Под прашалник почетокот на воведувањето на воениот рок во Хрватска
Веќе извесно време се најавуваше дека задолжителниот двомесечен воен рок ќе започне на почетокот на 2025 година, но иако МО и вооружените сили се подготвени да спроведат обука од 1 јануари, прашање е дали таа тогаш ќе се реализира , со оглед на тој политички договор на ниво на државниот врв.
Министерот за одбрана Иван Анушиќ оваа недела во неколку наврати изјави дека Министерството за одбрана и вооружените сили се целосно подготвени да спроведат основна воена обука веќе на 1 јануари 2025 година.
Инструкторите се подготвени, а има три локации за сместување на регрути.
„За ова ги информиравме премиерот и претседателот на државата, чекаме политичка одлука и договор и подготвени сме да го спроведеме во моментот кога ќе се донесе политичката одлука „да, се движиме“ – од 1 јануари 1 јуни или 31 август. Како и да е, кажете ни кога ќе тргнеме и ние“, рече Анушиќ.
Неопходни измени во Законот за одбрана
За да се воведе отслужување на воениот рок од 1 јануари, неопходни се и измени во Законот за одбрана, со оглед на тоа што предвидува воениот рок да трае шест месеци, а не најавените два, но и дека „служењето воен рок или државна служба е задолжително според силата на законот во случај на непосредна закана или воена состојба“.
Задолжителната воена служба беше замрзната во 2008 година и стана доброволна, но променетата безбедносна средина во Европа и светот ја наведе владата да размисли за повторно воведување на некој вид воена служба.
„Оваа тема не се појави затоа што е нечиј каприц, туку гледаме што се случува околу нас и што прават другите одговорни влади, мора да бидеме одговорни, а не да спиеме и да се правиме дека се е супер околу нас, а има колку сакате кризни жаришта околу нас“, рече премиерот Андреј Пленковиќ.
Тој ги наведе руската агресија врз Украина, нападот на Хамас врз Израел, тензиите во Косово, заканите поради илегалната миграција, но и серијата терористички напади во Европа во последните 15 години.
Претседателот на Републиката и врховен командант на вооружените сили Зоран Милановиќ на крајот на август повтори дека задолжителниот воен рок треба да биде договор на властите, а не нечиј политички каприц.
„Одлуката за воведување воена служба треба да се донесе на законски и уставен начин, со соработка на највисоките органи на државната власт и синџирот на команда“, рече тој.
Тој додаде дека одлуката за ова не треба да се носи „над колено“ бидејќи директно не ни се заканува војна, но и дека „секогаш треба да се однесуваме и да мислиме дека некаде постои некаква опасност – видете што добиваме, што губиме и до каде сме стигнале во организацијата на професионалната армија“.
Сомнителен договор, промени по претседателските избори?
Дали ќе се постигне договор на највисоко ниво е под знак прашалник бидејќи Анушиќ рече дека однесувањето на Милановиќ го доведува во прашање нормалното функционирање на вооружените сили, велејќи дека нема да дозволи некој да врши притисок и да ги злоупотребува, а најави и законски измени со кои повеќе јасно да се дефинираат овластувањата на претседателот.
Анушиќ во средата изјави дека предлогот за измени на Законот за одбрана е готов и испратен до Владата, но дека нема да се преземе ништо додека не завршат претседателските избори.
„Без разлика кој ќе биде избран за претседател, овие промени мора да одат бидејќи се покажа дека сегашната состојба мора да се смени бидејќи во иднина може повторно да дојде некој кој ќе го блокира нормалното функционирање на вооружените сили“, рече Анушиќ.
Милановиќ, пак, рече дека зборувањето за измени на Законот за одбрана без согласност на претседателот е „противуставна работа“.