Од Грозни преку Алеп до Украина – како Русите ги срамнуваат со земја градовите кога има поголем отпор

Еден од најпознатите ветерани меѓу светските воени известувачи – Џереми Боуен, новинар на Би-Би-Си, е повторно на воено боиште. Сега во Киев, Украина. Во текст за својата редакција, Би-Би-Си тој го опишува начинот на кој руската армија води војна особено кога ќе се соочи со неочекувано силен отпор. Боуен во последните три децении беше и во Грозни, за време на руските кампањи во Чеченија, и во Алеп, кога руската артлерија и авиони го бомбардираа овој познат сириски град. Во текстот тој пишува за тоа како Русите ги водат овие три војни. Некоја поголема разлика нема.

Еве го текстот на Џереми Боен објавен во саботата попладне:

„Додека го пишувам ова, центарот на Киев и голем дел од неговите предградија се главно недопрени. Сирените и предупредувањата го означуваат денот.

Сите овде знаат дека тоа може да се промени, многу брзо. До моментот кога ќе го прочитате ова, можеби ќе се случи.

Вториот град во Украина, Харков, веќе почувствува дел од силата на рускиот начин на војна. Така и Мариупол и другите градови на исток.

Русија одговара на отпорот со огнена моќ. Наместо да испраќа луѓе да се борат од куќа до куќа и соба до соба, нивната воена доктрина повикува на бомбардирање со тешко оружје и од воздух за да се уништат нивните непријатели.

Харков и другите градови и населени места претрпеа големи штети, и колку што знаеме многу цивилни жртви. Седиштето на локалната власт во Харков беше тешко оштетено во ракетен напад што беше снимен. Рускиот претседател Владимир Путин можеби испраќа порака до Киев – погледнете на исток, бидејќи ова може да ви се случи.

Депресивниот заклучок што го донесов од другите војни во кои видов Руси во акција е дека може да стане многу полошо.

‘Земјата се тресеше’

Досега, г-дин Путин не дал наредба да се нанесе штета каква што од руските сили претрпе Грозни, кога руската република Чеченија се побуни во 1990-тите, и во Сирија откако Путин насилно интервенираше во 2015 година.

Ја покривав првата чеченска војна кога започна во зимата 1994-1995 година. Исто како и во Украина, руската армија направи сериозни воени грешки во копнените операции. Оклопни колони беа нападнати од заседа од чеченските бунтовници во тесните улички и уништени. Многу регрути не сакаа да се борат и да загинат.

Пред инвазијата на Украина, воените аналитичари оценија дека руските сили сега се многу попрофесионални. Можеби се, но руската инвазија уште еднаш беше забавена поради логистичките тесни грла, тактички грешки и преплашените тинејџери на кои не им беше кажано дека одат во војна – како и отпорот исто толку жесток како и она што Чеченците го понудија во 1995 година.

Во втората чеченска војна од 1999-2000 година, руските сили повторно направија опсада на Грозни, а интензивните борби траеја со недели

Во Чеченија, одговорот на Русија беше да ја искористи својата огнена моќ. За неколку недели, артилериските и воздушните напади го претворија во урнатини центарот на Грозни, типичен советски град од бетон и челик. Бев на плоштадот ‘Минутка’, центар на чеченскиот отпор, денот кога беше погоден од повеќекратни воздушни напади. Цивилите главно биле во визби, ризикувајќи смрт секој пат кога излегуваа да најдат вода или храна.

На плоштадот ‘Минутка’ тој ден, чеченските борци беа убиени од касетни бомби, а зградите беа запалени. Дваесет и четири часа подоцна, целата главна авенија на градот беше погодена од ракетни напади и обвиена со чад и пламен. Се тресеше земјата каде што снимавме.

Совладани од воздух

Најуништените места што сум ги видел во годините на известување за војна, освен Грозни, беа во Сирија. Врската е деструктивната моќ на руската војска.

Одлуката на Путин да интервенира во Сирија го спаси режимот на Башар ал Асад и направи голем чекор кон неговата цел да ја врати Русија како светска сила. Две одлучувачки победи над бунтовниците во Сирија, од витално значење за режимот, беа постигнати со безмилосната употреба на руската огнена моќ.

Првиот беше во Алеп на крајот на 2016 година. Источната страна на градот, кој беше држен од различни бунтовнички фракции во текот на војната, падна откако беше претворена во прав со гранатирање и воздушни напади. На режимот на Асад не му требаше никакво охрабрување да ги гранатира Сиријците, но Русите донесоа многу поголемо ниво на деструктивна моќ. Стратешките бомбардери со седиште дома и во Иран извршија разорни напади.

Тактиката што се користеше во Сирија беше да се опколат и опсадат областите под контрола на бунтовниците, да се удираат од воздух и од артилериски батерии и на крајот да се исцрпат бранителите и сите цивили кои не успеале да побегнат. Многу од нив беа убиени.

Кога можев да возам низ источен Алеп неколку недели по падот, уништувањето траеше километар по километар. Не можев да видам зграда која беше недопрена. Цели населби останаа во урнатини. Улиците беа блокирани со планински масиви од урнатини.

Видов дека функционираат истите тактики во Источна Гута, низа градови и обработливо земјиште под контрола на бунтовниците на работ на сириската престолнина. Нејзината капитулација во 2018 година беше крај на битката за Дамаск, која на почетокот изгледаше како да може да оди по патот на бунтовниците. Тоа се промени откако САД во 2013 година одлучија да не го напаѓаат режимот на Асад кога употреби хемиско оружје во Дума, еден од градовите во областа. Долгата борба решително премина во корист на режимот откако Русија влезе во војната во 2015 година.

Бранителите на Источна Гута ископаа подземен тунелен град за да ги избегнат воздушните напади и гранатирањето. Но, опсадата и огромната огнена моќ ги добива битките. Тоа е затоа што бранителите се убиени и исцрпени, а цивилите, колку и да се пркосни, се подложени на таков страв и беда што го поздравуваат одморот што го носи предавањето.

Во Киев, едно од големите прашања во главите на сите е дали тие ќе добијат третман не само за Харков, Мариупол и останатите, туку и за Чеченија и Сирија.

Дали светоста на православните светилишта ќе создаде воздржаност што отсуствуваше во нападите врз муслиманите во Чеченија и Сирија? Самиот Путин пишуваше за значењето на Украина во историјата на Русија. Дали ќе биде подготвен да ја уништи Украина за да ја врати? Ако санкциите и украинскиот отпор ја загрозат стабилноста на неговиот режим, дали тој ќе преземе поекстремни мерки?

Записите покажуваат дека руската војска ги компензира слабостите во можностите на своите копнени сили со тоа што се врти кон големите оружја. Украинците се молат тоа да не се случи овде“.