„Њујорк тајмс“ ја идентификува руската единица која ги изврши злосторствата во Буча

Кога во април се појавија видеа и фотографии на кои се прикажани телата на десетици цивили расфрлани на улица во Буча, Украинците и целиот свет беа ужаснати и огорчени. Но, руските власти реагираа на сосема поинаков начин: тие негираа сè.

Претседателот Владимир Путин ја нарече страшната сцена „провокација“ и тврдеше дека руската армија нема никаква врска со тоа.

Но, визуелната истрага на „Њујорк тајмс“, која траеше осум месеци, покажа дека извршителите на масакрот на улицата „Јаблунска“ биле руски падобранци од 234. полк за воздушни напади предводени од потполковник Артјом Городилов.

Убиствата, покажа истрагата, беа дел од намерниот и систематски обид да се обезбеди пат до главниот град Киев, на сите начини, без разлика колку безмилосно. Војниците испрашуваа и убиваа невооружени мажи способни за борба, како и оние кои несвесно им се испречија на патот – без разлика дали се тоа деца кои бегаат со своите семејства, селани кои бараат намирници или луѓе кои едноставно се обидуваат да се вратат дома со своите велосипеди.

Новинарите на „Њујорк тајмс“ поминаа месеци во Буча по повлекувањето на руските сили, интервјуирајќи жители, собирајќи огромни количества снимки од безбедносни камери и ексклузивни записи од владини извори. Во Њујорк, истражителите на „Тајмс“ ги анализираа материјалите и ги реконструираа убиствата на оваа улица. Некои од доказите кои го инкриминираат 234. полк вклучуваат телефонски записи и декодирани знаци за повици што ги користат командантите на руските радио канали.

Сè укажува на сурова и крвава кампања што ја претвори мирната улица во предградијата во она што жителите подоцна го нарекоа „пат на смртта“.

Историски гледано, новинарите и истражителите најмногу се потпираа на една фотографија или видео за да откријат воени злосторства. Во 1992 година, списанието „Тајм“ објави фотографија од изнемоштениот затвореник во Босна на својата насловна страница. Речиси 20 години подоцна, на видео е забележана егзекуцијата на заробените борци на Тамилските тигри во последните денови од граѓанската војна во Шри Ланка.

Но, она што ги прави доказите откриени во Буча различни од гореспоменатите примери се размерите и деталите што ги поврзуваат една единица и нејзиниот командант со конкретни убиства, што има импликации за тековните истраги. Меѓународниот кривичен суд (МКС) веќе истражува можни воени злосторства и други злосторства во Украина.

„Овој вид на дигитални докази е голема промена, особено во споредба со минатите истраги како онаа во поранешна Југославија“, рече Метју Жилет, виш предавач на Универзитетот во Есекс, кој претходно работеше во меѓународните кривични трибунали. „Ако некој случај во Украина заврши пред меѓународен суд како МКС, мора да има значајна видео компонента“.

Ова се некои од главните заклучоци од истрагата:

Како виновник се појавува падобранска единица

Иако различни единици беа присутни во Буча – а бројот на загинати низ градот достигна над 400 – „Тајмс“ го идентификуваше 234 полк, падобранска единица со седиште во западниот руски град Псков, како главен виновник за убиствата на улицата „Јаблунска“. Воздухопловните единици како оваа се сметаат за едни од најдобро обучените и опремените во руската војска. Доказите за вмешаноста на 234. полк вклучуваат воена опрема, ознаки на униформите, радио комуникација и натписи на сандаци за муниција. Воени експерти од „Џејнс“ давател на одбранбено разузнавање, и Институтот за проучување на војната обезбедија увид во руските оклопни возила и нивните ознаки, како и тактички операции што може да се прочитаат од визуелни докази.

