Место со азиланти центарот за мигранти во Албанија се полни со кучиња

Центрите за притвор на  мигранти во Албанија сега се градови на духови. Во многу рекламираното решение за миграциската криза во Европа е сместена само италијанската полиција – која почна да посвојува кучиња скитници и да се сонча.

Кога италијанската премиерка Џорџија Мелони го откри нејзиниот главен план за пресретнување, приведување и процесирање на баратели на азил во Албанија, тој беше претставен како голем одговор на миграциската криза во Европа. Но, една година и 67,5 милиони евра подоцна, шемата е заглавена во судска неизвесност без можност за обработка на барателите на азил, празни згради кои веќе се распаѓаат и италијански персонал кој се враќа дома.

„Изгледа како град на духови“, изјави за Политико копретседателката на Volt Europe, Франческа Романа Д’Антуоно, која го посети притворскиот центар во Ѓадер кон крајот на ноември и учествуваше во протестите против кампот со локални активисти. „Но, тогаш, кога влеговме, имаше доста полиција“, додаде таа. „Поентата е дека тие не прават ништо цел ден, бидејќи навистина нема што да се прави“.

Според Д’Антуоно, високиот полицаец кој ги придружувал на посетата бил незадоволен од нивното испрашување на персоналот. „Мислам дека тие ја чувствуваат апсурдноста на сето тоа“, рече таа.

Во октомври, првите 16 мигранти – од Бангладеш и Египет – пристигнаа во центрите со италијански воен брод. Но, во рок од седум дена, сите 16 беа вратени во Италија, откако судиите за имиграција во Римскиот трибунал ја поништија шемата. Кон крајот на ноември, дел од италијанскиот персонал вработен во Медихоспес, компанијата што управува со операциите во центрите, почна да се враќа во Италија.

Извори од италијанската амбасада изјавија за Политико дека и покрај намалувањето на персоналот минатиот месец, сите станици остануваат целосно екипирани – комплетни со деноноќни полициски смени – во случај да дојде изненаден бран бегалци.

Проектот предвидува центар за прием и сортирање во Шенѓин, каде што прво се носат бегалците заробени од италијанската крајбрежна стража, се обработуваат нивните лични податоци и им се нудат првични здравствени услуги. Вториот дел од операцијата, логорот во Ѓадер, е во внатрешноста на околу 8 километри од регионалниот град Лежа.

Шенѓин, исто така, служеше како центар за задржување на авганистанските бегалци, особено откако Талибанците се вратија на власт во Авганистан во август 2021 година. И покрај неговата улога како привремено засолниште, многу бегалци останаа заглавени таму речиси две години, чекајќи зелено светло да се преселат во Соединетите Американски Држави.

Сандер Мараши, шеф на пристаништето во Шенѓин, рече дека иако со недели нема пристигнато мигранти, „целиот италијански персонал е сè уште во пристаништето и во центарот, и тие управуваат со сè овде“.

Локалните жители во туристичкиот град Шенѓин велат дека полицијата ги минува деновите лежејќи  во одморалиштето со пет ѕвездички Рафаело, уживајќи во сонцето и гоштевајќи се со морска храна додека нивните автомобили  седат паркирани напред. Албанските медиуми известуваат дека персоналот во Ѓадер – заграден во планинско село со само неколку стотици локални жители за друштво – е изолиран, досадно им е и се повеќе лути на нивните колеги од Шенѓин, за кои тврдат дека го живеат добриот живот.

Според приказната објавена во внатрешното списание на италијанската казнено-поправна полиција, без бегалци на повидок локалните затворски службеници во Ѓадер почнале да ги спасуваат и забавуваат кучињата скитници во селото.

„Многу скапа чекална“

Во април, италијанската влада одвои 65 милиони евра за изградба на двата центри и уште 2,5 милиони евра за трошоците на италијанскиот персонал во 2024 година. Севкупно, владата процени дека ќе потроши околу 680 милиони евра во следните пет години за одржување и водење на центрите.Во меѓувреме, италијанската влада ја чека одлуката на Судот на правдата на Европската унија, која треба да се донесе оваа пролет, за тоа дали обработката на мигрантите во трета земја е во согласност со правото на ЕУ.

„Тоа е само многу скапа чекална“, изјави членката на Европскиот парламент од Volt, Ана Строленберг, која го посети центарот во Ѓадар со Д’Антуоно.

Како и да е, италијанската полиција вработена во Албанија со толку мал ефект доби значително зголемување на платите. Додека просечната плата на офицер е помала од 2.000 евра во Италија, оние стационирани во Албанија можат да заработат до 6.000 евра. Едно албанско телевизиско шоу тајно сними група италијански полицајци во центарот Шенѓин како признаваат дека поголемиот дел од времето го поминувале во сауната на хотелот, бидејќи немале што друго да прават.Строленберг тврдеше дека планот на Мелони за преработувачките центри во Албанија од самиот почеток бил нереален.

„Италија вкупно враќа годишно околу 3.000 луѓе или помалку, а во Албанија сакаа да обработуваат околу 3.000 луѓе месечно“, рече таа. Објектите веќе почнуваат да се распаѓаат, додаде европратеничката.

„Во болницата веќе можеше да се види како водата капе од ѕидовите“, рече таа. „И на земја, водата немаше да исчезне“. Таа додаде дека е тешко да се замисли како ќе функционира објектот кога ќе стане населен.

Пропаднат модел или политичка победа?

Од инаугурацијата на двата центри на 11 октомври, проектот доби признанија од европските лидери, вклучително и претседателката на Европската комисија Урсула фон дер Лајен и британскиот премиер Кир Стармер, кои и двајцата изразија интерес да го повторат пристапот на друго место.Фон дер Лајен го пофали проектот и го нарече „иновативно решение“, барајќи од другите лидери на ЕУ да извлечат „поуки од протоколот Италија-Албанија“. Пред последниот европски самит на крајот на октомври, Мелони водеше неформален состанок за „миграција и иновативни решенија“ за да регрутира други лидери на ЕУ „заинтересирани за миграциското прашање“.Но, Строленберг вели дека со отворањето на центрите Мелони само им дала лажна надеж и на европските лидери и на жителите на ЕУ.

„Другите политичари во Европа гледаат на овој договор и се надеваат дека ќе успее, дека може да биде план за други“, рече таа, тврдејќи дека разговорите за миграцијата ќе станат „уште пополаризирани“ како резултат.И Строленберг и Д’Антуоно тврдеа дека дури и ако проектот пропадне, тоа нема да биде политички пораз за Мелони.

„Наративот сега во Италија е дека ако проектот не се реализира, тоа не е затоа што не е добра идеја, туку затоа што има комунистички судии кои уништуваат сè“, рече Д’Антуоно, нагласувајќи ги нападите од Мелони и нејзините политички сојузници насочени кон, како што тврдат, судството со прогресивно наклонетост.

„Се уште ќе изгледа дека таа (Мелони) го направи најдоброто што можеше“, рече Строленберг.

Во меѓувреме, вниманието сега се фокусира и на институциите како Судот на правдата на ЕУ, чија одлука му дозволи на Римскиот трибунал да бара неколкуте бегалци испратени во Албанија од октомври да бидат вратени во Италија.

„Европскиот парламент се префрла надесно. Европските влади се префрлаат надесно. До кога ќе остане судската власт? Не верувам дека ќе трае уште многу, бидејќи законите се развиваат и со политичките сили“, рече Д’Антуоно.(Политико)