Народната банка на Србија ја крена референтната камата на 5,5 отсто

Извршниот одбор на Народната банка на Србија донесе одлука за зголемување на референтната каматна стапка за 25 базични поени, на ниво од 5,5 отсто. Во иста мера е зголемена и стапката на депозитните средства – на 4,5 отсто, како и стапката на кредитните капацитети – на 6,5 отсто, објави НБС.

Тоа е 11-то зголемување на референтната каматна стапка од април минатата година, кога првпат беше зголемена за 0,50 отсто од 1 на 1,50 отсто.

НБС за исто толку ја зголеми каматната стапка во мај и јуни, додека Извршниот одбор донесе одлука за зголемување од по 0,25 отсто во јули и август, а потоа во септември за нови 0,50 отсто. Потоа следеше зголемување на истиот износ за следните три месеци, додека НБС во јануари одлучи да го забави темпото на зголемување на референтната каматна стапка и да ја зголеми за 0,25 отсто.

Зголемувањето на референтната каматна стапка се пренесува и на останатите каматни стапки на пазарот, па значи натамошно зголемување на цената на кредитите и за стопанството и за населението. Додека на каматните стапки на кредитите, индексирани во евра, првенствено влијае политиката на Европската вентрална банка, која ја зголеми каматната стапка минатата недела, динарските кредити се под влијание на движењето на референтната каматна стапка на Народната банка на Србија.

„При донесувањето на оваа одлука, Извршниот одбор имаше предвид дека, и покрај знаците за олабавување, глобалните трошковни притисоци се сè уште високи и дека е неопходно да се ограничат нивните индиректни ефекти врз растот на цените на домашниот пазар, кои можат да произлезат преку инфлаторните очекувања, како и да влијае на дел од притисоците кои доаѓаат од страната на побарувачката. Со ова НБС придонесува инфлацијата во Србија да биде на надолна патека и да се врати на границите на дозволеното отстапување од целта до крајот на проекцискиот период. “, соопшти НБС.

На крајот на 2022 година, инфлацијата на годишна основа во Србија изнесуваше 15,1%, а околу две третини од придонесот сè уште потекнуваше од цените на храната и енергијата, при што, како и во другите земји, придонесот на цените на енергијата се намали во последно време месеци, додека придонесот на цените на храната продолжи да расте. И покрај забавувањето, цените на производителите и увозот сè уште бележат релативно високи стапки на раст од една година, што влијае на домашната базична инфлација, која, сепак, благодарение на релативната стабилност на девизниот курс во крајно неизвесни светски услови, продолжува да се движи под вкупната инфлација – во декември таа изнесува 10,1% на годишно ниво.

Извршниот одбор очекува дека инфлацијата ќе остане покачена и во првиот квартал од годинава, како последица на продолжувањето на високите притисоци на трошоците од претходниот период и поскапувањето на струјата и бензинот за домаќинствата. Потоа, во останатиот дел од годината се очекува намалување на инфлациските притисоци, пред се во втората половина од годината, за што ќе придонесат ефектите од претходното заострување на монетарните услови, очекуваното слабеење на ефектите од глобалната фактори кои доведоа до раст на цените на енергијата и храната во претходниот период, забавување на увозната инфлација, како и намалена надворешна побарувачка.