Најбогатиот Индиец купи руска нафта за 33 милијарди долари. Вашингтон бесен
Додека американскиот претседател Доналд Трамп ја казнува Индија за купување руска нафта, компанијата „Рилајанс индастрис“ на милијардерот Мукеш Амбани е во центарот на дипломатска бура. Од почетокот на инвазијата на Украина, „Рилајанс“ купи руска нафта во вредност од околу 33 милијарди долари, околу 8 проценти од вкупната продажба на Москва во тој период, покажуваат внатрешните владини записи до кои дојде „Вашингтон пост“.
Милијарди за воената машина на Кремљ
Кога американскиот министер за финансии Скот Бесент минатиот месец изјави дека „некои од најбогатите семејства во Индија“ профитираат од војната во Украина, тој не спомена имиња, но малкумина се сомневаа дека се осврнува на Мукеш Амбани. Тој е најбогатиот човек во Азија, чие богатство се проценува на повеќе од 100 милијарди долари, а неговиот конгломерат „Рилајанс индастрис“ работи во речиси сите сегменти на индиската економија. Крунскиот бисер на империјата е одделот за рафинирање на сурова нафта, кој во последниве години набавуваше значителни количини од Русија по намалени цени – благодет за Амбани и спас за Москва во време на меѓународна изолација.
„Тоа се 33 милијарди долари што одат во Кремљ“, рече Том Китинг, директор на Центарот за финансии и безбедност во британскиот тинк-тенк Ројал Јунајтед Сервисис Институт. „Вие ја финансирате војната“.
Став на Релајанс
Релајанс Индустрис изјави дека нејзините „купувања на руска нафта не одразуваат политичка позиција во конфликтот“, додавајќи дека купувањата „отсекогаш биле целосно во согласност со меѓународните прописи“. Тие, исто така, коментираа за фактот дека најмалку 17 санкционирани танкери се закотвиле во нивното пристаниште во Сика од ноември минатата година. „Санкциите на Велика Британија и ЕУ немаат екстратериторијална примена и експлицитно не се однесуваат на субјекти надвор од Велика Британија и ЕУ. Поради оваа причина, Релајанс може да прифати такви бродови за испорака на нафта“, се вели во нивното соопштение.
Податоците покажуваат драстично зголемување на купувањата. Во 2021 година, Релајанс купи руска нафта во вредност од само 85 милиони долари. Следната година, таа бројка скокна на 5,5 милијарди долари, за да достигне врв во 2023 година на 11,7 милијарди долари. До средината на август оваа година, купувањата достигнаа вкупно 6,2 милијарди долари. Во декември, компанијата потпиша и 10-годишен договор со руската државна компанија Роснефт, вреден 13 милијарди долари годишно.
Притисокот на Трамп и одговорот на Индија
Наодите нудат најјасна слика досега за улогата на Reliance во помагањето на Москва да ги надмине западните санкции. Трамп минатиот месец изјави дека купувањата на нафта од Индија „ја напојуваат руската воена машина“ и ја удвои царинската стапка за Индија на 50 проценти. Од друга страна, индиската влада истакнува дека купувањето не е нелегално и забележува дека американските претставници претходно ги охрабриле да купуваат руска нафта со цел да ги стабилизираат глобалните цени. Стејт департментот ги нарече царините на Трамп „неправедни, неоправдани и неразумни“.
Американските преговарачи беа во Њу Делхи минатата недела, но руската нафта останува главна пречка во трговските преговори. Индиските преговарачи наводно приватно изјавиле дека се подготвени да ги намалат купувањата, но не можат да го објават тоа јавно од страв од домашна политичка реакција.
Сурова добивка
Евтината руска сурова нафта стана клучен дел од бизнисот на „Рилианс“. На крајот од 2022 година, Г7 и ЕУ воведоа ценовен лимит од 60 долари за барел за руска нафта, а западните сојузници ја охрабрија Индија да ги искористи пониските цени. „Среќни сме што Индија ја добива оваа придобивка“, изјави тогашната министерка за финансии на САД, Џенет Л. Јелен. Според „Фајненшл тајмс“, „Рилианс“ заработи дополнителни 6 милијарди долари од 2022 година благодарение на намалената цена на руската нафта, што компанијата ја нарече „неосновани обвинувања за профитерство“.
Како што растеше неговото богатство, Амбани изгради односи со политичката орбита на Трамп. Тој присуствуваше на неговата инаугурација, а ќерката на Трамп, Иванка, и нејзиниот сопруг беа гости на свадбата на синот на Амбани минатата година. Сега, додека тензиите меѓу Трамп и индискиот премиер Нарендра Моди се фокусираат на руската нафта, Амбани се наоѓа во незгодна позиција.
Питер Наваро, главниот економски архитект на Трамп, беше остар: „Индиските компании… профитираат како бандити“, обвинувајќи го Њу Делхи дека е „перач на пари за Кремљ“. Експертите веруваат дека целните санкции врз „Рилајанс“ би можеле да бидат поефикасни од генералните царини. „Ако сакаме Амбани да престане да го прави ова… мора да извршиме притисок врз „Рилајанс“, рече Бенџамин Хилгенсток од Киевската школа за економија. „Не треба да се обложуваме дека некој ќе го стори вистинското нешто од вистинската причина“.