Што се случува во Еквадор и како земјата беше втурната во хаос

Малкумина Еквадорци беа подготвени за тоа колку брзо и нагло може да падне безбедносната ситуација во нивната земја. Убиството и насилството поврзани со шверцот со дрога се зголемија, бидејќи земјата стана една од најопасните во Латинска Америка.

До пред само неколку години, Еквадор беше катче на релативен мир во сендвич помеѓу двата најголеми светски производители на кокаин, Колумбија и Перу, кои неодамна забележаа свои насилни внатрешни конфликти меѓу безбедносните сили и номинално левичарските бунтовници поврзани со профитабилната трговија со дрога.

Соочувајќи се со сопствениот наплив на насилство, младиот претседател на Еквадор, Даниел Нобоа, прогласи состојба на „внатрешен вооружен конфликт“, означувајќи 20 банди за шверц на дрога како терористички групи и овластувајќи ја војската на Еквадор да ги „неутрализира“ криминалните фракции „во рамките на меѓународните хуманитарно право“.

Таа најава дојде кога Еквадор беше западнат во хаос и крвопролевање откако најозлогласениот водач на банда и наркобос во земјата, Адолфо Масијас, алијас Фито, избега од затвор во неделата. Последователното прогласување на вонредна состојба од страна на Нобоа ги поттикна криминалците да започнат бран напади внатре и надвор од затворите, во кои беа убиени полицајци и затворски чувари и нападна ТВ станица со вооружени гангстери за време на пренос во живо.

Еквадорците се преплашени. Не толку одамна Еквадор беше попознат по своите вулкани, богатата биолошка разновидност, па дури и како пензионерски одмор за постарите граѓани на САД кои уживаат во умерената клима и пониските трошоци за живот од нивните пензии.

„Никогаш не сме го виделе ова“, вели Фернандо Карион, експерт за безбедност во Латиноамериканскиот институт за општествени науки во Кито. „Секогаш се дефиниравме како остров на мирот.

Но, видовме дека ова доаѓа“, додава тој.

Стапката на насилни смртни случаи во јужноамериканската земја во 2017 година беше пет на 100.000 жители, вели Карион. Сега е 46, што „ја прави 2023 година најнасилната година во историјата на Еквадор“, вели тој. Според полициските записи, во 2023 година биле забележани најмалку 7.592 насилни смртни случаи, во споредба со 4.426 во претходната година.

Последната експлозија на насилство е поврзана со бегството од затвор не само на Масијас, туку и на друг водач на банда, Фабрицио Колон, кој избега од затвор за време на немирите во понеделникот вечерта. Обвинителството го поврза Колон, водач на бандата Лос Лобос, со атентатот на претседателскиот кандидат Фернандо Вилависенсио минатата година и со смртните закани кон државниот обвинител Дијана Салазар.

Никогаш порано пипалата на организираниот криминал не стигнале толку далеку во коридорите на моќта, вели Карион, а сега неколку банди се бунтуваат против строгиот пристап на новиот претседател додека тој се обидува да ја разниша нивната контрола врз затворите, ветувајќи дека ќе ги милитаризира затворите, ќе ги продолжи казните и ќе ги изолира моќните кралеви како оние што штотуку избегаа.

Минатата недела, Нобоа вети дека ќе го следи водството на претседателот на Ел Салвадор, Најиб Букеле, и ќе изгради два затвора со максимална безбедност користејќи ја истата компанија и дизајн како оние што ги изгради популарниот лидер.

Заробени меѓу економските тешкотии, рекетите за изнуда и реалниот ризик да бидат жртва на насилен криминал, многу Еквадорци избраа да побегнат. Десетици илјади го ризикуваа сето тоа, упатувајќи се на север преку опасниот јаз Дариен меѓу Колумбија и Панама, станувајќи втора по големина националност по Венецуелците што тргнале на пат, според Канцеларијата за миграција на Панама.

Голем дел од растечкото насилство во Еквадор е поттикнато од конкуренцијата меѓу растечкиот кластер на локални криминални банди, кои ги научија своите брутално насилни тактики на заплашувањет од нивните поддржувачи, ривалските мексикански нарко картели Синалоа и Халиско Нова генерација.

Сега, сепак, тие крволочни тактики се свртени против заедничкиот непријател – еквадорската држава. (Гардијан)