Мицотакис ја блокира истрагата на министри за милионска измама со земјоделските фондови на ЕУ

АТИНА — Грчките владини министри и високи функционери се осомничени за договарање во масовна измама со земјоделска помош од Европската унија за стотици милиони евра.

Но, и покрај тоа што се именувани како осомничени од страна на европските обвинители, тие веројатно ќе ја избегнат правдата бидејќи премиерот Киријакос Мицотакис блокира целосна истрага.

„На Грција во 2025 година не ѝ требаат скандали, туку вистини“, изјави Мицотакис пред парламентот минатата недела, во обид да ја оправда таа одлука. „Бараме конечно решение за проблемот“.

Случајот нуди осудувачки докази дека – по три спасувачки пакети и финансиска криза што траеше повеќе од една деценија – Грција сè уште не го расчистила гнилежот.

Европското јавно обвинителство (ЕППО) покрена десетици случаи во кои Грците добиле земјоделски средства од ЕУ за пасишта што не ги поседувале или не ги изнајмиле, или за земјоделска работа што не ја извршиле, лишувајќи ги легитимните земјоделци од средствата што ги заслужувале.

Досие од 3.000 страници испратено до грчкиот парламент содржи десетици транскрипти од прислушувани разговори во кои луѓето очигледно дискутираат како да ги избегнат контролите врз исплатите на земјоделските субвенции од ЕУ, за да можат партиските сојузници и пријатели да профитираат.

Според транскриптите, можеби се вмешани најмалку пет сегашни или поранешни министри и уште 10 пратеници.

Пораката од разговорите е јасна: Мора да ги заштитиме и платиме сопствените луѓе; инспекторите во државната агенција што ги обработува исплатите од ЕУ мора да си одат; и треба да ги спречиме истражните обвинители.

Владата на Мицотакис – благодарение на мнозинството што го ужива неговата централно-десничарска партија Нова демократија и правната необичност што дозволува само на грчкиот парламент да ги гони владините министри – одлучи да не ги истражува сопствените луѓе.

Нелегална помош

Досието на ЕППО опишува „криминална организација“ составена од службеници од грчката агенција за распределба на субвенции од ЕУ, ОПЕКЕПЕ, заедно со поединци и пратеници кои нелегално добивале земјоделски субвенции од ЕУ, според службеници кои го виделе.

Во белешка од 36 страници на англиски јазик прикачена на досието, ЕППО наведува дека службениците во ОПЕКЕПЕ и Министерството за земјоделство, заедно со луѓе во бизнисот, „дејствувале на организиран начин со цел да воспостават систем на неконтроли и да добијат или олеснат прием на нелегална помош“.

„Обемот на ова фалсификување на правата за плаќање и вкупната штета врз средствата на ЕУ сè уште не е целосно проценет“, забележува ЕППО. „Сепак, во оваа фаза од истрагата, постојат разумни основи да се верува дека станува збор за шема од големи размери“.

Иако обемот на штетите не е проценет, Брисел ѝ нареди на Грција да се откаже од речиси 400 милиони евра финансирање – над една петтина од директните плаќања што требаше да ги добие следната година.

ЕППО соопшти дека двајца поранешни министри за земјоделство – Лефтерис Авгенакис и Макис Воридис, кој подоцна беше државен министер и директно му одговараше на премиерот – треба да се соочат со понатамошна правна истрага поради сомневање за злоупотреба на средства од ЕУ. И двајцата ги отфрлаат тврдењата.

Според досието, тогашниот претседател на ОПЕКЕПЕ, Григорис Варас, го опишал проблемот со лажните пасишта во две писма до Воридис во 2020 година. Тој беше принуден да поднесе оставка од Воридис, кој останал во владата до јуни овој година, кога и тој поднесе оставка откако ЕППО го достави своето досие до парламентот.

Во разговор на 24 септември 2021 година помеѓу друг поранешен претседател на ОПЕКЕПЕ, Димитрис Мелас, и бизнисмен во секторот, Мелас опишува како луѓето прогласиле пасишта за толку оддалечени и карпести што биле ефикасно „на бреговите на Нормандија“ каде „не само што пасењето е невозможно, туку и лебарките не можат да преживеат“. Тие продолжуваат да велат дека 800 такви „корисници“ поднеле слични барања.

Типичен пример е случајот со Јоргос Ксилурис, земјоделец од Крит и член на Нова демократија, кој е споменат во досието на случајот на ЕППО под прекарот „Фрапе“ („Ладено кафе“).

