Во одговорот на САД нема никакви отстапки за Русија

ВАШИНГТОН – Администрацијата на Бајден и НАТО во средата ѝ рекоа на Русија дека нема да има отстапки од САД или НАТО за главните барања на Москва за решавање на кризата околу Украина.

Во одделните писмени одговори доставени до Русите, САД и НАТО цврсто се задржаа на политиката на отворени врати на Алијансата за членство, го отфрлија барањето трајно да се забрани пристапот на Украина и рекоа дека за распоредувањето на војници и воена опрема на сојузниците во Источна Европа не може да се преговара.

„Нема промена, нема да има промена“, рече државниот секретар Антони Блинкен. Исто така, нема да се преговара и одговорот на САД и Европа на каква било руска инвазија на Украина, рече тој, повторувајќи ја мантрата дека секој таков упад ќе биде исполнет со огромни последици и тешки економски трошоци.

Одговорите не беа неочекувани и беа одраз на она што високи претставници на САД и НАТО го кажуваа со недели. Сепак, тие и евентуалната руска реакција на нив би можеле да одредат дали Европа повторно ќе биде втурната во војна.

Немаше итен одговор од Русија, но руските власти предупредија дека Москва брзо ќе преземе „одмазднички мерки“ доколку САД и нивните сојузници ги отфрлат нејзините барања.

Барајќи можности кои ќе ѝ овозможат на Русија да ги повлече околу 100.000 војници што ги распореди во близина на границата со Украина без да изгледа дека изгубила битка на волјата, одговорот на САД ги наведе областите во кои може да се решат некои од грижите на Русија, под услов ги деескалира тензиите со Украина.

Зборувајќи пред новинарите во Вашингтон, Блинкен рече дека Русија нема да биде изненадена од содржината на американскиот документ на неколку страници што американскиот амбасадор во Русија, Џон Саливан, во средата го достави до руското Министерство за надворешни работи.

„Сè што е кажано, поставува сериозен дипломатски пат напред. Русија треба да го избере тоа“, рече тој. „Документот што го доставивме вклучува загриженост на Соединетите Држави и нашите сојузници и партнери за дејствијата на Русија кои ја поткопуваат безбедноста, принципиелна и прагматична оценка на загриженоста што Русија ја искажа и нашите сопствени предлози за области каде што можеби ќе можеме да најдете заеднички јазик“.

Блинкен рече дека се надева оти ќе разговара со рускиот министер за надворешни работи Сергеј Лавров за одговорот во наредните денови. Но тој истакна дека одлуката за спроведување на дипломатија или конфликт е на Русија и поконкретно на рускиот претседател Владимир Путин.

„Ќе видиме како ќе одговорат“, рече тој. „Но нема сомнеж во мојот ум дека ако Русија сериозно и во дух на реципроцитет му пристапи на ова со решеност да ја зајакне колективната безбедност за сите нас, има многу позитивни работи во ова во овој документ што може да се продолжи. Не можеме да ја донесеме таа одлука за претседателот Путин“.

Набргу по говорот на Блинкен, генералниот секретар на НАТО, Јенс Столтенберг, во Брисел рече дека Алијансата испратила посебен одговор до Русија со понуда за подобрување на комуникацијата, испитување на начините за избегнување воени инциденти или несреќи и за дискусија за контрола на оружјето. Но, како и Блинкен, тој отфрли секој обид да се запре членството.

„Не можеме и нема да правиме компромиси за принципите на кои почива безбедноста на нашата алијанса и безбедноста во Европа и Северна Америка“, рече Столтенберг. „Ова е за почитување на државите и нивното право да го изберат својот пат“.

„Русија треба да се воздржи од позиционирање на принудна сила, агресивна реторика и злонамерни активности насочени против сојузниците и другите народи. Русија, исто така, треба да ги повлече своите сили од Украина, Грузија и Молдавија каде што се распоредени без согласност на овие земји“, рече тој.

И покрај тоа што категорично одбива да разгледа какви било промени во политиката на отворени врати на НАТО, нејзиниот однос со не-сојузничката Украина, или сојузничките трупи и воени распоредувања во Источна Европа, Блинкен рече дека САД се отворени за други идеи за да се олесни наведената загриженост на Русија.

Предлозите на САД, кои се повторуваат во документот на НАТО, вклучуваат потенцијал за преговори за поставување офанзивни ракети и воени вежби во Источна Европа, како и за широки договори за контрола на оружјето се додека Русија ги повлече своите трупи од украинската граница и се согласи да ја запре запаливата реторика дизајнирана да ги продлабочи поделбите и раздорот меѓу сојузниците и во самата Украина.

Москва побара гаранции дека НАТО никогаш нема да ги прими Украина и другите поранешни советски земји како членки и дека Алијансата ќе го повлече распоредувањето на војниците во земјите од поранешниот советски блок. Некои од нив, како што е ветувањето за членство, може да создадат навидум нерешлив ќор-сокак за кој многумина стравуваат дека може да заврши само со војна.

Кремљ постојано негираше дека има планови за напад на Украина, но САД и НАТО се загрижени поради тоа што Русија ќе спроведе серија опсежни воени маневри.

Како дел од вежбите, моторизираните пешадиски и артилериски единици во југозападна Русија вежбаа пукање со боева муниција, воени авиони во Калининград на Балтичкото Море извршија бомбардирање, десетици воени бродови пловеа на вежби за обука во Црното Море и Арктикот, како и руски борбени авиони и падобранците пристигнаа во Белорусија на заеднички воени игри.

Зборувајќи со руските пратеници во средата пред да бидат доставени одговорите на САД и НАТО, Лавров рече дека тој и другите високи функционери ќе го советуваат Путин за следните чекори.

„Ако Западот продолжи со својот агресивен курс, Москва ќе ги преземе неопходните одмазднички мерки“, рече Лавров.

Но, тој посочи дека Русија нема да чека вечно. „Нема да дозволиме нашите предлози да бидат задушени во бескрајни дискусии“, рече тој.

Во услови на тензии, САД, Велика Британија, Австралија, Германија и Канада се префрлија на повлекување на некои од нивните дипломати од Киев, потег што претседателот Володимир Зеленски се обиде да го спушти во вторникот како дел од „сложената дипломатска игра“.

Претставниците на Русија, Украина, Франција и Германија се состанаа во средата повеќе од пет часа во Париз за сепаратистичкиот конфликт. Иако немаше пробив, тие ветија дека ќе се сретнат на нови разговори за две недели во Берлин.

Кабинетот на францускиот претседател потоа објави во соопштение дека страните поддржуваат „безусловно почитување“ за прекин на огнот во источна Украина.

Разговорите се фокусираа на мировниот договор од Минск од 2015 година, чија цел беше да се стави крај на конфликтот, а изјавата не се осврна на моменталната загриженост за руската инвазија на Украина.

„Тоа се различни прашања и ние не разговаравме за тоа“, рече пратеникот на Кремљ, Дмитриј Козак. (АП)