Израел влегува во нова фаза на војната. Дали сè уште се обидува да го „уништи“ Хамас?

Пред три месеци, зборувајќи пред граѓаните потресени од ужасниот ден на напади на Хамас, израелскиот премиер Бенјамин Нетанјаху даде ветување.

„ИДФ веднаш ќе ја употреби сета своја сила за да ги уништи капацитетите на Хамас“, рече Нетанјаху. „Ќе ги уништиме“.

Сега, израелските одбранбени сили (ИДФ) се префрлаат во нова фаза од својата војна против Хамас во Газа – и има знаци дека и нејзините цели се менуваат.

„Записот не е многу пријателски настроен кон воените кампањи кои бараат да се искорени политичкото воено движење кое е длабоко вкоренето“, изјави за Си-Ен-Ен Билал И. Сааб, соработник во Чатам Хаус за Блискиот Исток и Северна Африка.

„Раководството на ИДФ многу добро разбира дека најмногу што можат да направат е сериозно да ги деградираат воените капацитети на Хамас“, рече Сааб.

Израел забележа некои успеси во тој поглед; нејзините сили тврдат дека убиле илјадници борци на Хамас, вклучително и некои високи членови, и демонтирале некои делови од огромната тунелна мрежа на групата под енклавата.

Но, предизвиците остануваат и крајната игра е далеку од повидок. Неколку земји во војна поставуваат рокови. Израелските власти предупредија на долга војна која би можела да се протега низ целата 2024 година и понатаму.
Ќе се расплетува пред меѓународната заедница која е се позапрепастена од огромната хуманитарна криза и спиралата на смртни случаи на цивили во Газа.

И како што се зголемува меѓународниот притисок, исто така може да се зголеми и домашната нелагодност кон Нетанјаху – борбен премиер кој сака да укаже на опипливи победи.

„Постои трка со времето“, рече Сааб, наведувајќи ги клучните прашања со кои се соочува раководството на Израел. „По која цена ќе дојде овој тактички успех и колку време имаат Израелците да го постигнат тој тактички успех без да страдаат од позначителен меѓународен бес?

„Нов борбен пристап“

Уништувањето на Хамас – целта што Нетанјаху ја промовираше на 7 октомври – беше возвишена, неостварлива и, според многу аналитичари, невозможна.

„Овој вид на мисија не може да се заврши – видовме дека не успева во текот на годините многу пати“, рече Сааб.

Влијанието на Хамас се протега многу подалеку од Газа, што значи дека тоталниот пораз на групата е барем многу амбициозен за Израел, доколку воопшто може да се постигне.

Во говорот по повод годишнината од нападите, Нетанјаху ги повтори своите цели за конфликтот: „Да се елиминира Хамас, да се вратат нашите заложници и да се осигура дека Газа повеќе нема да биде закана за Израел“.

Но, останува нејасно дали раководството на ИДФ го става елиминирањето на Хамас на врвот на своите приоритети. Шефот на разузнавањето на ИДФ, генерал-мајор Ахарон Халива го изостави уништувањето на Хамас кога ги наброја воените цели во говорот во четвртокот, забележаа израелските медиуми.

И, исто така, во четвртокот, израелскиот министер за одбрана Јоав Галант ги откри плановите за следната фаза од војната во Газа, нагласувајќи нов борбен пристап на север и постојан фокус на таргетирање на лидерите на Хамас за кои постои сомневање дека се присутни на јужната територија на енклавата.
Во третата фаза, операциите на ИДФ во северна Газа ќе опфатат „рации, уништување на терористички тунели, воздушни и копнени активности и специјални операции“, според Галант.

„Оваа фаза ќе биде помалку интензивна, но ќе биде потребно повеќе време“, изјави за Си-Ен-Ен Јоханан Плеснер, претседател на Израелскиот институт за демократија и поранешен член на Кнесетот од партијата Кадима.

Ако пореална цел е сериозно намалување на борбените способности на Хамас, многу аналитичари велат дека е постигнат опиплив напредок во изминатите три месеци.

