Зошто сега Грција ја блокира Албанија на патот кон ЕУ?

Грција го блокира писмото од 27-те земји-членки до Комисијата на ЕУ за отворање на првите пет поглавја од пристапниот процес, потврди извор за „Еурактив“, додавајќи дека Атина врши притисок врз Тирана да покаже „креативност“ за да се реши тековната билатерална криза.

Тензиите меѓу Грција и Албанија растат од мај кога кандидатот за градоначалник од грчката етничка грчка, Фреди Белери, кој се кандидираше како претставник на опозицијата, беше уапсен два дена пред локалните избори под сомнение за купување гласови.

Тој победи на изборите во Химара во јужна Албанија со мала разлика, но не можеше да положи заклетва како градоначалник поради неговото затворање и и покрај апелите да му биде дозволено да положи заклетва или таа да се замени со друга безбедносна мерка.

Атина постојано ја повика Албанија да му дозволи да положи заклетва, нарекувајќи го процесот политички и етнички мотивиран. Албанската влада рече дека не може да се меша во судските постапки и дека правосудниот систем мора да го следи својот пат.

Во текот на викендот, се појавија гласини дека Атина одбила да го поддржи писмото со кое се бара од Комисијата да ги отвори првите пет поглавја од преговорите. Извор од Советот на ЕУ близок до ова прашање потврди за „Еурактив“ дека тоа е точно.

Според изворот, Атина нагласува неколку прашања во врска со владеењето на правото, како што е случајот со Белери и спроведувањето на некои закони поврзани со грчкото малцинство во Албанија, како што се правата на сопственост.

Истиот извор посочи дека има проблем и во пописот што во моментов се спроведува, бидејќи имало пријавени случаи каде припадниците на грчкото малцинство не биле прашани за религија или јазик.

Албанија го прави својот прв попис по речиси 12 години преку таблет. Процесот е секогаш контроверзен, при што различни групи тврдат дека не ги прашуваат за религијата или јазикот. Сепак, „Еурактив“ од прва рака потврди дека овие прашања се присутни на пописната апликација за таблети и мора да бидат одговорени пред да може да се премине на следното прашање.

„Атина не ја затвора вратата [за пристапување во ЕУ], но има некои прашања што треба да се решат. Како што стојат работите веќе три недели, процесот не може да продолжи“.

Изворот нагласи дека албанската страна мора да покаже „креативност“ за да се реши кризата со Белери.

Атина бара да му се дозволи да биде инаугуриран како градоначалник, бидејќи тоа е административна одлука што може да ја донесе албанската влада […] не е судска – а потоа независното судство да ги носи своите одлуки.

Други мерки за заклетва, како што се бракови, декларации и договори, може да ги преземе нотар или надлежен службеник во затворските установи или поединецот што е придружуван во просториите на институцијата под полициска стража.

Сали Бериша, поранешен претседател и премиер кој и самиот во моментов е под кривична истрага, рече дека полицијата и обвинителот го организирале апсењето и судењето на Белери.

Тој имплицираше дека Рама стои зад случајот, кој „нѐ доведе во конфронтација со нашите соседи“ за наглото влошување на односите.

Во едно неодамнешно интервју, Рама повтори дека тој не е дел ситуацијата и не може да се меша на кој било начин.

„Верувам дека го направив мојот дел во објаснувањето на ова. Тоа не е дебата меѓу владата на Албанија и грчката влада затоа што се работи за правда…тоа е во рацете на правосудниот систем“.

Тој додаде: „На крајот, што и да каже некој нема да реши проблем што може да се реши само на патот на правдата“.

На прашањето дали на Белери би му дозволил да даде заклетва, Рама рече: „Постојат различни теории за тоа, но поентата е, како и да е, ова мора да биде дефинирано од страна на судот“, додавајќи дека засега нема конкретни индикации за тоа како може да се случи.

Последно, но не и најмалку важно, критичарите во Атина рекоа дека постои деловна мотивација зад ситуацијата, навестувајќи дека владата сака да ја задржи контролата врз градежните дозволи издадени во Химара, популарна летна дестинација со профитабилен пазар на недвижности.

Затоа, Белери, кој го претставува грчкото малцинство и албанската опозиција, се смета за политичка закана, нешто што Тирана го негира.

Околу 0,9% од населението во Албанија се идентификуваат како етнички Грци и иако реалната бројка е доведена во прашање од некои во политиката и граѓанското општество, Грците се признати како официјално малцинство.

Додека неколку заедници на југот на земјата, вклучително и во Химара, зборуваат грчки, а некои патокази се појавуваат на грчки јазик, албанските националисти велат дека едноставно се идентификуваат како Грци за да добијат грчки (и де факто ЕУ) пасоши и пари од Атина. Во моментов е во тек пописот, прв по 12 години, кој ќе ја разгледа големината на малцинствата во Албанија. (Еурактив)