Путин ќе биде избран, но опозицијата сака да му го загорчи изборот

Зад решетки во казнените колонии или во самопрогонство во странство, руските опозициски фигури ветуваат дека сепак ќе се борат против претседателот Владимир Путин додека тој бара уште еден мандат на изборите во март.

Иако веруваат дека Путин ќе биде прогласен за победник без разлика како гласачите ќе го дадат својот глас, тие велат дека се надеваат оти ќе ја поткопаат широката јавна поддршка што ја ужива, ќе го свртат народното мислење против разорната војна што ја започна врз Украина и ќе им покажат на оние кои веќе се противат дека тие не се сами.

„Никој освен нас нема да влезе во оваа битка за срцата и умовите на нашите сограѓани. Затоа, треба да го направиме тоа и да победиме“, рече затворениот руски опозициски лидер Алексеј Навални во онлајн изјава пренесена од зад решетки.

Путин (71) во петокот објави дека повторно ќе се кандидира за претседател, за да додаде уште шест години на неговите дваесетина на власт. Тој дури би можел повторно да се кандидира во 2030 година.

Гласањето е закажано за 15-17 март, при што неговата победа е неизбежна. Огромното мнозинство опозициски фигури или се затворени или ја напуштиле земјата, речиси сите независни вести се блокирани, а секоја критика е придушена поради редица репресивни закони усвоени во последната деценија.

„Ова е, во основа, гаранција дека (Кремљ) може да објави каков било резултат“, рече Николај Петров, визитинг истражувач во Германскиот институт за меѓународни и безбедносни прашања, во интервју за Асошиетед прес.

Некои активисти се согласуваат дека нема смисла да се обидуваат да влијаеме на исходот на изборите. Тие велат дека ќе ја искористат предизборната кампања за да ги промовираат своите ставови за Путин и неговата влада – време кога „Русите ќе бидат политички поактивни од вообичаено“, според Леонид Волков, главен стратег и шеф на кабинет на Навални.

„Нашата задача е да се увериме дека прашањата што ќе можеме да ги покренеме и да ги внесеме во јавната агенда во јануари, февруари, март, ќе останат со Русите дури и по изборите“, рече Волков, кој ја напушти Русија пред неколку години.

За таа цел, Волков и неговиот тим започнаа проект наречен „Машина за кампања на Навални“. Идејата е едноставна – разговарајте со што е можно повеќе Руси, телефонски или онлајн, и убедете ги „да се свртат против кандидатите што ги мразиме: кандидатот Путин и кандидатот ‘Војна’“, како што самиот Навални го наведе во објавата на интернет проектот во јуни.

Кон крајот на октомври, проектот веќе имаше околу 170 волонтери кои ги правеа повиците, рече Волков, и спроведуваше анкета за да ги открие конкретните поплаки и потреби на луѓето со цел да ги прилагоди точките за разговор што ќе ги користат во идните телефонски повици.

Волков рече дека од илјадниците веќе упатени повици, само мал број луѓе рекле дека се целосно задоволни со сѐ што се случува во Русија и пошироко.

Други имаа барем една поплака. „Некој е незадоволен од војната, некој е незадоволен од економската состојба, некој е незадоволен од здравствениот систем, социјалната правда – многу работи“, рече Волков.

Има прашања на кои „властите не можат да одговорат“, а со тоа што ќе ги постави пред Русите, тимот се надева дека ќе предизвика „политички проблеми“ за Кремљ, рече Волков. Неспособноста на властите да ги решат овие прашања „ќе предизвика фрустрација и болка, политички проблеми за Путин кои само ќе растат“, додаде тој.

Во пресрет на објавата на Путин, тимот постави голем број билборди – во Москва, Санкт Петербург и други руски градови – на кои пишува „Русија“ и „Среќна Нова година“, со линкови и QR-кодови што водат до веб-страница насловена „ Русија без Путин“. Веб-страницата ги повикува луѓето „да убедат најмалку 10 луѓе да дејствуваат против Путин“ и зборува за различни начини на кампања.

Антивоениот комитет – уште една опозициска сила што обединува истакнати активисти во егзил, како што се поранешниот тајкун Михаил Ходорковски, шаховската легенда Гари Каспаров и поранешните пратеници кои станаа опозициски политичари Генадиј Гудков и неговиот син Дмитриј Гудков – исто така планира кампања наречена „Не на Путин !“

Генадиј Гудков за АП изјави дека општата цел на кампањата е да им се објасни на Русите „каква би можела да биде иднината без Путин“ – без војна, без репресии, а владата се фокусира на работи како економијата, науката и образованието.

