Пировата победа на Нетанјаху

Блокот на еврејски супремацисти, месијански националисти и ултраортодоксни теократи предводен од Ликуд на Бенјамин Нетанјаху победи на општите избори во Израел, откако претрпе четири последователни порази за помалку од четири години. Ниту едни од овие избори не беа за идеологија или политика, туку за способноста на Нетанјаху да биде премиер. Нетанјаху овој пат успеа од две причини.

Една од причините е што антиарапските чувства се посилна алатка од кога било за мобилизирање на гласачите. Овој популарен анимус расте во последниве години, и покрај постојаната интеграција на Арапите во израелските професионални класи и подемот на арапската средна класа која сака да учествува во израелската револуција на можности. Речиси 50 отсто од ултраортодоксна и религиозна израелска младина и 23 отсто од секуларната младина го поддржуваат одземањето на државјанството на израелските Арапи.

Но, невиденото вклучување на арапска исламистичка партија во широката владина коалиција која го блокираше обидот на Нетанјаху за власт по изборите во март 2021 година, беше подарок за опозицијата. Нетанјаху и неговите теофашистички сојузници го претворија во високо ефективно изборно оружје.

На пример, Нетанјаху ги прикажа буџетите што Раам (Обединетата арапска листа), под водство на Мансур Абас, ги доби за својата лишена изборна единица како „субвенции за терористите на Муслиманското братство“. Се разбира, тоа беа истите „терористи“ на кои самиот Нетанјаху цинично им се додворуваше со раскошни финансиски стимулации кога неуспешно се обиде да формира влада по изборите во март 2021 година.

Втората причина, позната од подемот на фашизмот во Европа, е тоа што политичкиот центар и левицата беа преокупирани со ситни препукувања и раздорни ривалства. Најекстремистичката коалиција во историјата на Израел беше донесена на власт со разлика од не повеќе од 3.000 гласови. Но, неуспехот на сѐ помалата ционистичка левица – Лабуристичката партија и Мерц – да се обединат во заедничка листа ја остави последната 0,1% помалку од прагот од 3,25% за влез во Кнесетот (парламентот). Слично непростлива несреќа беше расколот во Заедничката листа – арапската националистичка постава спротивставена на прагматизмот на Раам – што ја чинеше една од нејзините главни компоненти застапеност во Кнесетот.

Слично на тоа, додека Нетанјаху командуваше со кохезивен блок кој ги следеше неговите команди и изборна стратегија, Јаир Лапид, шефот на центристичката Јеш Атид, најголемата партија во блокот против Нетанјаху, имаше постојано преиспитување и оспорување од неговите колеги на неговото лидерство. Министерот за одбрана Бени Ганц дури и самиот водеше кампања за премиерската функција. Лапид беше ефективен привремен премиер, но крајно неадекватен конкурент против маестрален, бескрупулозен политичар како Нетанјаху.

Но, имаше еден посуштински проблем: хетерогената коалиција која го блокираше патот на Нетанјаху до власт во 2021 година беше обединета само со нејзината желба да го избрка од политичката сцена и да го внесе во судница за да се соочи со обвиненијата за поткуп и нарушување на довербата што израелскиот јавен обвинител  ги покрена против него.

Коалицијата против Нетанјаху немаше кохерентна алтернативна визија, ниту, пак, би можела да произведе таква што ќе ги обедини еврејските националисти, левичарските ционисти, безбедносно ориентирани поранешни армиски генерали и арапските исламисти. А сепак, восхитувачки ја администрираше работата на владата, па дури и создаде историски договор за поморската граница со Либан, спречувајќи речиси сигурна војна со Хезболах, силно вооружениот сојузник на Иран.

Инаку, стратегијата за опстанок на коалицијата беше да ги избегне прашањата кои предизвикуваат поделби, меѓу кои главно беше прашањето за Палестина. Израелските арапски националисти во Кнесетот, кои му се придружија на парламентарниот блок на Нетанјаху во соборувањето на владата на Лапид, може безбедно да тврдат дека ништо навистина не се променило во однос на проширувањето на населбите, хулиганството на доселениците и континуираното задушување на палестинскиот отпор.

Но, дали израелските арапски парламентарци мудро го отворија патот за еврејските супремацисти, како што се Итамар Бен-Гвир и Безалел Смотрич – лидерите на Религиозната ционистичка партија – кои веруваат дека не се само Палестинците на окупираните територии кои треба да бидат потиснати? Абас, кој ја револуционизираше арапската политика со потчинување на националните аспирации кон материјалната благосостојба, мудро се определи за трет, прагматичен начин. Но, во нивната конкуренција за контрола на арапското гласачко тело, ривалите на Абас беа подготвени да ја загрозат правната положба и благосостојбата на нивните избирачи.

Но сепак, победата на Нетанјаху може да испадне пирова. Охрабрениот тигар на еврејскиот фашизам со кој дојава до премиерската канцеларија ќе биде многу тешко да се скроти. Тој нема коалиција без 14-те места на верските ционисти. Приклонувањето дури и делумно на нивните барања за поодлучни експанзионистички политики на окупираниот Западен Брег и за построги мерки против изразите на „нелојалност“ меѓу израелските Арапи сериозно ќе ја наруши меѓународната положба на Израел и ќе ги загрози мировните Абрахам договори со четири арапски земји.

Очигледно, првиот светски лидер кој му честиташе на Нетанјаху за неговата победа беше авторитарниот премиер на Унгарија, Виктор Орбан. Зошто не би? На крајот на краиштата, екстремно десничарските коалициски партнери на Нетанјаху се решени да го истуркаат законодавството, во стилот на Орбан, кое го поткопува судскиот авторитет во Израел, го намалува прерогативот на Врховниот суд да го отфрли неуставното законодавство на Кнесетот и ја завршува правната постапка против Нетанјаху.

Но, она што е најважно за Израелците се САД. Претседателот Џо Бајден сè уште не се јавил да му честита на Нетанјаху, а водечките демократи, како и Стејт департментот, веќе изразија загриженост за можното отстапување на претстојната влада од „вредностите на отворено, демократско општество“, особено во однос на малцинствата. .

Добрата вест за Нетанјаху е дека неговите трампистички кои сега ја контролираат Републиканската партија имаат изгледи да победат на среднорочните избори. Но, дури ни еден родољубив ционист како Бајден нема да може да го игнорира моралниот гнев на Демократската партија, која е сè повеќе отуѓена од политиката на Израел, во владата земена како заложник од еврејските супремацисти и опскурантистички теократи.

(Шломо Бен-Ами е поранешен министер за надворешни работи на Израел и потпретседател на Меѓународниот центар за мир Толедо. Текстот е објавен од мрежата „Проект синдикејт“.)