Русија ќе се откаже од 300 милијарди долари замрзнати средства за да стигне до мир во Украина

Русија би можела да се согласи да се користат 300 милијарди долари од нејзините финансиски средства замрзнати во Европа за реконструкција во Украина, но ќе инсистира дел од парите да се потрошат на една петтина од земјата што ја контролираат московските сили, изјавија три извори за Ројтерс.

Русија и САД ги одржаа своите први разговори лице в лице за ставање крај на војната во Украина на 18 февруари во Саудиска Арабија и американскиот претседател Доналд Трамп и рускиот претседател Владимир Путин изјавија дека се надеваат дека ќе се сретнат наскоро.

Откако Путин испрати војници во Украина во 2022 година, Соединетите Држави и нивните сојузници забранија трансакции со руската централна банка и Министерството за финансии, блокирајќи 300-350 милијарди американски долари суверени руски средства, главно европски, американски и британски државни обврзници кои се чуваат во европски депозитари за хартии од вредност.

Додека дискусиите меѓу Русија и Соединетите Држави се во многу рана фаза, една од идеите што се појави во Москва е дека Русија би можела да предложи користење на голем дел од замрзнатите резерви за обнова на Украина како дел од можниот мировен договор, според три извори со знаење за ова прашање.

Делови од источна Украина се уништени од војната и стотици илјади војници загинаа или се повредени од двете страни, додека милиони Украинци избегаа во европските земји или Русија. Пред една година, Светска банка процени дека реконструкцијата и обновувањето ќе чинат 486 милијарди долари.

Изворите разговарале за Ројтерс под услов да останат анонимни поради чувствителноста на дискусиите и затоа што дискусиите се само прелиминарни. Кремљ одби да коментира.

Идејата дека Русија може да се согласи да ги искористи замрзнатите пари за да помогне во обновата на Украина не е претходно објавена и може да даде увид во она за што Русија е подготвена на компромис додека Москва и Вашингтон се обидуваат да стават крај на војната, во време кога Трамп се залага за пристап на САД до украинските минерали за да ја отплати поддршката од Вашингтон.

Главните барања на Русија за запирање на борбите вклучуваат повлекување на трупите на Киев од украинската територија која Москва ја смета за своја и крај на амбициите на Украина да се приклучи на НАТО. Украина вели дека Русија мора да се повлече од нејзината територија и сака безбедносни гаранции од Западот. Администрацијата на Трамп вели дека Украина има нереални, „илузиорни“ цели.

Ројтерс не можеше да утврди дали идејата за користење на замрзнатите средства била дискутирана меѓу руските и американските колеги на саудискиот состанок.

Групата 7 изјави во 2023 година дека руските суверени фондови ќе останат замрзнати додека Русија не ја плати штетата што ја нанесе во Украина. Трамп рече дека би сакал Русија да се врати во Г7, групација на богати нации.

Гувернерката на руската централна банка Елвира Набиулина во четвртокот изјави дека банката не била дел од какви било разговори за укинување на санкциите или одмрзнување на руските резерви.

Русија претходно изјави дека плановите за користење на средствата во Украина се еднакви на грабеж.

Украинското Министерство за надворешни работи и Белата куќа не одговорија веднаш на барањата за коментар. Британското Министерство за надворешни работи одби да коментира.

„Ништо за Украина и ЕУ не може да се реши без Украина и ЕУ“, рече Анита Хипер, портпарол на Европската комисија. Таа рече дека ЕУ и земјите-членки ѝ помагаат на Украина да ја зајакне својата позиција пред какви било разговори, вклучително и со новата рунда санкции кон Русија.

Главниот аналитичар на Renaissance Capital, Олег Кузмин, рече за Ројтерс дека разликите меѓу Соединетите Држави и Европа, кои ги контролираат повеќето од средствата, ќе го комплицираат укинувањето на замрзнувањето.

„Ќе бара од европската страна целосно да го поддржи сегашниот став на САД насочен кон дијалог со Русија“, рече Кузмин, нарекувајќи го таквото сценарио „многу оптимистичко“.

Што да се прави со замрзнатите средства?

Замрзнатите суверени средства на Русија беа предмет на интензивна дебата на Запад, при што некои предлагаа тие суштински да ѝ бидат дадени на Украина преку комплексен „заем за репатријација“.

Еден извор со познавање на дискусиите во Москва рече дека Русија може да прифати до две третини од резервите што ќе одат за обновување на Украина според мировниот договор, под услов да има гаранции за одговорност.

Останатите би можеле да одат на териториите контролирани од Русија во источна Украина кои Москва сега ги смета за дел од Русија, рече изворот.

Друг извор со познавање на дискусиите рече дека Москва ќе се согласи да ги искористи парите за обнова на Украина, но дека е прерано да се каже каква би можела да биде можната поделба. Два извори нагласија дека е важно да се разговара кои компании ќе добијат идни договори за реконструкција.

Различен извор, близок до Кремљ, но не директно вклучен во дискусиите, рече дека Русија сепак ќе бара укинување на замрзнувањето на имотот како дел од постепеното олеснување на санкциите.

Неколку западни функционери, особено во германската влада и Европската централна банка, не сакаа едноставно да ги конфискуваат државните резерви, предупредувајќи дека таквиот потег може да се соочи со правни предизвици и да го поткопа еврото како резервна валута.

Руските власти постојано предупредуваа дека државното конфискација на имотот е спротивно на принципите на слободниот пазар, ја уништува банкарската безбедност и ја нагризува вербата во резервните валути. Како одмазда, Русија подготви закон за конфискација на средства од компании и инвеститори од таканаречените непријателски држави, оние кои ја погодија со санкции.

Колку пари се во прашање и каде се

Во моментот кога средствата беа замрзнати, руската централна банка соопшти дека поседува околу 207 милијарди долари средства во евра, 67 милијарди долари средства во американски долари и 37 милијарди долари средства во британски фунти.

Исто така, имаше акции од 36 милијарди долари од јапонски јени, 19 милијарди долари во канадски долари, 6 милијарди долари во австралиски долари и 1,8 милијарди долари во сингапурски долари. Нејзините акции во швајцарски франци беа околу 1 милијарда долари.

Русија објави дека вкупните златни и девизни резерви изнесуваат околу 627 милијарди долари, вклучувајќи ги и замрзнатите средства. Вредноста на замрзнатите средства на Русија варира во зависност од цените на обврзниците и движењето на валутата.

Најголемите обврзници на банката беа во државните обврзници на Кина, Германија, Франција, Велика Британија, Австрија и Канада. Руските златни резерви се чуваа во Русија.

Околу 159 милијарди евра од средствата беа управувани од белгиската клириншка куќа Euroclear Bank на почетокот на минатата година.

Додека замрзнувањето на средствата ја налути Москва, некои од најизразените руски воени јастреби претходно признаа дека Русија на крајот може да се раздели со замрзнатите резерви, под услов контролираните територии да останат во рамките на Русија.

„Предлагам решение. Тие ги плаќаат овие пари за нашето купување на тие територии, оние земји што сакаат да бидат со нас“, рече Маргарита Симонјан, шеф на руската државна телевизија РТ, во 2023 година.

Териториите на Украина контролирани од Русија сочинуваат околу 1% од бруто домашниот производ на Русија, но некои економисти веруваат дека нивниот удел би можел брзо да порасне доколку останат со Русија кога ќе заврши војната. Регионите веќе обезбедуваат околу 5% од жетвата на жито во Русија. (Ројтерс)