Преземањето на мнозинскиот удел во НИС би ја чинело Србија до 1,5 милијарди евра

Купувањето на мнозинскиот пакет акции или целиот сопственички удел на руските компании Гаспром и Гаспром Нефт во Нафтената индустрија на Србија (НИС), како едно од можните решенија за избегнување на потенцијалните санкции од САД и Велика Британија, би можело да чини Србија од неколку стотици милиони евра на 1,5 милијарди евра, изјави Ненад Гујаничиќ, главен брокер на брокерската куќа Моментум.

„Вредноста на НИС, според цените на акциите на Белградската берза, кои за два дена паднаа за околу 10 отсто, падна под една милијарда евра. Пазарната вредност на НИС на берзата се движи меѓу 1 милијарда и 1,3 милијарди во последните години, но сегашните цени на акциите на Белградската берза не треба да се земаат здраво за готово“, изјави Гујаничиќ за Бета.

Тој додаде дека оваа цена не е реална поради екстремно неликвидниот пазар на Белградската берза, каде прометот е исклучително низок и дека во случај на тендер за продажба на НИС, цената би била од 2,5 до 3 милијарди евра. а во случај на посилна конкуренција, можеби и повеќе.

Од 2022 година, сопственици на НИС се руската компанија Гаспром нефт со 50 отсто, втор по големина акционер е државата Србија со 29,87 отсто, Гаспром поседува 6,15 отсто, а најголем сопственик меѓу малите акционери е чуварската сметка на ОТП банка. со 1,61 отсто од акциите.

Ниту еден од останатите акционери нема ниту еден процент од сопственоста, а меѓу нив има и државјани на Србија кои поседуваат по пет акции.

Санкциите на Европската унија, а сега објавени од САД, против Русија и нејзините компании се предизвикани од агресијата на таа земја врз Украина.

Вучиќ пред три дена најави можност за воведување санкции за НИС поради сопственоста на руски компании во таа компанија во Србија.

Тој рече дека не го видел официјалниот весник, но дека дознал дека САД и Велика Британија ќе воведат санкции за руските компании, косопственици на НИС, со забрана за транспорт на сурова нафта преку Јадранскиот гасовод (ЈАНАФ) преку Хрватска од пристаништето Омишаљ до рафинериите НИС во Нови Сад и Панчево.

Американскиот амбасадор во Белград, Кристофер Хил, ниту ја потврди ниту ја демантираше одлуката за санкции, но рече дека тој ризик постои одамна.

Забраната за користење на гасоводот ЈАНАФ , со кој НИС потпиша договор за транзит на сурова нафта до 2026 година, би значело дека компанијата не може да ја обезбеди таа енергија за преработка во деривати, освен со нејзино транспортирање со шлеп, што многу експерти го сметаат за речиси невозможно. Бидејќи официјалната одлука сè уште не е објавена, не е познато дали санкциите против руските компании ќе се однесуваат само на мнозинството или на вкупниот дел од сопственоста во НИС.

Гујаничиќ рече дека смета дека во купопродажниот договор меѓу српската држава и руската страна нема клаузула според која Србија би имала предност при купувањето во пазарна конкуренција.

Прометот на акциите на НИС на берзата е исклучително мал, па во претходните два дена кога цената многу флуктуираше се продаваше за само 150.000 евра или 0,02 отсто од вкупниот број акции.

Евентуалното преземање на НИС значи, како што наведе, дека ќе се откупат обврските на компанијата кои во моментов изнесуваат околу 600 милиони евра и имотот – рафинерии, нафтени полиња и околу 350 пумпи.

Потенцијалните купувачи пред се го гледаат потенцијалот на пазарот. НИС имаше исклучително добри деловни години, како 2022 година, кога добивката беше близу 800 милиони евра. „Просечната добивка во последните десет години беше околу 300 милиони евра и таа бројка е вистински репер за тоа колкав профит може да оствари компанијата во иднина“, рече Гујаничиќ.

Како едно од можните решенија за проблемот се споменува и национализацијата на НИС од страна на Република Србија, но, како што вели Гујаничиќ, тоа би имало исклучително лоши последици за инвестициското опкружување, кое и без вакви вонредни одлуки не е многу добро.

Според него, кога една земја ќе се реши на таков чекор, мора да биде јасно дека инвеститорите ќе се држат настрана од таа земја поради можноста државата да им го заплени имотот.

Како што рече, одлуката за можни санкции се уште не е објавена и не се знае што точно повлекува, па затоа е многу прерано да се креираат различни сценарија за можни решенија.

„НИС продолжува да работи под санкции, има проблеми во набавката на опрема за Петрокемија која е дел од неа, финансирањето е отежнато, но немаше паника, компанијата се адаптираше на новите услови. Она што сега би можело да биде поинаку е дека санкциите би го оневозможиле снабдувањето со сурова нафта, а доколку ги применуваат соседните земји, тоа би значело дека санкциите се насочени кон Србија, а не кон самата компанија“, рече Гујаничиќ.