Путин веднаш му честиташе на Лукашенко, но Кремљ гледа загрижено што се случува во Белорусија


Путин досега внимателно ја следеше ситуацијата во Белорусија, но сега како да го поминува прагот (Фото: Тасс)

Во понеделникот вечерта избувнаа нови судири во главниот град Минск. Полицијата ја блокирала целата престолнина

 

Нови судири меѓу полицијата и демонстрантите избувнаа во понеделникот во Белорусија, откако опозицијата го обвини претседателот Александар Лукашенко за наместени избори додека одекнува хор од критики од западните лидери.

Сведок на Ројтерс видел како полицијата ги влече демонстранти од толпата и ги тепа со пендреци во Минск, а десетици лица беа приведени. Полицијата ги блокираше и патиштата во главниот град.

Официјалните резултати му дадоа победа од 80 отсто на Лукашенки на изборите во неделата, а само 9,9 отсто од гласовите на неговиот главен конкурент Светлана Тихановска.

Рускиот претседател Владимир Путин му испрати честитка до својот колега со желбиза континуирана соработка што „ги исполнува виталните интереси на братските нации“.

Путин не кажа ништо за протестите што се одвиваа низ Белорусија минатата ноќ, поттикнати од гневот поради доказите за местење гласови. Ниту го спомена насилниот удар врз демонстрантите.

Јужниот сосед на Белорусија, Украина, ги наведе немирите и повика на „дијалог“, а Европската унија го осуди полициското насилство што остави крвави демонстранти.

Но, Москва беше со релатвно затворени усни, очигледно чекајќи да види што ќе се случува во „пресметката“ на авторитарниот лидер и растечкиот број граѓани кои се спротивставија на неговото продолжено владеење.

„Москва, како и сите други, претпоставуваше дека Лукашенко сепак има многу години зад себе“, рече Марк Галеоти, експерт за руски безбедносни служби во Кралскиот обединет институт во Лондон, за Радио Слободна Европа. „Но, ова ја става Москва во тешка ситуација. Тие не сакаат да направат голема зделка од тоа, но сепак имаат нешто за земање “.

Брутална пресметка на полицијата со демонстрантите (Фото: Тасс)

 

За време на 26-те години на власт на Лукашенко, економската стабилност на Белорусија е гарантирана со милијарди долари де факто руски субвенции, вклучително и постојаното снабдување со ефтина сурова нафта што Минск ја купува со попуст и ја рафинира за натамошен извоз како нафтени производи во Европа.

Но, се зголеми притисокот врз Лукашенко да понуди повеќе за возврат. Во 2018 година, Москва започна со покачување на цените на енергијата за на крајот да се совпадне со пазарната цена на извозот, отсекувајќи го животен век што беше удар за економијата на Белорусија и ја испрати во силен пад, што ги намали оценките за одобрување на Лукашенко – феномен што го надополнува гневот на јавноста со она што многу граѓани го сметаат како негов несоодветен одговор на корона вирусот.

Во честитката Путин повика на поблиска интеграција во државна унија и зголемена соработка под покровителство на Заедницата на независни држави, Евроазиската економска унија и Организацијата за договори за колективна безбедност – регионални политички, економски и воени групирања во кои доминира Москва – сценарио на кое политички ослабениот Лукашенко можеби сè потешко ќе може да се спротивстави. Набљудувачите рекоа дека телеграмата се чита повеќе како список за активности за поблиски врски со Русија отколку како топла пофалба.

Галеоти посочи на активен контакт меѓу безбедносните служби на Русија и Белорусија, со тоа што Москва внимателно го следи расположението во Минск и особено потенцијалот за елитно пребегнување – ситуација во која вооружените претставници на државата би можеле да застанат на страната на демонстрантите.

„Тоа ќе биде апсолутно круцијално прашање“, рече тој.

За Кремљ може да биде помало зло реформаторска замена претседателот која би била претпазлива за прегратката на Русија и склона кон интеграција со Западот, бидејќи се знае дека Тихановска и опозициските лидери не се антируски настроени.

Во меѓувреме, географската позиција на Белорусија, која се наоѓа како тампон меѓу Русија на исток и ЕУ и НАТО на запад, може да заврши во корист на Лукашенко.

„Од неговата позиција на главната геополитичката линија за грешки“, напиша политичкиот аналитичар Максим Саморуков од Центарот „Карнеги Москва“, во коментар на 10 август, Лукашенка „ќе биде на удар на секоја бура сè додека Русија и Западот не му веруваат помалку отколку што тие не суи веруваат еден на друг“. (Ројтерс, Радио Слободна Европа)