ЕУ договори „патоказ“ за да ги ограничи цените на енергијата

Лидерите на ЕУ во петокот постигнаа договор за „патоказ“ чија цел е да се воведат мерки во рок од неколку недели за заштита на европските потрошувачи од зголемените цени на енергијата.

Договорот дојде по 11 часа расправa околу широките предлози за намалување на сметките за енергија, бидејќи цените на бензинот се туркаа кон небото поради војната во Украина.

27-те земји-членки на блокот со месеци се расправаат околу тоа кои заеднички иницијативи да ги усвојат, поради фактот што енергетските цени во земјите се многу различни.

Иако објавувањето на текстот на самитот покажа јавно единство, беше јасно дека претстојните преговори ќе останат тешки. Еден чекор во тоа ќе дојде следната недела со состанокот на министрите за енергија на ЕУ во Луксембург.

Договорот на самитот постави „цврст патоказ за да продолжиме да работиме на темата за цените на енергијата“, рече шефицата на Европската комисија Урсула фон дер Лајен на конференцијата за медиуми.

Во објавениот текст се повикува Европската комисија и земјите од ЕУ во наредните недели да најдат начини да ги заштитат потрошувачите од високите цени „со зачувување на глобалната конкурентност на Европа… и интегритетот на единствениот пазар“.

Претседателот на Европскиот совет Мишел рече дека „енергетската криза претставува закана за внатрешниот пазар“ на ЕУ и истакна дека е потребна „максимална координација“ за да се заштити.

Најмалку 15 земји од ЕУ — повеќе од половина од блокот — се залагаат за амбициозно ограничување на цените и сѐ повеќе се вознемирени од штрајковите и протестите поради трошоците за живот што се шират низ Франција, Белгија и другите земји-членки.

Но, идејата за ограничување на цената наиде на отпор од Германија, најголемата економија во ЕУ, стравувајќи дека испораките на гас може да завршат да се префрлат на попрофитабилните пазари во Азија.

Неколку помали економии исто така се бесни поради тоа што германската влада нема да го поддржи ограничувањето на гасот и затоа што ќе им помогне на своите граѓани да платат високи цени со трошење од 200 милијарди евра.

На крајот, во договорениот текст се вели дека треба да се изврши „анализа на трошоците и придобивките“ на ограничувањето на цената за производство на електрична енергија и дека ќе се процени влијанието надвор од Европа.

Францускиот претседател Емануел Макрон, кој отиде на самитот велејќи дека Германија се изолира, изрази задоволство од резултатот.

„Следните две или три недели ќе ѝ овозможат на Комисијата да излезе со овие механизми“ за да се имплементираат.

Тој рече дека тоа испратило „многу јасен сигнал до пазарите за нашата решителност и нашето единство“.

Германскиот канцелар Олаф Шолц изјави дека е постигнат „добар напредок“.

„Сакавме, заедно, да ги ограничиме флуктуациите што би можеле да бидат предизвикани од шпекулации.

Француско-германски несогласувања

Сепак, немаше криење, за француско-германска раздор. Тоа стана поочигледно во средата кога двете земји го одложија редовниот состанок меѓу министрите во кабинетот.

Но, францускиот министер за економија Бруно ле Мер се обиде да ги минимизира стравувањата од раздор во срцето на Европа, велејќи за весникот „Франкфуртер алгемајне цајтунг“ дека „никој не може да ја раздели француско-германската двојка“.

Тој рече дека има потреба од „стратешко редефинирање“ на билатералните односи за да се создаде „нов сојуз“.

Во друг знак дека двете држави имаат различни ставови, Франција не се консултираше со Германија пред да се договори со Шпанија и Португалија за укинување на планираниот гасовод што Берлин го турка со години.

Лидерите на трите земји се состанаа непосредно пред самитот и „одлучија да го напуштат проектот MidCat и наместо тоа да создадат, како приоритетен, коридор за зелена енергија што ќе ги поврзува Португалија, Шпанија и Франција со енергетската мрежа на ЕУ“.

MidCat, проект кој се појави пред една деценија, беше наменет да се изгради копнен гасовод за поврзување на терминалите за гас во Шпанија и Португалија, низ Франција, со европските мрежи што ја снабдуваат Германија, меѓу другите.

На негово место, рекоа тие, подводниот цевковод — наречен БарМар — ќе биде поставен од Барселона во Шпанија до Марсеј во Франција. Првично ќе се користи за природен гас, но, со текот на времето, сѐ повеќе и повеќе за водород попријатен за климата.

Но, договорот објавен од Макрон и неговите шпански и португалски колеги не предвидуваше распоред за завршување на BarMar и не кажа како ќе се финансира, оставајќи ги експертите скептични.

Како уште еден знак на загриженоста на Германија, договорот на самитот за енергија ги поддржа заедничките набавки од страна на енергетските гиганти на ЕУ, со цел да се постигнат пониски цени за да се надополнат резервите, сѐ додека се земаат предвид „националните потреби“.

Друга точка и дава моќ на извршната власт на ЕУ да воспостави ценовен „коридор“ на главниот европски индекс на гас за да интервенира кога цените ќе излезат од контрола. (АФП)