„Дефиницијата за успех нема да биде да се фатат или убиваат сите оперативци на Хамас, туку да се осигура дека Хамас повеќе нема ефективно да управува со Појасот Газа“, рече Плеснер. „Хамас е организиран како војска, со командни и контролни центри, полкови и бригади. Оваа командна структура е сериозно доведена во прашање и демонтирана“.

Обраќајќи им се на новинарите во Тел Авив, Нетанјаху минатата недела рече дека израелската војска „се бори со сила и нови системи над и под земјата“ и тврди дека убила 8.000 борци на Хамас во Газа, според Армиското радио.

Си-Ен-Ен не може да ја потврди оваа бројка. Министерството за здравство на Хамас во Газа вели дека речиси 23.000 луѓе се убиени на територијата од почетокот на војната. Министерството не прави разлика меѓу цивили и борци, но и министерството во Газа и неговиот колега на окупираниот Западен Брег сугерираат дека приближно 70 отсто од убиените или повредените се жени и деца.

Израел веруваше дека Хамас имал околу 30.000 борци во Газа пред почетокот на војната на 7 октомври, изјавија израелските одбранбени сили за Си-Ен-Ен во декември. Борците беа поделени на пет бригади, 24 баталјони и приближно 140 чети, изјавија од ИДФ за Си-Ен-Ен, секоја со способности вклучувајќи противтенковски ракети, снајперисти и инженери, како и ракетни и минофрлачки низи.

Лов по лидерите на Хамас

Израел, исто така, тврди одреден успех во гаѓањето на тунелите на Хамас, комплекс во кој е извонредно тешко за трупите на ИДФ да се инфилтрираат. ИДФ објави видео оваа недела во кое се вели дека покажува демонтирање на една тунелска рута под болницата Ал-Шифа, најголемиот медицински комплекс во Газа, за која го обвини Хамас за ископување.

Минатиот месец објави други видеа за кои рече дека покажуваат мрежа од тунели кои се поврзуваат со резиденции и канцеларии на високото раководство на Хамас, вклучувајќи ги Исмаил Ханије, Јахја Синвар и Мухамед Деиф.

Но, поголемата цел да се пронајдат и убиваат најважните лидери на Хамас во Газа, досега му избега на Израел.

„Тука разузбавањето е кралот“, рече Сааб. Галант и други официјални лица постојано ја нагласуваат важноста на нивните напори за елиминирање на високите команданти на Хамас, при што министерот за одбрана на крајот на декември вети дека Синвар „наскоро ќе се сретне со цевките на нашите пушки“.

Долгогодишна фигура во исламистичката палестинска група, Синвар беше одговорен за градењето на военото крило на Хамас пред да воспостави важни нови врски со регионалните арапски сили како цивилен и политички лидер на групата.
„Организациите како овие лесно ги заменуваат командантите. Мислам дека никој не е незаменлив во Хамас“, рече Сааб. „Но, ако ги извадите симболичните глави на организацијата, кој знае дали тоа би можело да има ефект на намалување, особено кај луѓето кои имаат воени одговорности“.

Се чини малку веројатно дека новата фаза од израелската војна ќе донесе олеснување за Палестинците заробени во Газа, каде што хуманитарната криза се искачи на извонредно ниво.

Но, можеби е поголема веројатноста Нетанјаху да се поклони пред домашниот притисок, кој особено се зголемува поради континуираното заробеништво на повеќе од 100 заложници земени од Хамас на 7 октомври.

Израел верува дека 25 заложници се мртви и се уште се држат во Газа, изјавија во петокот за Си-Ен-Ен од кабинетот на премиерот Бенјамин Нетанјаху. Остава 107 заложници од нападот на Хамас минатата година, за кои се смета дека сè уште се живи.

Враќањето на тие заложници останува цел во новата фаза на војната, но неуспехот да се реализира ќе го засили политичкиот притисок врз одлучниот лидер чија популарност меѓу Израелците падна од 7 октомври.

„Од првиот ден, постоеше јасна разлика – има поддршка за воените цели и за ИДФ, (но) довербата во израелската влада е на најниско ниво“, рече Плеснер, „Има огромен јаз. ” (Си-Ен-Ен)