Политичкиот противник како смртен непријател

Ред социјализaм, ред национализам – еве на што се сведуваат сите јавни настапи на Александар Вучиќ. Од една страна државата т.е. власта, отелотворена во еден човек, апсолутен водач, кој се грижи за сè и обезбедува сè, така што (обичниот) народ нема што да размислува, туку само да го слуша (него). Од друга страна, непријателите на народот, и однадвор и од внатре, со кои, особено овие вториве, се знае како да се постапува со нив.

Тоа го покажа и последната – ех, навистина да беше последна, што би рекол Ѓорѓе Балашевиќ – прес-конференцијата на Вучиќ (во неделата на 24 декември), која не се разликуваше од претходните. Започнува со ветување за повисоки плати и пензии. По правило, тоа се прави месеци однапред – приближно во јули се најавува зголемување, кое ќе следи во јануари следната година. А што, всушност, или треба да ја надомести штетата предизвикана од инфлацијата (лани растот на цените во Србија беше меѓу највисоките во Европа, а така ќе биде и годинава) или да го следи законот (кога се во прашање пензиите). Во тој „пакет“ има и разни еднократни поволности, по 10-20 илјади динари за ученици, студенти, мајки, пензионери. Секако, сите тие пари доаѓаат од претходно земени кредити (јавниот долг е повеќе од двојно зголемен за време на оваа влада и се зголеми од 15 на 35 милијарди евра) кои секако сите тие пензионери, мајки, студенти и ученици ќе треба да ги вратат со (висока) камата, но тоа Вучиќ го крие како змија нозе.

Потоа доаѓа ветувањето за инвестиции во здравството и образованието. И ова е законски пропишана обврска на државата, но прогресивците ја прикажуваат како пред нив да немало училишта или болници. Инаку, во државното здравство на Србија клучен проблем не е ни недостигот на простор и современа опрема – иако тоа секако е потребно – туку слабата организација, односно лошото управување. Еве зошто често се случува новите уреди – како што неодамна го откри Вучиќ што сите го знаат – да скапуваат во подрумот. Проблемот накратко е партиското здравство. Со српското здравство владеат партиски послушници, а не експерти. Пример за тоа е судбината на Драган Милиќ, васкуларен хирург од Ниш, кој претходно со самопожртвувана работа со колегите ги елиминираше листите на чекање, прво наместо да признание, доби забелешки од министерот за здравство, а потоа беше разрешен од функцијата продекан на Медицинскиот факултет во Ниш и спречен да биде избран во звањето редовен професор. Очигледно се прави сѐ за да се избрка во странство или во приватниот сектор, по кој пат веќе тргнаа многу лекари и медицински сестри кои не сакаа да ја трпат суровоста на напредњачките кадри.

Како и здравството, образованието стана партизирано. И овде власта мисли дека ќе ја среди лошата состојба и лошите резултати во образованието со некаква реорганизација и вложување во „нови капацитети“ – исто како што се правеше во социјализмот. Пример за ова е изградбата на т.н. кампусот БИО4, кој (патем – по којзнае кој пат) го најави Ана Брнабиќ на конференцијата на Вучиќ. „Како што рече претседателот“ (се разбира – ништо без претседателот) „за неколку дена ќе започнеме подготвителна работа на кампусот БИО4“. Таму ќе бидат собрани 1.400 професори, истражувачи, 4.000 студенти, над 1.000 доктори на науки и 300 најсофистицирани лаборатории“, рече премиерката. Некој неинформиран може да помисли (а повеќето граѓани, разбирливо, се неуки за такви работи) дека станува збор за илјада „нови“ доктори на науки и четири илјади „екстра“ студенти, што секако не е така. Станува збор за тоа дека кога кампусот ќе биде завршен (а кога ќе биде – ќе видиме), ќе собере „под еден покрив“ неколку веќе постоечки (природно-научни) факултети и институти, т.е. нивните професори и студенти. Тоа што сега се расфрлани на повеќе адреси е најмала пречка за подобро да работат и повеќе да соработуваат; проблемот беше – и останува – ист како во здравството, нездрава атмосфера, односно владеење на неспособни, но партиски подобни.

