Научниците ја отклучија тајната на „Девојката со бисерна обетка“

„Девојката со бисерна обетка“ на Јоханес Вермер е една од најпопуларните слики во светот – а сега научниците веруваат дека знаат зошто, со мерење како реагира мозокот кога се гледа делото.

Музејот Mauritshuis во Хаг, во кој се наоѓа ремек-делото од 17 век, им наложи на невронаучниците да го измерат излезот на мозокот кога го гледаат портретот и другите добро познати дела.

Тие открија дека гледачот е заробен од посебен невролошки феномен што го нарекоа „Одржлива јамка за внимание“, за која веруваат дека е единствена за „Девојката со бисерна обетка“.

Окото на гледачот автоматски се привлекува прво кон сопственото око на девојката, потоа до нејзината уста, потоа преку бисерот, па назад кон окото – и така продолжува.

Ова ве тера да ја гледате сликата подолго од другите, објасни Мартин де Муник, од истражувачката компанија Neurensics која го спроведе истражувањето.

„Морате да внимавате дали сакате или не. Мора да ја сакате без разлика дали сакате или не“, рече тој.

Со мерење на мозочните бранови, научниците открија и прекунеусот, делот од мозокот кој управува со свеста и личниот идентитет, бил најмногу стимулиран.

„Беше предвидливо дека Девојката е посебна. Но, „зошто“ беше и изненадување за нас“, изјави Де Муник.

Тој рече дека тоа е првата позната студија која користела машини за скенирање на мозокот за ЕЕГ и МРИ за мерење на невролошкиот одговор на уметничките дела.

„Колку подолго гледате во некого, толку некој станува поубав или попривлечен“, забележа тој, што ја објаснува и популарноста на темата на холандскиот мајстор.

„Зошто сте запознаени со оваа слика, а не со другите слики? Поради оваа посебна работа што таа ја има“.

– “Мозокот не лаже” –

Научниците, исто така, го споредиле невролошкиот одговор кога ја гледале вистинската слика во музејот наспроти тоа што биле соочени со репродукција.

Откриле дека емотивната реакција што ја доживеал гледачот е десет пати посилна за оригинал отколку за постер.

За да ги спроведат тестовите, научниците прикачија трагач за очи и капа за следење на мозочните бранови на 10 субјекти на кои им беа прикажани вистинските слики, но и репродукции.

Тоа ја покажува важноста да се види оригинална уметност, рече директорката на Mauritshuis, Мартин Госелинк.

„Толку е важно да се занимавате со уметност, без разлика дали тоа е фотографија, танц или стари мајстори од 17 век“, изјави режисерот (55) во интервју за АФП.

„Тоа е важно, и навистина помага да се развие вашиот мозок… Мозокот не лаже“, додаде таа.

Вермер често го привлекуваше фокусот на едно место во неговите дела, со околните детали позаматени, објаснува таа.

Сепак, „Девојката со бисерната обетка“ има три такви фокусни точки – окото, устата и бисерот – и Госелинк рече дека ова го издвојува делото од другите слики на Вермеер.

„Овде гледаме дека некој навистина гледа во вас, додека сите други слики на Вермер, гледате како некој пишува или прави некоја везана, или личност зафатена со нешто“, рече таа.

“Но, тоа е големата разлика со оваа девојка. Таа те гледа.”

Де Муник (65) рече дека би било интересно да се спроведат слични студии на други познати слики, како што е Мона Лиза на Да Винчи на пример.

Режисерот на Мауришаус, Госелинк, алудираше на пријателско ривалство меѓу двете големи дела.

„Луѓето понекогаш ја нарекуваат (Девојката со бисерна обетка) Мона Лиза од северот, но мислам дека времињата се менуваат, па можеби Мона Лиза е девојката од југот“, се пошегува таа.