Од врвот на прстите до дното на душата: Отворени 63. Струшки вечери на поезијата

Со музичко-поетски перформанс на македонскиот пијанист Дино Имери и традиционалното палење на поетскиот оган вечерва свечено се отвори 63. издание на фестивалот „Струшки вечери на поезија“.

Манифестацијата се отвори во Центарот за култура „Браќа Миладиновци“ во Струга, познат и како Домот на поезијата, во присуство на голем број поети од земјава и од странство, како и на претседателката Гордана Сиљановска Давкова, владини претставници и љубители на пишаниот збор.

Струшките вечери на поезијата сведочат за културните вредности што се создаваат на македонските простори и на светските меридијани. Тие се динамична и жива антологија на светската поезија и најголем промотор на македонската и современата светска поезија, истакна министерот за култура и туризам Зоран Љутков на отварањето на 63. издание на меѓународната поетска манифестација во Струга.

Прогласувајќи го фестивалот за отворен, министерот Љутков на присутните им посака топло добредојде во Струга со сегмент од перцепцијата на поезијата од годинашниот лауреат, францускиот поет Жан-Пјер Симеон.

-Оваа манифестација има глобално значење, почитувана е и верификувана од светска културна јавност. Континуирано, веќе шеесет и три години, поети од целиот свет, овде, во Струга, ја пренесуваат убавината на пишаниот збор и во единствен, хармоничен глас, испраќаат јасна порака до светот – дека не постојат мали и големи јазици, мали и големи култури. Над реката Дрим, Струшките вечери на поезијата ги сплотуваат стиховите на јазикот на цивилизациското разбирање, јазикот кој сите ние мораме да го зборуваме и да го почитуваме, рече Љутков.

Потсети дека изминатиот период СВП ги овенчаа најзначајните поети на 20 и 21 век, а за некои автори „Златниот венец“ бил вовед кон најголемото светско книжевно признание – Нобеловата награда за литература. Изрази задоволство што за францускиот поет Жан-Пјер Симеон, Струга и Македонија ќе бидат инспирација за многу нови стихови, како слики и пејзажи од срцето на Балканот.

-Дозволете ми во оваа пригода да го изразам моето големо задоволство што годинава на плејадата поети добитници на престижното признание лауреат на „Струшките вечери на поезијата“ ѝ се придружува и добитникот на „Златниот венец“ на поезијата за 2024 година, големиот Жан-Пјер Симеон, кој „Го ослободува јазикот од јаловината и пресоздава јазик, наменет да соопшти, да пренесе, зборовен пејзаж богат со резонанции и метафорични споеви“, истакна ресорниот министер.

Вети дека Министерството за култура и туризам, со поддршка од Владата, ќе продолжи да ги промовира универзалните цивилизациски и културни вредности.

-Ќе останеме доследни на заложбите заеднички да ги прославуваме неодминливите успеси на овој фестивал со космополитски и универзален концепт, да градиме нераскинливи културни врски меѓу народите и да ја негуваме традицијата на обединување на светот низ поетскиот збор. Уште многу години творечкиот дух нека говори од Мостовите на Струга, порача Љутков.

Поетската порака од Фестивалот ја испрати македонскиот поет Веле Смилевски, според кој, Струшките вечери на поезијата во изминатите децении одиграа значајна улога во одржувањето на чувството за потреба од пораките на поетите од сите меридијани, во мисија за запознавање и зближување на народите, литературите и културите од светот.

-Таа мисија ѝ овозможува на поезијата да биде составен дел на животот со улога која, овогодишниот добитник на наградата „Златен венец“, францускиот поет Жан Пјер Симеон, смело ја истакнува во својата песна со наслов „Поезијата треба да владее со светот“. Во својата порака лауреатот вели „Поезијата е, всушност, одбрана на целото човештво против оние што го поседуваат и владеат со светот. Свет кој секојдневно е исполнет со убиства, масакри, деструкции. Свет кој го уништува оној живот за кој поезијата сонува, во својата потрага по идеалната слобода во кој ќе владее љубовта, рече Смилевски.

Забележа дека поезијата е потисната во, како што кажа, овој бескрупулозен свет оптоварен со ужаси, страв и неизвесност за својата иднина.

-Но факт е дека силата на поезијата е во проникливата и истрајна потрага по смислата на животот. А токму во тоа е надежта која е жива и животворна, оти поетите се во постојана мисија на патот кон новиот поредок во кој ќе владеат слободата и љубовта. Затоа поезијата, како вечна свежина, на патот кон, на изглед, невозможното, му е потребна на овој уморен и суров свет, истакна Смилевски во поетското послание.

Чествувајќи ја 200-годишнината од кодифицирањето на Брајовото писмо, за првпат титуларната песна на „Струшките вечери на поезијата“, Константиновата “Т’га за југ“, беше прочитана од лицето со оштетен вид Беира Салифоска со помош на Брајовото писмо.

– Со мотото „Допир на убавината“, оваа година оддаваме почит и одбележуваме 200 години од кодифицирањето на Брајовото писмо. Ако постои објективна реалност, каде убавината се восприема преку очите, тогаш Брајовото писмо е „окото“ за лицата со оштетен вид и слепите лица. Преку неговата рељефност, допирајќи го, тие се допрени од убавината на поезијата. Од врвот на прстите до дното на душата – рече актерката и водителка Софија Насевска-Трифуновска.

Вечерта продолжи со поетското читање „Меридијани“ на кое свои стихови прочитаа добитникот на „Златниот венец“, истакнатиот француски поет и драматург, Жан Пјер Симеон, добитничката на „Браќа Миладиновци“ за 2024 година, нашата истакната поетеса и книжевен теоретичар, Катица Ќулавкова, добитничката на „Мостови на Струга“, германската поетеса Катрин Пиц, истакнатиот шведски поет Бенгт Берг, кој годинава ќе биде претставен и во рамки на едицијата „Плејади“, германската поетеса Ана Хофман, турскиот поет Ѓокченур Челебиоглу, монголскиот поет Галсансух Дежидмаа како и многу други странски и домашни поети.