Последен во низата, како шлаг на тортата, доаѓа омилениот дел на Вучиќ – инфраструктурата. Има мапи на автопатишта и други патишта, пруги, гасоводи и нафтоводи, иако се чини дека и на Вучиќ му здодеа постојано да го повторува истото, па на гореспоменатата неделна конференција некако ја замати приказната; на пример, тој воопшто не го спомна белградското метро. Меѓутоа, кога станува збор за инфраструктурни проекти, одамна е јасно дека тие имаат двојна намена. Од една страна, со тоа што (градежни и други) работи се значително преценети, бруто домашниот производ, односно неговиот раст е вештачки надуен. Од друга страна, а поврзано со претходната, служат како канал за одлевање на државни пари во приватните џебови на властите и блиските до власта. Со други зборови – да се изгради разгранета мрежа на мито и корупција.

По овие економски и социјални теми, преминуваме на национални теми. Редот на српските архинепријатели е веќе воспоставен. Прво, се разбира, се удри по Курти, т.е. Албанците, па по Хрватите и „Загреб“: „Што би сакал Курти да каже нешто убаво за Србија, што би сакал Загреб да каже нешто убаво. Зошто е во нивен интерес силна Србија?“ Откако Ангела Меркел ја нема, Германците (и Австријците – како да има некоја разлика, нели) цврсто го заземаат третото место на гореспоменатата ранг листа. И попатно не пропушта прилика да ја зафркава и омаловажува Европската унија, а притоа некако да ја пофали и поддржи Русија.

На крајот, за да ја зачинат целата приказна, стапуваат домашни предавници. Како што напишав претходно, за време на изборната кампања прогресивците без двоумење тврдеа дека опозициските политичари „ги продаваат националните интереси на својата земја за лична корист“. И, генерално, власта изминатите избори ги претстави како борба на живот и смрт. Александар Вучиќ рече дека Албин Курти и опозицијата се „водени од исти интереси“ и дека генерално, свесно или несвесно, координирани или не, опозицијата и непријателите на Србија се на иста линија и на иста задача – дестабилизација и уништување на Србија.

А се знае како се постапува со предавниците и каква казна ги следи. Тоа го покажа Драгослав Бокан, човек од голема доверба на Вучиќ, постојан и целодневен (бидејќи не излегува од студио од утро до вечер) гостин на омилените телевизии со национално педигре, режисер на државни приредби, државен претставник во управите на високообразовните институции, кога на Мариника Тепиќ, која (со уште седум колеги и колешки) штрајкува со глад, така да се каже егзалтирано – не постои начин да се каже поинаку – ѝ посака смрт. „Ја давам мојата целосна поддршка на Мариника Тепиќ да издржи до крај во нејзиниот штрајк со глад. Нека не се откажува, веруваме во нејзиниот карактер, веруваме во нејзината цврстина“, рече Бокан. Неговиот премин од „јас“ во „ние“ е особено симптоматичен – тој јасно знаеше дека не зборува само во свое име. Никој од надлежните не се огласи по зборовите на Бокан, никој не се огради од таа нечовечка изјава.

Третирањето на политичкиот противник како смртен непријател против кого се дозволени сите средства не е новост во српската историја. На крајот на 19. век, радикалите извршија вистински погром против либералите, беа убиени неколку стотици луѓе, што беше наречено „големо национално олеснување“. Можеби го променија костумот, но наравта им остана иста. Зарем Томислав Николиќ, човекот кој е најзаслужен за политичкиот подем на Вучиќ, не рече: „Ако некој од вас го види некаде Зоран Ѓинѓиќ во следниот месец или два, кажете му дека и Тито имал проблеми со ногата пред неговата смрт.“ И кога Премиерот Србија беше убиен само петнаесет дена подоцна, многумина отвораа шампањско.

Инаку, кога веќе ги спомнавме радикалите и либералите, Александар Вучиќ конкретно ги нарече „лево-либералните кругови“ оние во Европа кои наводно сакаат да го соборат. Навистина, кој друг (во) Србија – од Пашиќ, преку Броз, до, еве, Вучиќ – би бил виновен ако не либералите.

Сето тоа се елементи на една целина, еден поглед на светот, една политичка програма. Социјал-националистичка, или обратно, како сакате. И токму како програма – а не поради личните карактеристики на Вучиќ, затоа што тој како појава е ваков или онаков – она ​​што го нуди Српската напредна партија (и го прави) е најлошото и најопасното од сè што постои на српската политичка сцена.

(Мијат Лакиќевиќ е српски новинар. Текстот е објавен во „Пешчаник“.)