Мистериозна магма од северот на Шведска можеби е полна со елементи потребни за иднината

Мистериозен тип на магма пронајден во изумрените вулкани расфрлани низ светот може да содржи изобилство на ретки елементи, клучни состојки за електрични возила, турбини на ветер и други чисти технологии, се вели во извештајот објавен во вторникот.

Ретките земјини елементи, како што се лантан, неодимиум и тербиум, се клучни за да му помогнат на светот да ја прекине својата долга, деструктивна врска со фосилните горива што ја загреваат планетата.

Овие материјали – таканаречените ретки земјени елементи – всушност не се толку ретки, но може да биде предизвик да се извлечат бидејќи често се наоѓаат во ниски концентрации. Како што се зголемува побарувачката за нив, многу земји се обидуваат да најдат нови извори за да ја прекинат нивната зависност од Кина, која моментално доминира во синџирот на снабдување.

Новата студија „потенцијално отвора нов пат за екстракција на ретки земји“, рече Мајкл Аненбург, научен соработник на Австралискиот национален универзитет и автор на студијата.

Истражувањето е инспирирано од минатогодишното откритие на огромно наоѓалиште на ретки земјени елементи во Кируна во Арктикот на Шведска, рударски град кој се наоѓа на огромна маса железна руда, формирана пред околу 1.600 милиони години по интензивна вулканска активност.

За научниците од Австралискиот национален универзитет и Универзитетот на Кинеската академија на науките, тоа покрена големо прашање: зошто ретките земјени елемнти биле таму?

Тие сакаа да разберат дали ова е „геолошка несреќа или има нешто својствено за тие вулкани богати со железо што ги прави богати со ретки земјени елементи? изјави Аненбург за Си-Ен-Ен.

Тие не можеа да посетат еден за да дознаат – овој тип на вулкан е неверојатно редок. „Никогаш не сме виделе магма богата со железо да еруптира од активен вулкан, но знаеме дека некои изгаснати вулкани, стари милиони години, имале ваков загадочен тип на ерупција“, рече Аненбург.

Така, научниците симулираа магма комора во нивната лабораторија користејќи синтетичка карпа со сличен состав на оние од овие изгаснати вулкани, ставајќи ја во печка под притисок и загревајќи ја на екстремно високи температури.

Штом карпата се стопи и стана „магматска“, магмата богата со железо ги апсорбира сите ретките земјени елементи од околината, се вели во студијата, која заклучи дека оваа магма богата со железо е до 200 пати поефикасна во концентрирањето на ретките земји од магмата која најчесто еруптира од обичните вулкани.

Наодите сугерираат дека може да има неистражени наоѓалишта на ретки земјени елемнти во изгаснати вулкани низ целиот свет, вклучително и во САД, Чиле и Австралија.

Многу од овие локации веќе се ископани за железна руда, што го прави потенцијален „победник“ за компаниите и животната средина, рече Аненбург. Компаниите можат да добијат поголема вредност од рудникот и „можеби веќе нема да мораме да ископуваме ресурси од ново место“, рече тој.

Студијата има интересен пристап, рече доцент Лингли Џоу по енергетски критични метали на Универзитетот Врије во Амстердам. „Тие започнуваат од лабораторија, а потоа се обидуваат да имитираат природна средина, за да разберат како овие ретки земји всушност може да се акумулираат на мало место во целата кора“.

Ќе бидат вредни информации за геолозите на терен да им помогнат да најдат богати, економски одржливи наоѓалишта кои би можеле да помогнат во диверзификацијата на синџирот на снабдување со ретки земји, изјави таа за Си-Ен-Ен.

Рударството на ретки земји е зафатено со еколошки проблеми поради употребата на токсични хемикалии кои можат да ја загадуваат почвата и подземните води. Групите за човекови права, исто така, пријавија наводи за кршење на човековите права во синџирот на снабдување, вклучително и детскиот труд.

Некои експерти сугерираат дека треба повеќе да се фокусира на рециклирање на ретките земјени елементи, наместо на рударството. (Си-Ен-Ен)