Телефонски записи како дигитални отпечатоци од прсти

Жителите на Буча изјавија дека руските војници честопати им ги одземале телефоните за време на испрашувањето. Бидејќи постои сомневање дека војниците можеби ги зеле телефоните на жртвите, новинарите од украинските власти добиле база на податоци за сите повици и пораки испратени во текот на март од областа Буча до Русија. Разговарајќи со роднините на жртвите, тие ги собраа нивните телефонски броеви и проверуваа дали ги има во базата на податоци. Се појави застрашувачка шема: војниците рутински ги користеа телефоните на жртвите за да се јават дома во Русија, често само неколку часа по убиството на жртвите.

Со анализа на телефонските броеви што ги бирале руските војници и истражувајќи ги профилите на социјалните мрежи поврзани со членовите на нивните семејства, „Тајмс“ го потврди идентитетот на дваесетина падобранци, членови на 234. полк. Во многу случаи разговарале со своите роднини, но и со некои од самите војници, од кои двајца потврдиле дека биле во 234. полк и служеле во Буча. Наодите беа споредени со лични информации од протечените и официјални руски бази на податоци обезбедени од Центарот за напредни одбранбени студии, непрофитна група од Вашингтон фокусирана на глобалната безбедност.

Мајки, татковци, деца: обични граѓани како жртви

„Тајмс“ за прв пат идентификуваше околу триесет лица кои беа убиени на улицата „Јаблунска“ во март. Тие ги прегледале потврдите за смртта на повеќето од овие жртви, а доминантна причина за смртта биле прострелните рани.

Жртвите биле жители на Буча или соседните градови, од сите возрасти и занимања. Меѓу жртвите убиени од руските падобранци се и 52-годишната Тамила Мишченко и нејзината 14-годишна ќерка Ана на 5 март. Тие беа меѓу четирите жени кои бегаа од Буча кога руски војници пукаа во нивното сино комбе.

Речиси сите жртви идентификувани на улицата „Јаблунска“ се цивили или украински воени заробеници. Нивните убиства би можеле да бидат кривично гонети од Меѓународниот кривичен суд и да се сметаат за воени злосторства според меѓународното хуманитарно право. Поради нивната систематичност и распространетост, убиствата во Буча може да се сметаат и за злосторства против човештвото. Русија не се приклучи на Меѓународниот кривичен суд и веројатно нема да соработува во потенцијалните идни случаи во кои се вклучени руски војници.

Жртвите на улицата „Јаблунска“ не загинале во вкрстен оган на руските и украинските сили, ниту пак биле застрелани по грешка. Истрагата на „Тајмс“ покажува дека тие биле намерно убиени од руски војници, очигледно како дел од систематска операција за „расчистување“ за да се обезбеди пат до главниот град. Беа застрелани десетици цивили. Во други случаи, мажи осомничени за врски со украинската војска биле уапсени и егзекутирани.

Небрежност во синџирот на команда

Потполковник Артјом Городилов, командант на 234. полк, ги надгледувал операциите на неговата единица во Буча. Истражителите на NYT добија документи кои го потврдуваат знакот за повикување што го користел кога преку радио ги испратил своите војници. Безбедносните камери долж улицата „Јаблунска“ снимиле дел од овој радио разговор и било утврдено дека командувал потполковник Городилов, а двајца војници од 234. полк кои служеле во Буча во интервјуата потврдиле дека тој навистина бил таму.

Откако руските трупи се повлекоа од регионот на Киев, потполковник Городилов беше унапреден во чин полковник во април од страна на генерал-полковник Андреј Сердјуков. Церемонијата се одржа неколку дена откако се појавија шокантните слики од Буча.

Ниту генералот Сердјуков, ниту непосредниот претпоставен на полковникот Городилов во тоа време, генерал-мајор Сергеј Чубарикин, јавно не објавија никакви информации за истрагата за масакрот во градот и покрај глобалниот бес поради сликите што се појавија. Како претпоставени офицери, тие се на крајот одговорни за дејствијата на силите под нивна команда. Ниту ги истражуваа, ниту ги запреа злосторствата во Буча, па на крајот може да одговараат за нив.

Руското Министерство за одбрана, руската амбасада во Вашингтон и полковникот Городилов не одговорија на барањата за коментар на весникот.