Португалија се сврте в десно на тесните избори

Португалската централно-десничарска коалиција Демократска алијанса извојува победа на вонредно тесните предвремени избори во неделата, на кои екстремната десница значајно порасна и ниту една партија не обезбеди мнозинство во парламентот.

„Португалскиот народ зборуваше“, рече лидерот на Демократската алијанса Луис Монтенегро. „Тие сакаат различна влада, различни политики, обновени партии и дијалог меѓу нивните лидери… И тоа е она што ние сме подготвени да го понудиме“.

Со преброени 99 отсто од гласовите, Демократскиот сојуз обезбеди 79 места, социјалистите 77, екстремно десничарската партија Чега 48, а мноштво помали партии го собраа остатокот. Четири од 230 места во парламентот нема да бидат доделени додека не се финализира гласањето од странство следната недела.

Нејасно е како Монтенегро ќе може да владее во парламент поделен меѓу десницата, левицата и крајната десница.

Чега ја зацврсти својата позиција како трета по големина политичка сила во земјата. Речиси еден од 10 гласачи со право на глас ја поддржа партијата на екстремната десница, која четири пати го зголеми бројот на места под нејзина контрола.

Набргу по затворањето на гласачките места, лидерот на Чега, Андре Вентура повика Португалија да биде управувана од „сите“ нејзини десничарски партии, но за време на неговиот победнички говор Монтенегро го потврди својот завет дека нема да склучува никаков политички договор со екстремната десница.

По консултациите со лидерите на партиите кои оваа недела освоија места во парламентот, се очекува португалскиот претседател Марсело Ребело де Соуса да го покани Монтенегро да формира влада.

За време на говорот за признавање на поразот во неделата, лидерот на Социјалистичката партија Педро Нуно Сантос рече дека нема да се обиде да го блокира обидот на Монтенегро да ја преземе власта и дека неговата партија ќе ја прифати својата позиција на чело на опозицијата.

Говорот за концесија на Сантос беше шок за многумина бидејќи беше одржан во момент кога сè уште се пребројуваа гласачките ливчиња, а социјалистите имаа обезбедено повеќе места во парламентот од нивните ривали од десниот центар. Но, лидерот на социјалистите рече дека комбинираната големина на десниот центар и крајната десница ја прави левичарската влада во Португалија засега невозможна.

Сантос исто така рече дека нема да му помогне на Монтенегро да носи закони. Без поддршка од социјалистите, не е јасно како десниот центар ќе може да ги усвои законите.

Иако Монтенегро експлицитно отфрли какви било договори со Чега поради, како што ги нарекува, „често ксенофобични, расистички, популистички и претерано демагогични“ ставови на Вентура, тој сега најверојатно ќе биде под значителен притисок од сопствената партија да постигне договор со екстремно-десничарската партија да ѝ помогне на ПСД во владата.

Дури и со поддршката на помалата централно-десничарска Либерална иницијатива – која е на пат да заврши на четвртото место со околу 4,9 отсто – секоја потенцијална малцинска влада предводена од Демократскиот сојуз веројатно сè уште ќе треба да се потпре на поддршката на Чега за донесување закони, оставајќи ја нејзината стабилност во рацете на крајната десница.

Излезноста на предвремените избори во недела е на пат да биде меѓу највисоките во последните децении, при што гласачите излегоа во мноштво за да го кажат своето мислење за тоа кој ќе управува со земјата по ненадејната оставка на претходникот на Нуно Сантос, Антонио Коста, како резултат на узтрагата за влијание од минатата есен. Целосните бројки за одѕивот – и конечната распределба на местата во парламентот на земјата – нема да бидат познати неколку недели, кога целосно ќе се пребројат гласовите од странство.

Изборниот резултат е удар за Социјалистичката партија на Португалија, која имаше најлоши резултати од 2011 година, и за европските социјалдемократи, кои сега владеат во само четири од 27-те земји-членки на ЕУ. (Според агенциите)