Покојниот татко на Мицотакис, поранешниот премиер Константинос Мицотакис, беше кум на свадбата на братот на Ксилурис, според локалните медиуми. Вечера по годишната комеморација за таткото на Мицотакис се одржува во ресторанот на Ксилурис.

Ксилурис, исто така, беше фотографиран со грчкиот премиер на состаноците на Крит. А високи функционери на Нова демократија вечераа во домот на неговото семејство, за време на кампањата за минатогодишните европски избори.

„Ксилурис и членовите на неговото семејство беа вклучени во неколку жалби, според кои тие пријавија прекумерен и лажен број животни, како и подобни области надвор од Крит, на островите Хиос и Парос“, се опишува во досието.

Меѓутоа, кога неговите исплати беа блокирани од Симандракос, и потпретседателот на ОПЕКЕПЕ, Киријакос Бабасидис, и генералниот секретар на Министерството за земјоделство, Јоргос Стратакос, инсистираа членовите на неговото семејство да бидат исплатени.

Блокираните даночни броеви на семејството не беа платени во 2024 година, по информативната белешка (30 ноември 2023 година) од инспекторката на ОПЕКЕПЕ, Параскеви Тичеропулу, која ја откри очигледната измама. Ксилурис тврдеше дека Бабасидис му рекол дека не може да му биде платено, „доколку Тичеропулу не ја проголта информативната белешка“.

Во пресретнатите комуникации, Ксилурис се чини дека ја смета Тичеропулу за одговорна за инспекциите против него, опишува ЕППО. Тој му кажува на Стратакос дека неговото семејство може да биде принудено да врати 200.000 евра. Тој го прашува Стратакос дали „презеле нешто во врска со прашањето Тичеропулу“ – очигледно имплицирајќи чекори за нејзино отстранување од работата во ОПЕКЕПЕ.

Во друг разговор со генералниот секретар на министерството, Ксилурис се жали на плаќањата и вели – навидум лекомислено – дека ако ја убиел Тичеропулу, ќе му плател добар адвокат, ќе излезел од затвор и ќе му било подобро. Тој, исто така, изразува интерес да замени европски делегиран обвинител од канцеларијата на ЕППО во Атина.

Одговарајќи на овие наоди, Ксилурис рече дека никогаш не побарал да се деблокираат плаќањата, знаел дека е под надзор и дека разговорите се монтирани.

„Не сум во позиција да организирам замена на обвинителот. Ако имав таква можност, ќе побарав да бидам платен, а не да бидам заложник три години од ревизии“, изјави тој за Радио Параполитика.

Случајот на ЕППО беше испратен во парламентот бидејќи, поради особеноста на грчкото право, само тој има овластување да истражува и да упатува на правосудни злосторства извршени од министри.

Сепак, владејачката партија Нова демократија постојано ги отфрла повиците на обвинителите на ЕУ да преземат мерки против сопствените министри. Наместо да се фокусира на измамата со пасиштата, таа го искористи своето мнозинство за да постави парламентарна истрага за да ја испита целата историја на управувањето со земјоделските фондови од 1998 година, кога беше замислена идејата за основање на ОПЕКЕПЕ.

За Никос Андроулакис, лидер на главната опозициска партија Пасок, владината линија „ја навредува интелигенцијата на грчкиот народ, од кој ќе биде побарано да ја плати казната“.

„Нашата земја и грчкиот народ не заслужуваат слаб премиер уценуван од сопствените министри“, рече Андроулакис. „Како резултат на тоа, тој му го дава на Воридис дарот на застареност, а на Авгенакис дарот на амнестија“.

„Не успеавме“

ПАСОК и заедничкиот блок на левичарските партии Сириза и Нова левица поднесоа два предлози за покренување парламентарна истражна комисија што ќе истражи можни обвиненија за кривични дела против поранешните министри врз основа на досието на случајот на ЕППО. Во хаотични сцени, овие предлози беа отфрлени – со бојкот од страна на опозициските партии кои ги спонзорираа предлозите, кои не успеаја да го лишат парламентот од кворум.

Сепак, премиерот не е во целосно одрекување.

„Не успеавме“, призна Мицотакис, осврнувајќи се на скандалот во објава на Фејсбук кон крајот на јуни. „Како што се испостави, трајните слабости на ОПЕКЕПЕ дозволија клиентелистички практики, за жал, дури и од нашата партија.“

Тој, исто така, вети дека оние кои добиле европски средства без да имаат право на нив ќе бидат обврзани да ги вратат парите. Владата вели дека инспекциите се започнати и дека Дирекцијата за организиран криминал наскоро би можела да започне со запленување на средства. (Политико)