Можна тактика на денот на изборите, рече Гудков, би можела да биде да се повикаат критичарите на Путин да излезат на гласање во одредено време за да се формираат долги редови за да се покаже колку луѓе му се спротивставуваат: „Ако земјата, елитите, светот ќе види долго редици луѓе кои очигледно не се согласуваат со политиката на Путин, тоа ќе биде доволно“.

Една група, сепак, верува дека има километража во поставувањето кандидати за да го предизвикаат Путин на гласачките места. Проектот наречен „Наш штаб“, започнат од неколку активисти кои им помагаат на оние што бегаат од Русија да се населат во странство, ветува дека ќе ги поддржи „демократските кандидати со антивоена позиција“.

Проектниот координатор Андреј Давидов изјави за АП дека тие можат да понудат помош на потенцијалните кандидати за кампањата и процедуралната страна на нештата, како што се собирање група од 500 луѓе кои се обврзани со закон да предложат независен кандидат или со собирање и потврдување на 300.000 потписи потребни за регистрирација на гласачкото ливче.

За да добие поддршка од „Нашиот штаб“, кандидатот мора да се спротивстави на војната и да биде подготвен да ги ослободи политичките затвореници и да спроведе демократски реформи во Русија, рече Давидов. Проектот веќе поддржа еден кандидат: Екатерина Дунцова, новинарка и адвокатка од регионот Твер северно од Москва, која некогаш беше член на локалниот законодавен дом. Давидов рече дека разговарале со уште неколкумина.

„Треба да им дадеме на луѓето надеж, да им дадеме шанса на луѓето да зборуваат. Нема други правни можности (да се проговори) во Русија овие денови, освен со поддршка на антивоен кандидат“, рече тој. „Минималната задача е (да ги натерате) луѓето да разберат дека ги има многу и треба да дејствуваат за да ја одбранат својата позиција“.

Поамбициозна цел е да се регистрира опозициски кандидат за да го предизвика Путин на гласачкото ливче, рече Давидов. „Ќе работиме на резултат, победа и ќе видиме што ќе се случи“, додаде тој.

Навални ги повика своите приврзаници во онлајн изјава да излезат на гласање на денот на изборите и да гласаат „за кој било друг кандидат“ – стратегија слична на онаа што ја предложи во 2012 година, кога Путин се кандидираше за претседател по четиригодишна пауза како премиер поради ограничувањата на претседателскиот мандат. Тоа гласање, како и изборите за парламентот неколку месеци претходно, предизвикаа огромни протести кои го исплашија Кремљ и доведоа до задушување на несогласувањето.

Потоа, во 2018 година, Навални повика на бојкот на гласањето откако му беше забрането да учествува во трката.

Оттогаш, тимот на Навални организираше стратегија за гласање за промовирање локални кандидати со најдобри шанси да ги поразат оние што беа поддржани од партијата Единствена Русија на Кремљ. Сè уште не е користена на претседателски избори.

Сојузникот на Навални, Иван Жданов, изјави за АП дека тимот ќе предложи некои други активности на денот на изборите, но одби да даде детали.

Марија Певчих, шеф на одборот на Фондацијата за борба против корупцијата на Навални, ги повика Европската унија, Соединетите Држави и Обединетото Кралство „да го направат поболен реизборот на Путин“ со ветување санкции против сите познати личности што ќе го поддржат.

„Едно е да ја смените сликата на профилот и да кажете дека сте во тимот на Путин. Сосема поинаква работа е да изгубите сè, вклучително и вашите банкарски сметки, за учество во ‘изборната’ кампања на Путин. Мораме да ги зголемиме трошоците за таква одлука“, рече таа. Владите не одговорија јавно на нејзиниот предлог.

Петров, истражувачот, верува дека најголемиот страв на Кремљ од изборите би бил дека имиџот на Путин може да биде оштетен.

Изборите „мора да се случат тивко, мирно и да покажат дека народот ги прифаќа властите такви какви што се. И во овој поглед, на Кремљ му е многу важно да избегне какви било икање, скандали, кои можат да предизвикаат сомнеж за резултатот што ќе биде објавен“, рече Петров. (АП)