Предлогот на Меркел и Макрон за самит со Путин дочекан на нож во ЕУ

Јас нема да бидам дел од тоа, рече холандскиот премиер Руте. Балтичките земји и Полска гневни

Поделбите на ЕУ околу односите со Русија избувнаа во јавноста пред самитот на Европскиот совет во четвртокот, кога шефовите на држави и влади реагираа со страст и решија на амбивалентност на последниот притисок на Франција и Германија да предложат самит со претседателот Владимир Путин додека истовремено имаше закани со нови економски санкции.

Земјите кои долго време се залагаа за помирлив пристап кон Кремљ, вклучително и некои со историски економски врски и меко место за руските олигарси и нивните пари, ги израдува германско-францускиот предлог.

„Многу сум среќен што конечно се придвижуваме во насока на дијалог со Русија“, изјави пред новинарите австрискиот канцелар Себастијан Курц.

Водачите на Полска и на балтичките земји Естонија, Латвија и Литванија, кои живееја со децении под советска репресија, не беа воодушевени. Во знак на длабочината на нивниот гнев, тие јавно го осудија планот од тешката категорија на ЕУ, германската канцеларка Ангела Меркел и францускиот претседател Емануел Макрон.

„Започнување на каков било директен дијалог на највисоко политичко ниво е можно само во ситуација кога има вистинска деескалација и вистинско повлекување од агресивната политика“, рече полскиот премиер Матеуш Моравјецки при пристигнувањето на самитот.

„Тоа е недвосмислена ситуација за нас. Кога ќе видиме хибридни напади врз нашите соседи, врз нас “, продолжи тој,„ тешко е да се започне дијалог на највисоко ниво“.

И како да докажува дека несогласувањата се далеку подлабоки од дебатата да или не, холандскиот премиер Марк Руте изјави дека е добро за институциите на ЕУ да туркаат состанок со Путин, но тој самиот не сака да биде дел од тоа.

„Не ми пречи средбата со Владимир Путин од страна на двајцата претседатели“, рече Руте, осврнувајќи се на претседателот на Европскиот совет Шарл Мишел и претседателката на Европската комисија Урсула фон дер Лајен. Но, Руте додаде: „Јас самиот нема да учествувам на состанок со Владимир Путин“. (Холандија изгуби 196 свои граѓани во соборувањето на малезискиот патнички авион над источна Украина во 2014 година.)

Неколкумина дипломати и официјални претставници на ЕУ изјавија дека веруваат дека германско-францускиот предлог се вози на разочарувањето од средбата на американскиот лидер со Путин на кои се зборуваше и за клучните безбедносни проблеми кои имаат многу големо влијание врз Европа. Меркел дури се чинеше дека го признава тоа, изјавувајќи во Бундестагот во четвртокот наутро дека ако Бајден може да се сретне со Путин, може и ЕУ.

Тоа беше необична изјава за најискусната лидерка во Европа, особено имајќи предвид дека таа се состануваше и разговараше со Путин во последните неколку години, вклучително и во особено тешки моменти.

Но Меркел ќе замине во пензија за неколку месеци и острата критика на јавноста од планот од страна на другите лидери на ЕУ, сугерираше дека нејзиното влијание одат само до таму.

Додека амбасадорите веќе започнаа да ги изменуваат нацрт-заклучоците на самитот, а лидерите се очекува да направат понатамошни измени на јазикот на Русија во нивната дискусија за време на вечерата, се чини дека штетата е направена.

Сепак, Макрон, кој беше партнер на Меркел во иницијативата за Русија, го бранеше инстинктот да се ангажира повеќе.

„Верувам дека извештајот што го побаравме ни овозможува да напредуваме и да започнеме дијалог за да ги браниме нашите интереси како Европејци“, рече Макрон, осврнувајќи се на извештајот за односите со Русија што лидерите го нарачаа од Европската служба за надворешни работи. „Овој дијалог е неопходен за стабилноста на континентот, но ние не треба да отстапуваме од нашите вредности и интереси“.

Мишел водеше неколку дискусии на Советот за Русија, од кои ништо не се случи. Мишел исто така неодамна имаше 90-минутен телефонски разговор со Путин, кој исто така не донесе напредок.

Литванскиот претседател Гитанас Науседа рече дека нудењето на маслинова гранка во овој момент од страна на Европа ќе биде тешка грешка и неоправдано со оглед на постапките на Русија.

„Досега не гледаме никаква радикална промена во моделот на однесување на Русија“, рече Науседа во четвртокот. „И во овој поглед, ние треба да ги почитуваме сопствените принципи. Воспоставивме пет принципи во справувањето со Русија и ако, без никакви позитивни промени во однесувањето на Русија, [ЕУ] започне да се ангажира, тоа ќе испрати многу несигурен и лош сигнал до нашите партнери“.

Естонската премиерка Каја Калас изрази изненадување од ненадејната идеја на Берлин и Париз и гласно се запраша што се сменило во геополитичкиот пејзаж за да излезе таков предлог.

„Минатиот пат имавме многу добра дискусија со сите лидери за Русија“, рече таа. „Беше многу отворено и сите се согласивме дека Русија е голема закана, тие се поагресивни. Се прашувам што се случи сега… и навистина сакам да ја слушам нивната аргументација, што се смени од минатиот пат“.

Летонскиот премиер Кришјинис Каринш рече дека германско-францускиот предлог изгледа како на Русија да и се нуди нешто за ништо.

„Кремљ ја разбира политиката на моќ“, рече Каринш. „Кремљ не ги разбира слободните отстапки како знак на сила“. (Политико)