Што е антиципативна тегоба и како да се бориме со неа?

Прекумерното размислување за тоа што ни носи иднината предизвикува многу луѓе да бидат загрижени: порастот на цените, потенцијалните нови пандемии, глобалното затоплување, меѓународните конфликти, економската ситуација, нестабилноста на работните места… Сето тоа во нас поттикнува многу непријатна антиципиративна вознемиреност, бидејќи иднината е суштински неизвесна сама по себе.

Обидот да се скротат таквите мисли и вознемиреност е како борба со нешто аморфно, што лесно може да направи човек да се чувствува немоќен.

„Сосема е природно што имаме поголемо влијание на сопствениот живот отколку на глобалната слика на светот“, вели д-р Миријам Приес, специјалист по психосоматска медицина и тренер за управување со стрес. „Затоа, има повеќе можности да се надминат конкретните стравови во нашиот личен живот“, истакнува Приес.

„Стравот бил исклучително важен во човечката еволуција“
На пример, за да си помогнете да го надминете стравот од височина, можете да се соочите со него постепено обидувајќи се да се искачите на палубата за набљудување. Но, антиципативната анксиозност е многу непријатна. Сепак, постојат начини кои помагаат да се ублажи. Првиот чекор е подобро да се разбере функцијата на стравот и анксиозноста.

Да се ​​доживее и страв и вознемиреност во несигурни времиња е сосема нормално, бидејќи тоа е реакција на ситуации кои претставуваат закана за нас, вели психијатарот и психотерапевт д-р Андреас Хагеман, како и Приес, специјалист по психосоматска медицина.

„Во човечката еволуција стравот беше исклучително важен бидејќи му помагаше на поединецот да се заштити од реална или очекувана опасност. Денес стравовите и вознемиреноста се појавуваат во нашиот „внатрешен свет“, најчесто како резултат на некои негативни искуства и врз основа на нив оценуваме надворешни ситуации“, додава тој.

„Првите години од животот се формативни“
На пример, ако веќе сте биле отпуштени порано во животот, поверојатно е дека ќе бидете загрижени ако слушнете дека постои можност да се намали бројот на вработени во компанијата во која работите. Личноста исто така игра клучна улога во склоноста кон антиципативна анксиозност.

“Првите години од нашиот живот се формативни. Тогаш ги доживуваме првите искуства во врските, кои подоцна влијаат на нашата самодоверба”, вели Приес. Личноста е важна затоа што влијае и на тоа како ќе ја оцениме предизвикувачката ситуација – дали веруваме дека ќе успееме да ја надминеме или ќе реагираме несигурно и ќе се чувствуваме немоќни.

Што можете да направите ако во вашата глава се провлекуваат вознемирувачки мисли „што-ако“ и чувствувате зголемена напнатост во вашето тело? Приес советува да ја прифатите и да ја почитувате вашата вознемиреност. „Затоа прифатете го фактот дека сте вознемирени наместо да се обидувате да ја потиснете анксиозноста, бидејќи тоа само ќе ја влоши“.

„Воведете активности кои ќе помогнат да се ослободите од стресот“
Понекогаш можете да го намалите чувството на анксиозност ако успеете ментално да се дистанцирате од тоа непријатно чувство. Обидете се да си кажете: „Се чувствувам вознемирено, но тоа не сум јас, тоа ќе помине“, сугерира Приес.

Потоа обидете се да ја процените ситуацијата со ладна глава. Што точно е во прашање? За што сте загрижени? Колку е реално негативното сценарио што го замисливте? Кои се можните решенија доколку се остварат?

Друг начин што можете да го користите за да ја потиснете антиципиративната анксиозност е да воведете активности во вашиот живот кои ќе ви помогнат да се ослободите од стресот, бидејќи анксиозноста, според Хагеман, во основа е само стрес.

„Решението е отворено да се зборува за анксиозноста“
Ова може да биде редовно џогирање, дружење со пријателите или практикување техники за релаксација како автоген тренинг. Но, некои луѓе, без оглед на сето горенаведено, во одредени ситуации се совладани од анксиозност. „Ако се фокусирате на сопствената анксиозност, таа целосно ќе ве „проголта“, ќе ве апсорбира и тоа е почеток на нарушувањето“, вели Приес и додава дека тоа може да се манифестира и со напади на паника.

Многу луѓе во вакви ситуации реагираат со повлекување во себе и не соочување со изворот на вознемиреност, а таквото однесување, истакнува Приес, само уште повеќе го засилува. „Решението е отворено да зборувате за вашата вознемиреност, да добиете поддршка од семејството или пријателите и доколку е потребно стручна помош, наместо да се повлекувате во себе“.

Хагеман додава дека анксиозните растројства се многу успешно третирани, на пример со когнитивна бихејвиорална терапија. Затоа, не треба да се двоумите да побарате стручна помош.