Струјата во Црна Гора поскапува за 5,6 отсто

Одборот на Регулаторната агенција за енергетика и регулирање на комуналните дејности (РЕГАГЕН) ги одби жалбите на претходниот предлог за одобрени трошоци и тарифи, па така цената струјата за просечниот потрошувач од Нова година сигурно ќе порасне за најмалку 5,63 отсто, доколку црногорското Електростопанство (ЕПЦГ) и Владата не го променат својот дел од ставките на сметката.

Управниот одбор на РЕГАГЕН вчера ја објави конечната одлука со износите на признаените трошоци, математички формули и тарифи за енергетските компании за 2024 и 2025 година на 223 страници.

Според тие пресметки, делумно се прифатени барањата за зголемување на ставките на сметката за струја на ЦЕДИС, што ќе влијае на вкупната сметка за просечно домаќинство со двотарифно мерење за 5,63 отсто.

Овие потрошувачи ги има најмногу, па на оние чија сметка била 70 евра сега ќе им биде зголемена за 3,9 евра, а претходната потрошувачка од 100 евра ќе биде за 5,6 евра поголема. Ова е прво значително поскапување на струјата по 14 години.

Зголемувањето ќе влијае и на поскапувањето кај другите потрошувачи во зависност од напонското ниво на кое се приклучени. Така, за потрошувачите приклучени на 35 kV напонско ниво цените ќе пораснат за 3,64 отсто, за потрошувачите на десет kV напонско ниво за 3,82 отсто, за потрошувачите со мерење на моќност приклучени на 0,4 kV напонско ниво за 0,67 отсто и за потрошувачите без мерење на моќност со еднотарифно мерење поврзано на 0,4 kV напонско ниво за 4,71 отсто.

Претседателот на Управниот одбор на РЕГАГЕН , Бранислав Прелевиќ, вчера, откако донесе одлука, за бизнис агенцијата Мина, изјави дека сметката за потрошена струја може да остане иста и покрај поскапувањата од следната година, доколку граѓаните се грижат повеќе за потрошувачката во повисоки и пониски тарифи.

Тој рече дека најавените проценти од поскапувањето на сметките за струја можат да останат само информација, која не мора да се реализира доколку корисниците повеќе се грижат за потрошувачката во повисоки и пониски тарифи.

„Имено, доколку потрошувачот со просечна потрошувачка користел 45 отсто од енергијата што ја троши на месечно ниво во пониска тарифа, а 55 отсто во повисока, сметката не би му се зголемила во однос на тековната година“, рече Прелевиќ.

Тој рече и дека зголемувањето на трошоците за плати, поради зголемувањето на бројот на вработени, не му се признава како оправдан трошок на ЦЕДИС што ја зголемува цената за потрошувачите.

„Агенцијата создаде таква регулаторна рамка, која не дозволува овие, според мене, лоши деловни одлуки да се прелеат на потрошувачите. Во оваа смисла, трошоците за плати на вработените во ЦЕДИС, кои ги покриваат клиентите, не го следат трендот на раст на трошоците за плати предизвикани од неосновани вработувања, туку Агенцијата со својот подзаконски акт создаде механизам кој ја спречува неефикасноста на операторот да не биде платен од клиентите“, објасни Прелевиќ.

ЦЕДИС побара зголемување на одобрените трошоци поради обврската за покривање на техничките загуби со набавка на електрична енергија на берзата по значително повисоки цени, отколку што досега се компензираа од потрошувачите, како и зголемување на задолжителните трошоци за инвестиции и одржување на мрежата. РЕГЕГЕН ги прифати повеќето од овие барања.

ЕПЦГ се уште нема одлучено дали ќе ги зголеми ставките на сметката, активна енергија, повисоки и пониски тарифи, кои ги покриваат трошоците за производство на електрична енергија, што ќе влијае на крајниот износ на сметката. ЕПЦГ може да го менува своето кога сака и без одобрение од Агенцијата.

Од ЕПЦГ се уште нема официјално одговорено дали тоа ќе го направат следната година. ЕПЦГ сега на граѓаните им продава мегават за околу 45 евра (нејзиниот дел од сметката), додека во изминатите две години количествата што недостасуваа ги купуваше на меѓународни берзи по цени од 150 до 800 евра за мегават.

Со промена на „својата“ ставка на сметката, таканаречените одржливи извори на енергија ОИЕ, владата може да влијае на крајниот износ на сметката. На вкупна сметка од 50 евра, оваа ставка изнесува околу едно евро.

Од оваа ставка се исплаќаат стимулации за производителите на електрична енергија од мали, ветерни и соларни електрани, кои претходно се стекнале со статус на привилегиран производител на ОИЕ.