„Се работи да се преживее“: Атина се бори со екстремните жештини

Дрвја, центри за ладење, станици за вода. Тие три работи се во умот на Харис Дукас додека седи во неговата канцеларија, претворена во контролен центар на горниот кат од градското собрание.

По едвај шест месеци од работата, главниот приоритет на градоначалникот на Атина е едноставен: да се осигура дека жителите на главниот град на Грција – најжешката метропола на континентална Европа – ќе го преживеат летото. По јуни кој беше најтопол досега, поширокиот регион Атика веќе беше сведок на рекордни температури и шумски пожари.

„На кое било место да се справат со такви екстремни временски феномени би било тешко“, вели Дукас. „Во град со седум ридови и таков густ урбан развој, тоа е особено сложено“.

Затоа Дукас е толку преокупиран со садење дрвја.

„Зеленото соседство може да доживее пад на температурите за 5 отсто, разликата помеѓу напорен ден во топлотен бран или не“, вели градоначалникот, кој беше политички непознат кој предаваше енергетската политика на атинска Политехника пред да биде ангажиран за оваа функција од социјалдемократската партија Пасок.

„Тоа не е прашање на начин на живот или подобрување на квалитетот на животот; станува збор за преживување кога 23 проценти од зелените бели дробови околу Атина во последните години беа уништени од пожари. Од витално значење е да имаме повеќе дрвја, повеќе климатизирани општински центри и повеќе станици за вода на нашите улици и плоштади“.

Дукас не е новодојденец во климатската криза или опасностите што таа ги носи.

„Најдоброто нешто за оваа работа е тоа што можете да го подобрите животот на луѓето“, вели 44-годишникот. „Веќе не се работи за теории, туку за правење на Атина поодржлива и поотпорна“.

Но, тој нема илузии. „Се разбира дека сум загрижен… Правиме сѐ што можеме“.

Минатата недела грчкиот премиер Киријакос Мицотакис, чија централно-десничарска влада инвестираше многу во противпожарна опрема, вклучително и дронови за рано откривање, предупреди дека ова лето „се очекува да биде особено опасно“. По неколкудневните борби на пожарникарите со пожарите поттикнати од пожешкото, суво и ветровито време – звучните знаци за климатските промени – беше, рече тој, јасно дека претстојат „најтешките времиња“.

Со температурите кои се движат до 40 Целзиусови степени во средината на јуни, а метеоролозите предвидуваат дека живата ќе биде „шест степени Целзиусови над нормалата“ до крајот на јули, градското собрание на Атина отвори климатизирани јавни простори и постави 24-часовна „линија на топлотен бран“. го зајакна персоналот во општинските клиники и ја прошири програмата за поддршка на домашна нега која ги гледа социјалните работници, медицинските сестри и психолозите испратени во становите на постарите луѓе кои живеат сами. Според пилот-шемата за следење на ефектите од топлината врз постарата генерација, на постарите лица им биле дадени биометриски часовници кои, доколку е потребно, можат да ги предупредат властите.

„Грција има население кое старее и кое ќе биде поранливо на горештините“, вели Олга Дуру, заменик-градоначалничка задолжена за програмата чие проучување на активното стареење на ниво на докторат исто така се спроведува во пракса од општината. „Луѓето сега живеат подолго и ќе треба да преземеме мерки за да се справиме со тоа“.

Ваквите чекори се многу далеку од младоста на Ефи Петрополу и Рена Пападаки, пензионери за кои сеќавањата на некогаш славната сува клима на Атика сè уште се живи. „Атмосферата во Атина навистина се промени“, вели Петрополу. „Толку е тешко и влажно и дефинитивно е многу потопло. Пред да се справите со тоа што ќе ги затворите ролетните и ќе го ставите вентилаторот. Сега е невозможно без климатизација“.

„А кој би помислил дека ќе дојдеме до ова?“, вели нејзината пријателка, Пападаки, покажувајќи кон единицата за климатизација во маалскиот „клуб за пријателство“ каде што двајцата септуагенци секојдневно се состануваат.

Клубот е еден од седумте општински центри во центарот на Атина што општината ги отвори за да ги заштити и засолни луѓето кога ќе наидат топлотни бранови.

„Повеќето стигнуваат овде до 9 часот наутро кога се отвораат вратите и заминуваат во 21 часот кога повторно се затвораат“, вели Алики Кирмица која живее во Неос Космос, работничка област јака од повоени станбени блокови каде што се наоѓа центарот. „Тоа е благослов. Луѓето како нас во третото доба би се мачеле без него. На крајот на краиштата, кој може да си дозволи климата да работи деноноќно?“

Грците кои можеби никогаш не зборувале за времето – или барем се соочиле со ноншалантност што се граничи со стоицизам – денес го следат во реално време на апликациите за мобилни телефони, често тресејќи ги главите со неверување.

Неодамна Димитрис Димитрас, келнер во Плака, живописниот кварт под Акропол, беше меѓу оние кои ја пцуеја влажноста што особено ја отежнуваше работата.

„Погледнете го ова, овие нивоа на влажност, можеби сме во Индонезија“, вели тој, вадејќи го телефонот. „Имам 61 година и жештината навистина ме мачи сега… ако продолжи вака, никој нема да чека маси“.

Сè повеќе Грци избираат да летуваат во северните подрачја, а Норвешка и другите делови на Скандинавија стануваат сè попопуларни. „Сите наши летови се целосно резервирани“, вели Фросо Ставраки во туристичката агенција „Косморама“, специјализирана за патувања во северна Европа. „Кога е толку топло, луѓето бараат некаде кул, автентично кул“.

Назад во својата канцеларија во градското собрание, Дукас вели дека неговата цел е да засади 5.000 дрвја до крајот на годината – 25.000 до крајот на неговиот мандат – за да помогне во намалувањето на загадувањето, намалување на температурите и подобрување на квалитетот на воздухот.

Тоа е висока цел, но тој е решен. „Ја следам нашата нова апликација за дрво на мојот телефон секој ден“, вели тој, влечејќи ја на екранот на неговиот мобилен телефон.

„Со 11 отсто, зелениот простор во Атина е далеку зад европскиот просек… со ова можам да видам точно каде и кога се засадени нови примероци. Еве го патот напред“. (Гардијан)