Српската полиција ги повика граѓаните да го заклучат оружјето по трагедијата во училиштето

БЕЛГРАД – Српската полиција во четвртокот ги повика граѓаните да ги заклучат пиштолите откако 13-годишно момче ги употреби тие на неговиот татко во пукање во кое загинаа осум негови соученици и еден училишен чувар, испраќајќи шокантни бранови низ нацијата.

Илјадници луѓе во Белград и во другите градови низ целата земја положија цвеќе, запалија свеќи и оставија играчки во спомен на жртвите од пукањето што се случи во централниот кварт во српската престолнина во средата наутро.

Многу луѓе плачеа и се гушкаа надвор од училиштето додека стоеја пред купишта цвеќиња, мали плишани мечиња, сива и розова играчка слон и обувки за балет обесени на оградата. На местото во групи доаѓаа и ученици од другите белградски училишта, молчејќи.

Полицијата соопшти дека тинејџерот го планирал нападот еден месец, нацртал скици од училниците и направил списоци со деца кои планирал да ги убие. Момчето, кое го посетило стрелиштето со својот татко, зело два пиштоли од сефот на неговиот татко, соопшти полицијата во средата.

Србија е преплавена со оружје останато од војните во 1990-тите, но масовните престрелки сè уште се исклучително ретки – ова е прво пукање во училиште во модерната историја на Србија.

„Министерството за внатрешни работи апелира до сите сопственици на оружје да ги чуваат пиштолите внимателно, затворени во сефови или плакари за да бидат подалеку од дофат на други, особено деца“, се вели во соопштението на полицијата во кое се најавува и зајакната контрола на сопствениците на оружје во иднина.

Пукањето во средата наутро во основното училиште „Владислав Рибникар“, исто така, остави седум лица хоспитализирани – шест деца и еден наставник. Едно девојче кое е застрелано во главата и понатаму е во животно загрозувачка состојба, а едно момче е во тешка состојба со повреди на ‘рбетот, соопштија лекарите во четвртокот наутро.

За да им помогнат на луѓето да се справат со трагедијата, властите објавија дека воспоставуваат телефонска линија за помош. Стотици одговориле на повикот да даруваат крв за ранетите жртви. Во петок наутро ќе започне тридневна жалост.

Српските просветни синдикати најавија протести и штрајкови за да побараат промени и да предупредат за криза во училишниот систем. Стотици ученици и нивните родители протестираа пред Министерството за образование барајќи оставки.

Стрелецот, кого полицијата го идентификуваше како Коста Кецмановиќ, не кажа никаков мотив за неговата постапка.

Кога влегол во своето училиште, Кецмановиќ најпрвин ги убил чуварот и тројца ученици во ходникот. Потоа отишол во училницата по историја каде ја застрелал наставничката пред да го сврти пиштолот кон учениците.

Кецмановиќ потоа го испразнил пиштолот во училишниот двор и самиот повикал полиција, иако веќе добиле дојава од училишен службеник. Кога се јавил, Кецмановиќ им рекол на дежурните дека е „психопат кој треба да се смири“, соопшти полицијата.

Убиените се седум девојчиња, едно момче и училишниот чувар. Едно од девојчињата било француски државјанин, соопшти француското Министерство за надворешни работи.

Властите рекоа дека Кецмановиќ е премногу млад за да биде обвинет и суден. Тој е сместен во ментална установа, додека неговиот татко е приведен поради сомнение дека ја загрозил јавната безбедност затоа што неговиот син го зел пиштолот.

„Мислам дека сите сме виновни. Мислам дека секој од нас има одредена одговорност, што дозволивме некои работи што не треба да ги дозволиме (да се случат)“, рече Зоран Шефик, жител на Белград, за време на бдеењето во средата вечер во близина на училиштето.

Културата на оружје е широко распространета во Србија и на други места на Балканот: Регионот е меѓу првите во Европа по бројот на оружје по глава на жител. На прославите често се пука во воздух и култот на воинот е дел од националниот идентитет. Последното масовно убиство беше во 2013 година, кога воен ветеран уби 13 луѓе во едно централно српско село.

Иако ваквите напади се ретки, експертите постојано предупредуваат на опасноста од бројот на оружје во високо поделената земја, каде што осудените воени злосторници се величат и насилството врз малцинските групи често останува неказнето. Тие, исто така, забележуваат дека децениската нестабилност што произлегува од конфликтите во 1990-тите, како и тековните економски тешкотии може да предизвикаат такви испади.

„Имаме премногу насилство предолго“, изјави психологот Жарко Требјешанин за телевизијата Н1. „Децата копираат модели. Треба да ги елиминираме негативните модели… и да создадеме поинаков систем на вредности“. (АП)