Лош викенд за Сириза: партијата се крши на парчиња

Скршена од директната изборна победа на конзервативниот премиер Киријакос Мицотакис во јуни, што предизвика оставка на нејзиниот харизматичен лидер Алексис Ципрас, главната грчка опозициска партија Сириза сега растура, со егзодус на десетици членови во текот на викендот.

Радикалната левичарска партија се здоби со слава ширум Европа на врвот на финансиската криза во 2015 година, кога се чинеше дека Ципрас и неговиот министер за финансии Јанис Варуфакис се на пат да ја водат Атина надвор од еврозоната во игра на високи влогови која ја водеа германските должнички јастреби во ЕУ.

Осум години подоцна, партијата сега се чини дека едвај стои. Неверојатниот избор на поранешниот банкар на Голдман Сакс, Стефанос Каселакис за лидер на Сириза, разбесни голем дел од партиското јадро, кое смета дека тој нема врска со Грција и нејзината левица. Неговото метеорско издигнување од темницата; неговиот недостиг на политичка агенда; медиумските препукувања околу неговиот сопруг американски медицинска брат; прстените „Картие“ на двојката; и вежбите на Каселакис во теретана ги натераа неговите критичари во партијата.

Грчката левица веќе е фрагментирана на неколку мали партии, од кои две основани од поранешни функционери на Сириза; се чини дека тој број е предодреден да расте.

„Позицијата на Сириза како главна опозиција веќе е поткопана, тоа води до поголема фрагментација во опозицијата и го зајакнува доминантниот партиски систем“, вели Костас Елефтериу, доцент на Универзитетот Демокрит од Тракија. „Каселакис не е причина за актуелната криза, тоа е симптом на долгогодишна криза во која Сириза се најде од 2015 година, кога дојде на власт и се трансформираше“.

Поделбата

По неколкунеделните тензии, левичарската фракција во партијата (наречена „Чадор“) во неделата објави дека се одвојува, обвинувајќи го Каселакис за „трамповски практики … десничарски популизам, викање, фанатизам и омраза кон историската траекторија на левицата“.

„Чадор“ е предводена од поранешниот министер за финансии Еуклид Цакалотос, економист образован во Велика Британија, кој на крајот мораше да се справи со сложените преговори за должничката криза со ЕУ откако Варуфакис ненадејно поднесе оставка по неговиот театар во 2015 година. Цакалотос беше ривал на Каселакис за партиското раководство.

„Ја чувствуваме нашата историска одговорност. Ние инсистираме (да бидеме на левата страна) и нашата визија е социјализам со слобода и демократија“, се вели во изјавата на фракцијата „Чадор“.

Заминувањето на „Чадорот“ стана сè поверојатно откако Каселакис се обиде да избрка истакнати неистомисленици од партијата. Кога стана јасно дека неговите предложени исклучувања можеби нема да бидат одобрени од партиските органи, тој побара референдум меѓу сите членови на партијата.

Неколку партиски тешкаши, вклучително и поранешен министер во владата на Сириза и двајца нејзини сегашни пратеници, се меѓу 46-те потписници на изјавата на „Чадорот“ по дводневниот состанок на централниот комитет нарушен со викање и жестоки обвинувања.

Еден висок член кој е цел на протерување, Стефанос Цумакас, исто така, објави дека поднесува оставка во неделата, додека друг во линијата за отпуштање се откажа во петокот.

Други навестија дека би можеле да следат наскоро.

„Каселакис свесно го избра патот на конструирање на ‘непријателот внатре’ наместо патот на синтезата“, се вели во соопштението на фракцијата предводена од Ефи Ахциоглу, неговиот главен противник за партиското раководство. „Тоа е ќор-сокак избор што ги банализира политиката, демократијата и левицата“.

Како одговор на егзодусот во неделата, Каселакис рече: „Веќе нема протерувања. Значи, веќе немаме причина за референдум“.

Тој, исто така, побара пратениците кои се откажаа од партијата да ги предадат своите места на политичарите од Сириза.

Патот напред?

Неочекуваниот избор на Каселакис се припишува главно на очајната потреба што ја чувствуваат поддржувачите на Сириза за нова крв и обнова по големиот пораз на партијата.

35-годишниот бизнисмен со добар изглед на филмската ѕвезда беше наречен „златното момче“ поради неговото инвестициско банкарско минато, а до оваа пролет беше сместен во САД. Во мај, тој беше еден од кандидатите  на гласачкото ливче на Сириза на општите избори во Грција, се чини дека ќе пропадне поради неговото ниско рангирање на листата. Кон крајот на август тој се претстави пред јавноста преку кампања на социјалните мрежи, ветувајќи им го американскиот сон, или барем грчката верзија на Демократската партија на САД.

Досега, анкетите покажуваат дека тој не успеал повторно да ја поттикне поддршката за партијата. Анкетите покажуваат покажуваат дека Сириза има само 16 отсто, со милји зад Нова демократија на Мицотакис со 39 отсто.

Но, дали тој на крајот ќе биде сила за обнова или катализатор за пропаста на партија во криза, останува да се види.

Според Ник Малкуцис, уредник и ко-основач на веб-страницата за економски анализи MacroPolis, Каселакис се надева дека ќе ја направи партијата посилна со истиснување на неистомислениците, што ќе му овозможи да ја обликува во својата визија. Ризиците сепак се високи.

„Превирањата во Сириза би можеле да бидат од корист за третата партија, Пасок, но дури и по нејзиниот неодамнешен пораст на анкетите, централно-левичарската групација е прилично слаба и е далеку од тоа да биде во позиција целосно да ја капитализира кризата на Сириза и да ја предизвика Нова демократија на Мицотакис“, рече Малкуцис.

„Грчката централно-левица се соочува со тешка борба за повторно да се зацврсти во политиката на земјата“. (Политико)