таквите разговори беше основа на политиката на САД под Бајден, чија администрација, исто така, ги предводеше меѓународните напори да се изолира Русија поради војната.

Францускиот претседател Емануел Макрон во вторникот рече дека разговарал телефонски со Трамп и Зеленски по европската средба во понеделникот.

„Бараме силен и траен мир во Украина“, напиша Макрон на платформата на социјалните мрежи Икс. „За да го постигне ова, Русија мора да ја прекине својата агресија и тоа мора да биде придружено со силни и веродостојни безбедносни гаранции за Украинците“, рече тој и вети дека „ќе работи на ова заедно со сите Европејци, Американци и Украинци“.

Во меѓувреме, Русија продолжи да ја напаѓа Украина со беспилотни летала, според војската на Киев. Украинските воздухопловни сили соопштија дека руските војници лансирале бараж од 176 дронови во Украина во текот на ноќта, од кои повеќето биле уништени или оневозможени со заглавување.

Данската премиерка Мете Фредериксен го предупреди данскиот парламент дека сегашната геополитичка и безбедносна ситуација е „полоша од студената војна“, откако повика на радикално зголемување на данските трошоци за одбрана.

Таа го информираше парламентот за синоќешните дискусии во Париз како дел од сесијата за прашања и одговори со пратениците. „Ние сме во многу потешка … и поопасна безбедносна ситуација отколку што бевме во мојот живот. Ова е полошо од студената војна“, вели таа.

Таа предупреди дека Русија би можела повторно да се најде во позиција да ја нападне Украина или други земји доколку мировното решение не е трајно и не содржи значителни безбедносни гаранции. (Според агенциите)