Некои бегаа, други се криеја во кабинетите: Студентите раскажуваат за моментите на ужасот во Прага

Само што го чекав предавањето кога почна пукањето. Настана гужва, па отидов до скалите да видам што се случува. Луѓето трчаа по нив, слушнав пукање, и јас почнав да бегам. Некако инстинктивно трчав колку што можев надалеку“, ги опишува ужасните моменти на 20-годишниот студент Онджеј Шулц, пренесени од весникот „Хосподаржске новини“.

Како и стотици други негови колеги студенти, тој беше во главната зграда на Филозофскиот факултет на Карловиот универзитет на плоштадот „Јан Палах“ во четвртокот 15 минути пред 15 часот. На местото каде што се случи најголемиот масакр на Чешка во модерната историја. Според последните информации од полицијата, во нападот на дваесет и четиригодишен студент на втора година загинале 14, а десетици се повредени.

Улиците околу Филозофскиот факултет затворени со црвена и бела полициска лента во раните утрински часови во четвртокот навечер. Во тој момент на секој агол има полицајци и околу 19,30 часот од Рудолфинум (позната концертна сла во близина на факултетот) се ослободуваат и студентите кои биле во зградата за време на нападот. Еден од нив е Онджеј Шулц. Тој сѐ уште е во шок, облечен само во зелено-црна кошула и целофанско ќебе замотано околу него.

Кога напаѓачот почнал да пука бил на околу 20 метри. Да трчаше во спротивна насока или да останеше само за момент, можеби немаше да биде повеќе тука. За среќа, тој со уште дваесетина студенти отишол на спротивната страна на напаѓачот и со нив се забарикадирал во кабинет.

„На почетокот мислев дека е пауза, ништо сериозно. По неколку минути во кабинетот разбрав дека е реално“, додава тој и опишува како сите почнале да се гушкаат по евакуацијата во Рудолфинум. „Се плашам дека моите пријатели ќе бидат меѓу загинатите“, вели тој.

Околу половина час потоа, секретарот на факултетот им испрати е-пошта на вработените и студентите да се забарикадираат. „Останете каде што сте, не одете никаде, ако сте во кабинетите, заклучете ги и ставете мебел пред вратата, изгаснете ги светлата, напаѓачот најверојатно е на четврти кат од главната зграда на плоштадот ‘Јан Палах’, чекам инструкции од полицијата на Чешка, која ќе ми се јави“, рече таа.

Упатства доби и Квјета, студент на прва година по чешки јазик и литература. Иако била на долниот кат пред напаѓачот да пука, сепак јасно ги слушнала полициските сирени и врисоци за време на предавањето кое било во тек. „Потоа дојде пораката дека треба да се забарикадираме и да се затвориме во кабинетите. Се криевме под клупите и чекавме да видиме што ќе се случи понатаму.’

Квјета, нејзините колеги и професорот немале информации и ги дознале од медиумите. „Не сфатив што се случува додека не дознавме дека има некои повредени, а тоа многу ме погоди. Сите бевме во шок“, вели студентката и додава дека по 20-тина минути на вратата тропнала полицијата. „Таа нѐ извади, а потоа тие се погрижија за нас. Моравме да се идентификуваме. Потоа моравме да чекаме во Рудолфинум“, додава таа.

Слични искуства опишува и библиотекар кој работи на првиот кат на факултетот, каде што се забарикадирал со студенти. „Почувствував страв, но и инстинкт на самоодржување. Наоколу имаше повеќе исплашени луѓе, па многу се грижев за нив“, опишува тој.

Јиржи Холи, книжевен историчар од Институтот за чешка книжевност и компаративни студии, во тоа време не бил на факултетот, но случајно, пукотницата беше на местата каде што се одржуваат неговите предавања. Истовремено, во четвртокот навечер во институтот требаше да има божиќна забава, па според него, во тоа време на факултетот имало повеќе луѓе од вообичаено. „Сите сме во шок, им пишав на колегите, тие преживеаја, но некои од нашите студенти очигледно загинаа. Тоа е страшна трагедија“, изјави Холи.

Драматични моменти опишаа и студенти кои случајно се нашле во друга зграда на Филозофскиот факултет. Полицијата прво интервенираше на улицата „Целетна“, која е неколку стотици метри подалеку. „Околу 14 часот тука дојде полиција и почна да ја евакуира зградата. Имав предавање таму и почнаа да нè изведуваа прилично брзо. Настана хаос, мислев дека некој пријавил бомба“, вели 23-годишната студентка која не сака да се објави нејзиното име. Меѓутоа, полицијата не го пронашла стрелецот во „Целетна“, иако тој таму требало да има предавање. Престрелката почнала 45-тина минути подоцна во главната зграда на Филозофскиот факултет.

Некои луѓе пуштаа и објави на социјалните мрежи директно од местото на настанот. „Добро живеев, не ми се умира. Го слушам на четврти кат“, напиша еден од сведоците на социјалната мрежа Икс. „Се заклучивме тивко. Едниот мамеше, другите беа спремни да се нафрлат на некого и барем да се тепаат. Отпрвин звучеше како некој да поправа нешто. Но, потоа дојдоа големите истрели и наставата беше прекината“, продолжува тој опишувајќи ги застрашувачките моменти.

Полицијата презеде мерки на претпазливост насочени кон училиштата и меките цели. Таа нема информации за конкретна закана, соопшти таа на мрежата Икс. Министерот за внатрешни работи Вит Ракушан рече дека 13 од 14 потврдени жртви на пукањето во четвртокот се веќе идентификувани.

Безбедносната информативна служба (БИС) обезбедува максимална соработка на агенциите за спроведување на законот, соопшти контраразузнавањето на Икс. Таа сега ја идентификува довербата во државата и социјалната кохезија како клучни работи.

„БИС е во близок контакт со полицијата и највисоките претставници на државата“, велат од контраразузнавањето.

Има над 20 повредени по пукотницата во четвртокот. „Меѓу ранетите има и тројца странски државјани“, додаде министерот Ракушан. Се работи за државјанин на Холандија и двајца државјани на Обединетите Арапски Емирати.

Повеќето од повредените по пукањето на Филозофскиот факултет се во стабилна состојба, најмалку еден е во критична состојба. Болниците ги ослободуваат луѓето кои не биле застрелани.

Во исто време, полицијата усвои на национално ниво превентивни мерки во однос на меките цели и училиштата. „Немаме информации за некоја конкретна закана и ова е навистина превенција – сигнал дека сме тука и сме подготвени“, велат од полицијата.

Таканаречените меки цели вклучуваат, заедно со училишта, болници, културни и спортски настани или други настани каде што се собираат повеќе луѓе. Според министерот ракушан, овие мерки ќе траат најмалку до 1 јануари.