Поплавите и сушите двојно ја зголемија цената на кафето: „Ако ништо не се преземе, можеме да заборавиме на него“

Зголеменото влијание на екстремните временски услови врз производителите предизвика скок на цените на кафето.

Цената на кафето е повеќе од двојно зголемена во текот на изминатата година поради екстремните временски услови.

Комбинацијата од натпросечни врнежи и температури во регионите каде се произведува кафе предизвика големи проблеми за земјоделците во 2024 година. Како резултат на тоа, кафето забележа некои од најголемите поскапувања – до 103 проценти во последните 12 месеци, пишува Euronews.

Научниците потврдија дека 2024 година била најтоплата година досега, а овој тренд се чини дека ќе продолжи и во првите месеци од 2025 година. Експертите велат дека екстремните, непредвидливи временски настани ќе продолжат да стануваат посилни и почести како што ќе растат глобалните температури.

Податоците од аналитичарите на синџирот на снабдување во консултантската компанија Inverto покажуваат дека цените на храната се очекува да останат нестабилни оваа година бидејќи трендот на зголемување на екстремните временски услови продолжува да ги погодува посевите.

Разорни ефекти за фармерите на кафе

Извештајот на Christian Aid од 2023 година сугерира дека светот ќе мора да ја ограничи својата зависност од кафе поради глобалното затоплување.

Покрај зголемувањето на цените, вкусот и достапноста ќе бидат погодени и од индиректни ефекти за поврзаните бизниси како што се кафулињата во Европа.

И има потенцијално катастрофални последици за земјоделците кои се потпираат на кафе за егзистенција во земји како Бразил, Етиопија и Виетнам.

„Фармерите од мали размери на кафе живеат на првите линии на климатската криза, и покрај тоа што малку придонесуваат за проблемот со глобалното затоплување“, вели Патрик Ват, извршен директор на Christian Aid.

Како климатските промени влијаат на кафето?

Зголемените температури, непредвидливите врнежи, болестите, сушите и одроните ги загрозуваат земјоделските површини.

„Нашето искуство е дека во година кога дождовите во почетокот на сезоната беа слаби или непостоечки, цветањето на кафето исто така беше исклучително слабо“, вели Мексон Нгамби, извршен директор на Mzuzu Coffee Cooperative во Малави. „Ова често се случува сега“.

Со зголемената фреквенција на екстремни временски услови и природни катастрофи, фармерите на кафе и другите земјоделски работници стануваат сè поранливи. Екстремните горештини низ Источна Азија минатата година, на пример, доведоа до зголемување на цените на оризот во Јапонија и зеленчукот во Кина.

Ова е особено точно во земјите во развој, каде што земјоделците често добиваат лоша компензација за нивните производи, а ефектите од климатските промени се чувствуваат поакутно.

„Влијанието на климатските промени врз производството на кафе е јасно, вклучително и преку високите нивоа на ‘рѓа на листовите на кафето“, вели Јитна Текалине, директорка на Кристијан Еид за Етиопија.

„Christian Aid“ пресмета дека овие услови ќе ја намалат количината на земјиште погодно за одгледување кафе за 54,5 проценти. Ова ќе се случи дури и ако порастот на глобалната температура се задржи во рамките на целта на Парискиот договор не повеќе од 1,5 до 2ºC над прединдустриските нивоа.

Бразил и Виетнам произведуваат повеќе од половина од кафето во Велика Британија. Овие две земји имаат најголемо влијание.

Самото производство на кафе придонесува за кризата. Одгледувањето на еден килограм кафе може да произведе емисии на стакленички гасови еднакви на 15,33 килограми јаглерод диоксид, според истражувачите од Универзитетскиот колеџ во Лондон (UCL).

Промената на начинот на одгледување, транспортирање и консумирање на кафето може значително да го намали овој отпечаток.

И компаниите можеби ќе треба да се прилагодат на тоа како ги набавуваат своите производи во услови на зголемена нестабилност.

„Производителите на храна и трговците на мало треба да ги диверзифицираат нивните синџири на снабдување и стратегии за набавка за да ја намалат преголемата зависност од кој било регион погоден од неуспехот на земјоделските култури“, вели Катарина Ерфорт, извршен директор на Inverto.

Дали шолја кафе ќе чини повеќе во иднина?

Бидејќи растечките температури веќе влијаат на цената на шолја кафе, Мексон тврди дека овој трошок треба да се пренесе на потрошувачите.

„Глобалните цени на кафето треба да имаат предвид дека земјоделците вложуваат повеќе напор за одржување на полињата со кафе, а со тоа и зголемување на трошоците за производство“, вели тој.

„Ако ова не се препознае и не влијае на цените на кафето, за жал, повеќето одгледувачи ќе го напуштат одгледувањето кафе“.

Како што повеќе земјоделци ја напуштаат индустријата, цените веројатно ќе се зголемат уште повеќе.

Само Велика Британија пие 98 милиони шолји кафе секој ден – доволно за да се наполнат повеќе од девет олимписки базени, пресмета Кристијан Еид.

И индустријата за кафе поддржува повеќе од 210.000 работни места во Велика Британија, според бројките од 2017 година на Британската асоцијација за кафе.

Што може да се направи за да се поддржат фармерите на кафе?

Во својот извештај, Christian Aid ја повика Владата на Обединетото Кралство да го зголеми финансирањето на климатските промени и да ги укине „неправедните“ историски долгови за земјите во развој.

„За да се решат основните причини за проблемот, Велика Британија и другите богати земји мора да ги исполнат своите ветувања и да финансираат поддршка за земјоделците во посиромашните земји да одгледуваат култури отпорни на климата и да ги диверзифицираат нивните извори на приход“, вели Патрик.

Анкетата нарачана за извештајот покажува дека речиси 70 отсто од возрасните во ОК се согласуваат дека владата треба да стори повеќе за да го намали влијанието на климатската криза врз синџирот на снабдување со храна во земјата.

Минатата недела, британскиот Национален комитет за подготвеност (НПЦ) предупреди дека земјата не е подготвена за обемот на ризикот со кој сега се соочува снабдувањето со храна. Екстремните временски услови се еден од оние растечки притисоци.

„Исто така, има потреба од директно финансирање што ќе им користи на малите фармери на кафе, како што е пристапот до финансирање со ниски камати што во моментов не е достапно“, вели Мексон.

„Ако ништо не се направи, треба да заборавиме на кафето за неколку години“.