Маск сака радикално да преобликува кој ќе ја контролира понудата на пари во Америка

Враќањето на новоизбраниот претседател Доналд Трамп во Белата куќа веќе носи потенцијал за радикални промени во Федералните резерви. Но, поголемото прашање сега не е како централната банка ќе функционира под Трамп, туку дали воопшто ќе продолжи да функционира.

Илон Маск, клучен поддржувач на Трамп, кој се очекува да има значително влијание во обликувањето на политиките на Трамп, на платформата Х сподели објава на републиканскиот сенатор Мајк Ли од Јута, кој повикува на укинување на американската централна банка и додаде емотикон „100“.

„Извршната власт треба да биде под раководство на претседателот“, рече Ли во објавата на X во четвртокот, неколку часа откако претседателот на ФЕД, Џером Пауел, им рече на новинарите дека нема да поднесе оставка доколку Трамп го побара тоа од него. „Федералните резерви се еден од многуте примери за тоа како отстапивме од Уставот во овој поглед“, додаде Ли „Уште една причина зошто треба“.

На прашањето каков е ставот на стои Трамп по ова прашање, портпаролката на Трамп, Каролин Левит, изјави за Си-Ен-Ен: „Политиката треба да се смета за официјална само ако доаѓа директно од претседателот Трамп“.

Повиците за укинување на ФЕД не се нови. Поранешниот конгресмен Рон Пол, кој се кандидираше за претседател еднаш како либертаријанец и двапати како републиканец, во 2009 година објави книга под насловот.

Потоа, во јуни, републиканскиот претставник Томас Маси од Кентаки и Ли воведоа соодветна легислатива чија цел е да ја искоренат националната централна банка и да ги префрлат нејзините одговорности на Министерството за финансии.

Но, досега Трамп јавно не ја изразил својата поддршка за распуштање на ФЕД. За време на кампањата, сепак, тој се заложи за промена на регулативите на централната банка, на разочарување на многу економисти.

„Американскиот народ го реизбра претседателот Трамп со голема разлика, давајќи му мандат да ги исполни ветувањата што ги даде за време на кампањата. Тој ќе го направи тоа – рече Левит во изјава за Си-Ен-Ен.

Тие ветувања вклучуваат намалување на каматните стапки „значително пониски“, што Трамп вети дека ќе го направи доколку биде избран на годишната конференција на Националната асоцијација на црни новинари во август, меѓутоа, нема директно влијание врз стапките што Американците ги плаќаат за позајмување пари.

Повеќе од 70 години, должноста на централната банка беше да ги одредува стапките на нивоа насочени кон исполнување на нејзиниот мандат од Конгресот за стабилност на цените и максимална вработеност. И за тоа време, Конгресот, исто така, ја гарантираше способноста на ФЕД да дејствува како независно тело, ослободено од какво било политичко мешање.

Ова ги овласти претставниците на ФЕД да донесуваат одлуки за каматните стапки кои не се нужно популарни, но може да и помогнат на економијата на земјата на долг рок.

На пример, централните банкари се спротивставија на повиците за намалување на стапките, наместо да се определат да ги задржат стапките на високо ниво во последните две децении за една година за да ја спречат тврдоглавата инфлација. Дури пред два месеци тие конечно ги намалија стапките бидејќи инфлацијата се олади на само 2%.

Но, за време на кампањата, Трамп побара претставниците на ФЕД да се консултираат со него за одлуките за каматните стапки. Тоа би можело да изврши притисок врз функционерите на ФЕД да ги задржат стапките пониски за да се приспособат на желбите на Трамп, што пак би можело повторно да ја запали инфлацијата.

За време на неговиот прв мандат, Трамп, исто така, се закани дека ќе го смени или деградира претседателот на ФЕД, Џером Пауел, кого повремено го обвинуваше за задржување на премногу високи каматни стапки.

Нејасно е дали Трамп има законско овластување сам да ја преиспита независноста на ФЕД, а камоли воопшто, или да смени некој назначен од ФЕД пред да му истече мандатот. За второто, Пауел, самиот адвокат, многу јасно го кажа својот став кога беше прашан од новинарот на минатонеделната прес-конференција по дводневниот состанок на ФЕД за монетарната политика.

„Законот не дозволува“, сталожено одговори тој.

Тоа е затоа што шефот на централната банка на САД може да биде отпуштен само „од причина“, како што е наведено во Законот за федерални резерви. Точното толкување на она што претставува отпуштање заради причина не е прецизно дефинирано, но разумно е да се претпостави дека тоа подразбира многу повеќе од обични разлики во политиката со претседателот.

Портпаролот на ФЕД одби да коментира.

Ако Трамп има време да ја тестира способноста на ФЕД да го одржи статус квото, тоа најверојатно ќе биде во 2025 година. Иако рамнотежата на силите во Претставничкиот дом не е утврдена, републиканците имаат мнозинска контрола над Сенатот. Покрај тоа, шест од деветте судии на Врховниот суд беа назначени од републиканските претседатели, а половина од тие шест беа именувани од Трамп во неговиот прв мандат.

Но, секој што ја оспорува Банката на федерални резерви пред највисокиот суд во земјата не треба да очекува дека нужно ќе излезе како победник. Со судска одлука 7-2 оваа година, Врховниот суд одлучи дека Бирото за финансиска заштита на потрошувачите може да продолжи да работи во сегашниот облик и покрај покрај аргументите на многу републикански пратеници дека неговата структура е неуставна.

Минатиот месец, пак, судот одби да го сослуша случајот што се закануваше да ја распушти независната Комисија за безбедност на потрошувачки производи. Како и функционерите кои седат во Одборот на гувернери на ФЕД, членовите на одборот на Комисијата за безбедност на производи за потрошувачи може да бидат сменети од претседателот само со причина, пишува Си-Ен-Ен.